Fotowrażliwość wywołana lekami

Szacuje się, że około 3000 leków może powodować fotowrażliwość. Na czym polega ten problem? Jakie są jego objawy? Dowiedz się z naszego artykułu.

Przejrzane i zatwierdzone przez: farmaceuta Franciele Rohor de Souza.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 18 kwietnia, 2023

Szacuje się, że około 3000 leków może powodować fotowrażliwość. Na czym jednak polega ten problem? Jakie są jego objawy? Dowiedz się z naszego artykułu.

Fotowrażliwość wywołana lekami jest dość częstym zjawiskiem. Szacuje się, że powoduje ją około 3000 leków. Może ona objawiać się reakcją fototoksyczną lub fotoalergiczną.

Obie reakcje występują w ramach fotowrażliwości choć to nie jedyne odpowiedzi organizmu na podobne okoliczności. Mowa o wszelkich anomaliach pojawiających się na skórze po ekspozycji na słońce podczas kuracji pewnymi lekami.

Przede wszystkim latem kluczowa jest ostrożność. Dlatego zarówno specjaliści jak i pacjenci powinni wiedzieć, jakie leki wywołują wspomniane reakcje.

Na czym polega fotowrażliwość wywołana przez leki?

Mowa o reakcji skórnej po ekspozycji na słońce, którego promienie wchodzą w interakcję ze związkami zawartymi w lekach.

Związki te reagują ze spektrum światła pomiędzy światłem widzialnym a promieniowaniem ultrafioletowym. Mogą być to zarówno związki aktywne jak i substancje pomocnicze stanowiące składnik formuły.

Warto zaznaczyć, że fotowrażliwość stanowi 8% wszystkich skutków ubocznych wywoływanych przez leki, a wśród czynników ryzyka znajduje się pigmentacja skóry. Im więcej w skórze pigmentu, tym większe prawdopodobieństwo, że taka reakcja wystąpi.

Poza osobami z mocniejszą pigmentacją istnieją inne grupy narażone na tej rodzaj reakcji. Należą do nich:

• Pacjenci poddawani kuracji lekami NLPZ na przewlekły ból.
• Chorzy na raka otrzymujący chemioterapię.
• Osoby z chorobami psychicznymi leczone fenotiazyną.
• Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym przyjmujący diuretyki tiazydowe.
• Osoby starsze i osłabione.

Na czym polega reakcja fototoksyczna?

Jak już wspomniano, reakcja fototoksyczna to typ odpowiedzi w ramach fotowrażliwości wywołanej lekami. W odróżnieniu od reakcji fotoalergicznej, reakcja fototoksyczna nie angażuje układu odpornościowego.

Stanowi 95 % przypadków reakcji związanych z fotowrażliwością wywołaną lekami. Pojawia się od kilku minut do kilku godzin po zażyciu leku, a jej objawy są następujące:

• Rumień i obrzęk.
• Wypełnione płynem pęcherze.
• Objawy podobne do tych występujących przy poparzeniach słonecznych.

Reakcje te częściej występują w powiązaniu z lekami przyjmowanymi doustnie i rozwijają się z powodu wolnych rodników, które reagują z tlenem. W ten sposób powstają szkodliwe dla komórek substancje chemiczne.

Na czym polega reakcja fotoalergiczna?

To inny typ reakcji w ramach fotowrażliwości. Ma w niej swój udział układ odpornościowy. Jej przyczyną są zmiany chemiczne wywołane działaniem promieni UV.

Lek zamienia się w inną substancję zwaną haptenem, która wchodzi w interakcję z białkami skóry. Następnie wywołuje reakcję układu odpornościowego.

Do objawów należy przