Guarana: zastosowania, właściwości i przeciwwskazania
Guarana, której naukowa nazwa to Paullinia cupana, to roślina pnąca rosnąca w Amazonii. Od wieków plemiona tego regionu wykorzystywały owoce i inne części rośliny do różnych celów terapeutycznych. W szczególności ceni się ją za obfitą podaż stymulantów, takich jak kofeina, teofilina i teobromina.
W rzeczywistości, jak szczegółowo opisano w publikacji w medycynie komplementarnej i alternatywnej opartej na dowodach, guaranę często wykorzystuje się do przygotowywania napojów energetycznych i sportowych ze względu na jej zdolność do wzmacniania funkcji układu nerwowego, serca i mięśni. Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?
Zastosowania i właściwości guarany
Guarana (Paullinia cupana) to roślina o długiej, elastycznej łodydze, której owoce przypominają jądro orzecha. W regionie Amazonii rdzenni mieszkańcy wykorzystują ją do przygotowania stymulującego napoju o właściwościach podobnych do herbaty lub kawy. Mówiąc dokładniej, jej nasiona dostarczają nawet do 6% kofeiny.
Według informacji udostępnionych w Journal of Ethnopharmacology, 70% produkcji guarany przeznacza się obecnie dla produkcji napojów energetycznych i napojów orzeźwiających. Pozostałe 30% poddaje się sproszkowaniu do spożycia w kapsułkach lub w postaci rozcieńczonej.
Guaranę dodaje się nawet do produktów kosmetycznych. Jakie są więc jej właściwości?
Podoba Ci się ten artykuł? Możesz również przeczytać:Jakie korzyści przynosi spożywanie prawdziwej żywności?
Guarana pomaga zmniejszyć zmęczenie
Jedną z najważniejszych właściwości guarany jest zawartość kofeiny. Jak stwierdzono w artykule opublikowanym w Food Research International , nasiona dostarczają od 4 do 6 razy więcej tego składnika kofeiny niż kawa.
Dlatego stanowi dobrą opcję na zwiększenie poziomu energii i zmniejszenie zmęczenia. W badaniu udostępnionym w czasopiśmie Appetite grupa osób, które przyjmowały suplement witaminowy z guaraną, po kilku testach stwierdziła, że czuje się mniej zmęczona.
Guarana może wspomagać odchudzanie
Suplementy z guarany nie działają jak cudowny środek na odchudzanie.
Jednak jej spożywanie w ramach zdrowej, zbilansowanej diety przynosi pewne korzyści. W szczególności badania probówkowe sugerują, że ten owoc pomaga tłumić geny, które pomagają w produkcji komórek tłuszczowych.
Ponadto obfita zawartość kofeiny w guaranie przyspiesza metabolizm, co przekłada się na zwiększoną zdolność organizmu do spalania kalorii w spoczynku. Chociaż potrzebne są dalsze badania na ludziach, dotychczasowe odkrycia uważa się za obiecujące.
Guarana wspiera zdrowie układu pokarmowego
Związki zawarte w guaranie wykorzystuje się w medycynie naturalnej jako środki sprzyjające zdrowiu żołądka. Mówiąc dokładniej, uważa się je za środek na łagodzenie biegunki. Dzięki zawartości garbników działają ściągająco i ograniczają ilość wydzielanego płynu w jelitach.
Tymczasem zawartość kofeiny pomaga stymulować perystaltykę jelit, co aktywuje skurcze jelit i okrężnicy, łagodząc zaparcia.
Pomaga zadbać o stan wzroku
Obfita zawartość przeciwutleniaczy w guaranie jest korzystna dla wzroku. Według publikacji w czasopiśmie Diseases, substancje te pomagają spowolnić skutki stresu oksydacyjnego, co zmniejsza ryzyko zaćmy, jaskry i związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej.
Ponadto, w badaniach ujawnionych przez Journal of Functional Foods uczestnicy, którzy regularnie spożywali guaranę, mieli lepszą samoocenę wzroku w porównaniu do tych, którzy tego nie robili.
Zaobserwowano również, że ta żywność pomogła zredukować uszkodzenia DNA i śmierć komórek oka w porównaniu z placebo. Jednak nadal potrzebne są dalsze badania na ludziach.
Guarana chroni układ krążenia
Zawarta w guaranie kofeina i katechiny mają pozytywny wpływ na stan układu krążenia. Według badania opublikowanego w International Journal for Vitamin and Nutrition Research , związki te mają właściwości przeciwagregacyjne, a zatem zmniejszają ryzyko zakrzepicy i chorób serca.
Z kolei, jak donosi Lipids in Health and Disease, guarana pomaga zmniejszyć utlenianie „złego” cholesterolu (LDL) nawet o 27%.
Ma działanie przeciwbólowe
Guaranę stosowano również jako środek wspomagający łagodzenie różnego rodzaju bólu. Jej właściwości przeciwbólowe wynikają z zawartości kofeiny, stymulatora blokującego receptory adenozynowe (odpowiedzialne za odczuwanie bólu).
Przegląd udostępniony w Bibliotece Cochrane’a zawiera szczegółowe informacje, że kofeina znacząco poprawia działanie leków przeciwbólowych. Z tego powodu powszechnie występuje w formule różnych leków do zwalczania bólu.
Guarana wspomaga pielęgnację skóry
W przemyśle kosmetycznym guarana jest często wykorzystywana do ulepszania formuły kremów, balsamów, mydeł i produktów przeciwstarzeniowych. Powód? Kofeina, przeciwutleniacze i właściwości przeciwdrobnoustrojowe pomagają w pielęgnacji skóry.
Przegląd opublikowany w Skin Pharmacology and Physiology komentuje, że kofeina stymuluje degradację tłuszczów, a tym samym sprzyja redukcji cellulitu. Dodatkowo pomaga w ochronie skóry właściwej przed promieniowaniem ultrafioletowym (UV) a także spowalnia procesy starzenia.
Inne badanie pokazuje, że guarana znacznie zmniejsza uszkodzenia skóry związane z wiekiem dzięki wysokiej zawartości przeciwutleniaczy.
Posiada właściwości przeciwdrobnoustrojowe
Właściwości przeciwdrobnoustrojowe guarany można w dużej mierze wyjaśnić zawartością garbników, katechin i kofeiny. Badanie opublikowane w czasopiśmie Molecules wyjaśnia, że ekstrakty tego składnika pomagają zwalczać mikroorganizmy, takie jak Streptococcus mutans, obecne w płytce nazębnej.
Wcześniejsze badania wykazały, że działa również przeciwko innym bakteriom, takim jak Escherichia coli, która jest związana z epizodami biegunki i chorobami przewodu pokarmowego.
Posiada właściwości przeciwnowotworowe
Badania oceniły potencjał przeciwnowotworowy guarany. W efekcie zaobserwowano, że może chronić przed uszkodzeniem DNA i hamować wzrost komórek nowotworowych. Jednak badania te przeprowadzono w probówkach i w badaniach na zwierzętach, więc nadal wymagane są badania na ludziach.
Zagrożenia i przeciwwskazania guarany
Ogólnie rzecz biorąc, guarana ma dobry profil bezpieczeństwa. Badania wskazują, że ma niską toksyczność, gdy jest stosowana w małych lub umiarkowanych dawkach.
Jednak spożywana w nadmiernych ilościach wiąże się z następującymi skutkami ubocznymi:
- Lęk
- Bezsenność
- Drgawki
- Nerwowość
- Ból brzucha
- Bóle głowy
- Zmiana rytmu serca
Dodając do tego wcześniejsze fakty należy pamiętać, że kofeina może generować uzależnienie. Ponadto jest przeciwwskazana dla kobiet w ciąży, ze względu na ryzyko poronienia lub wad rozwojowych płodu.
Inne przeciwwskazania to:
- Przypadki alergii na kofeinę w rodzinie
- Dzieci poniżej 12 roku życia
- Osoby z wrzodami żołądka i dwunastnicy
- Pacjenci leczeni lekami przeciwdepresyjnymi
Należy zauważyć, że guarana nie zastępuje zdrowej diety ani medycznych metod leczenia. Przed przyjęciem takich suplementów najlepiej skonsultować się z lekarzem lub specjalistą.
Możesz przeczytać również: Pożegnaj się z zaparciami za pomocą tych 8 koktajli owocowych
O czym należy pamiętać spożywając guaranę
Guarana jest ceniona za swoje energetyzujące działanie i obfitą zawartość antyoksydantów. Obecnie jest szeroko stosowanym składnikiem w produkcji napojów sportowych czy energetyzujących. Ponadto znajduje zastosowanie również w kosmetyce i medycynie naturalnej.
Ze względu na zawartość substancji pobudzających, zwłaszcza kofeiny, jej spożycie wiąże się z poprawą produktywności, lepszym nastrojem i mniejszym ryzykiem zachorowań. Mimo to należy ją spożywać w sposób umiarkowany i najlepiej pod profesjonalnym nadzorem.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Biblioteca Nacional de Medicina de Estados Unidos. (28 de agosto de 2023). Guaraná. Medlineplus. Consultado el 20 de octubre de 2023. https://medlineplus.gov/spanish/druginfo/natural/935.html#Dosage
- Bonadiman, B. S. R., Cadoná, F. C., Assmann, C. E., Weis, G. C. C., de Oliveira Alves, A., Frescura Duarte, M., Chaves, C. M., do Carmo Chaves, C., dos Santos Motta, K. M., Esteves Ribeiro, E., Dulce Bagatini, M., & Mânica da Cruz, I. B. (2017). Guarana (Paullinia cupana): cytoprotective effects on age-related eye disfuntion. Journal of Functional Foods. 36: 375-386. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1756464617304152
- Canadian Academy of Sports and Nutrition. (s.f.). Guarana. Consultado el 19 de octubre de 2023. https://www.caasn.com/guarana.html
- D’Angelo, S., & Ascione, A. (2020). Guarana and physical performance: a myth or reality? Journal of Human Sport and Exercise, 15(3), 539-551. https://www.researchgate.net/publication/344832416_Guarana_and_physical_performance_A_myth_or_reality
- Derry, C. J., Derry. S., & Moore, R. A. (2012). Caffeine as an analgesic adjuvant for acute pain in adults. Cochrane Database Systematic Reviews. 14 (3): CD009281. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22419343/
- De Lima, Portella, R., Pillon Barcelona, R., Flores da Rosa, E, Esteves Ribeiro, E., Mânica da Cruz, I. B., Suleiman, L., & Antunes Soares, F. A. (2013). Guaraná (Paullinia cupana Kunth) effects on LDL oxidation in elderly people: an in vitro and in vivo study. Lipids in Health and Disease. 12,12. https://lipidworld.biomedcentral.com/articles/10.1186/1476-511X-12-12
- Da Silva, N., Numata E. P., Mendes, L., Dias P. H., Vilegas, W., Gambero, A., & Lima, L. (2017). Modulatory effects of Guarana (Paullinia cupana) on adipogenesis. Nutrients, 9(6) 1-11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5490614/
- Patrick, M., Kim, H. A., Oketch-Rabah, H., Marles, R. J., Roe, A. L., & Calderón, A. I. (2019). Safety of guarana seed as a dietary ingredient: A review. Journal of agricultural and food chemistry, 67(41), 11281-11287. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31539257/
- Peixoto, H., Roxo, M., Röhrig, T., Richling, E., Wang, X., & Wink, M. (2017). Anti-Aging and antioxidant potential of Paullinia cupana var. sorbilis: findings in Caenorhabditis elegans indicate a new utilization for roasted seeds of Guarana. Medicines. 4 (3):61. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28930275/
- Pizzino, G., Irrera, N., Cucinotta M., Pallio, G., Mannino, F., Arcoraci, V., Squadrito, F., Altavilla, D., & Bitto, A. (2017). Oxidative stress: harms and benefits for human health. Oxidative Medicine and Cellular Longevity. 2017: 8416763. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5551541/
- Schimpl, F. C., da Silva, J. F., Gonçalves, J. F. de C., & Mazzafera, P. (2013). Guarana: Revisiting a highly caffeinated plant from the Amazon. Journal of Ethnopharmacology. 150 (1): 14–31. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874113005771
- Torres E. A., Pinaffi-Langley, A. C., de Souza Figueira, Silva Cordeiro, K., Dias, Negrao, L., Jurema Soares, M., Pereira da Silva, C., Zsigovics Alfino, M. C., Rodrigues Sampaio, G., & Costa de Camargo, A. (2021). Effects of the consumption of guarana on human health: a narrative review. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 21, 272-295. https://ift.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1541-4337.12862
- Van Schaik L., Kettle, C., Green, R., Irving, H. R., & Rathner, J. A. (2021). Effects of caffeine on brown adipose tissue thermogenesis and metabolic homeostasis: a review. Frontiers in Neuroscience. 15. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnins.2021.621356/full
- Smith N, Atroch AL. Guaraná’s Journey from Regional Tonic to Aphrodisiac and Global Energy Drink. Evid Based Complement Alternat Med. 2010 Sep;7(3):279-82. doi: 10.1093/ecam/nem162. Epub 2007 Dec 5. PMID: 18955289; PMCID: PMC2887323.
- da Silva, G. S., Canuto, K. M., Ribeiro, P. R. V., de Brito, E. S., Nascimento, M. M., Zocolo, G. J., Coutinho, J. P., & de Jesus, R. M. (2017). Chemical profiling of guarana seeds ( Paullinia cupana ) from different geographical origins using UPLC-QTOF-MS combined with chemometrics. In Food Research International (Vol. 102, pp. 700–709). Elsevier BV. https://doi.org/10.1016/j.foodres.2017.09.055
- Kennedy DO, Haskell CF, Robertson B, Reay J, Brewster-Maund C, Luedemann J, Maggini S, Ruf M, Zangara A, Scholey AB. Improved cognitive performance and mental fatigue following a multi-vitamin and mineral supplement with added guaraná (Paullinia cupana). Appetite. 2008 Mar-May;50(2-3):506-13. doi: 10.1016/j.appet.2007.10.007. Epub 2007 Oct 30. PMID: 18077056.
- Dulloo AG, Geissler CA, Horton T, Collins A, Miller DS. Normal caffeine consumption: influence on thermogenesis and daily energy expenditure in lean and postobese human volunteers. Am J Clin Nutr. 1989 Jan;49(1):44-50. doi: 10.1093/ajcn/49.1.44. PMID: 2912010.
- de Jesus NZ, de Souza Falcão H, Gomes IF, de Almeida Leite TJ, de Morais Lima GR, Barbosa-Filho JM, Tavares JF, da Silva MS, de Athayde-Filho PF, Batista LM. Tannins, peptic ulcers and related mechanisms. Int J Mol Sci. 2012;13(3):3203-28. doi: 10.3390/ijms13033203. Epub 2012 Mar 8. PMID: 22489149; PMCID: PMC3317710.
- Lohsiriwat S, Kongmuang P, Leelakusolvong S. Effects of caffeine on anorectal manometric findings. Dis Colon Rectum. 2008 Jun;51(6):928-31. doi: 10.1007/s10350-008-9271-y. Epub 2008 Mar 19. PMID: 18350336.
- Braakhuis A, Raman R, Vaghefi E. The Association between Dietary Intake of Antioxidants and Ocular Disease. Diseases. 2017 Jan 30;5(1):3. doi: 10.3390/diseases5010003. PMID: 28933356; PMCID: PMC5456332.
- Bonadiman, B. da S. R., Cadoná, F. C., Assmann, C. E., Weis, G. C. C., de Oliveira Alves, A., Duarte, M. F., Chaves, C. M., do Carmo Chaves, C., dos Santos Motta, K. M., Ribeiro, E. E., Bagatini, M. D., & da Cruz, I. B. M. (2017). Guarana (Paullinia cupana): Cytoprotective effects on age-related eye dysfunction. Journal of Functional Foods, 36, 375-386. https://doi.org/10.1016/j.jff.2017.07.027
- Subbiah MT, Yunker R. Studies on the nature of anti-platelet aggregatory factors in the seeds of the Amazonian Herb Guarana (Paullinia cupana). Int J Vitam Nutr Res. 2008 Mar;78(2):96-101. doi: 10.1024/0300-9831.78.2.96. PMID: 18791978.
- Portella, R.d.L., Barcelos, R.P., da Rosa, E.J.F. et al. Guaraná (Paullinia cupana Kunth) effects on LDL oxidation in elderly people: an in vitro and in vivo study. Lipids Health Dis 12,12 (2013). https://doi.org/10.1186/1476-511X-12-12
- Derry CJ, Derry S, Moore RA. Caffeine as an analgesic adjuvant for acute pain in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Mar 14;(3):CD009281. doi: 10.1002/14651858.CD009281.pub2. PMID: 22419343.
-
Herman A, Herman AP. Caffeine’s mechanisms of action and its cosmetic use. Skin Pharmacol Physiol. 2013;26(1):8-14. doi: 10.1159/000343174. Epub 2012 Oct 11. PMID: 23075568.
-
Peixoto H, Roxo M, Röhrig T, Richling E, Wang X, Wink M. Anti-Aging and Antioxidant Potential of Paullinia cupana var. sorbilis: Findings in Caenorhabditis elegans Indicate a New Utilization for Roasted Seeds of Guarana. Medicines (Basel). 2017 Aug 15;4(3):61. doi: 10.3390/medicines4030061. PMID: 28930275; PMCID: PMC5622396.
- Yamaguti-Sasaki E, Ito LA, Canteli VC, Ushirobira TM, Ueda-Nakamura T, Dias Filho BP, Nakamura CV, de Mello JC. Antioxidant capacity and in vitro prevention of dental plaque formation by extracts and condensed tannins of Paullinia cupana. Molecules. 2007 Aug 20;12(8):1950-63. doi: 10.3390/12081950. PMID: 17960098; PMCID: PMC6149164.
- da Fonseca CA, Leal J, Costa SS, Leitão AC. Genotoxic and mutagenic effects of guarana (Paullinia cupana) in prokaryotic organisms. Mutat Res. 1994 May;321(3):165-73. doi: 10.1016/0165-1218(94)90041-8. PMID: 7513067.
- Fukumasu H, Latorre AO, Zaidan-Dagli ML. Paullinia cupana Mart. var. sorbilis, guarana, increases survival of Ehrlich ascites carcinoma (EAC) bearing mice by decreasing cyclin-D1 expression and inducing a G0/G1 cell cycle arrest in EAC cells. Phytother Res. 2011 Jan;25(1):11-6. doi: 10.1002/ptr.3216. PMID: 20564499.
- Fukumasu H, Avanzo JL, Heidor R, Silva TC, Atroch A, Moreno FS, Dagli ML. Protective effects of guarana (Paullinia cupana Mart. var. Sorbilis) against DEN-induced DNA damage on mouse liver. Food Chem Toxicol. 2006 Jun;44(6):862-7. doi: 10.1016/j.fct.2005.11.010. Epub 2006 Jan 9. PMID: 16406177.
-
Fukumasu H, Avanzo JL, Nagamine MK, Barbuto JA, Rao KV, Dagli ML. Paullinia cupana Mart var. sorbilis, guaraná, reduces cell proliferation and increases apoptosis of B16/F10 melanoma lung metastases in mice. Braz J Med Biol Res. 2008 Apr;41(4):305-10. doi: 10.1590/s0100-879×2008000400008. PMID: 18392453.
-
Espinola EB, Dias RF, Mattei R, Carlini EA. Pharmacological activity of Guarana (Paullinia cupana Mart.) in laboratory animals. J Ethnopharmacol. 1997 Feb;55(3):223-9. doi: 10.1016/s0378-8741(96)01506-1. PMID: 9080343.
- Nehlig A. Are we dependent upon coffee and caffeine? A review on human and animal data. Neurosci Biobehav Rev. 1999 Mar;23(4):563-76. doi: 10.1016/s0149-7634(98)00050-5. PMID: 10073894.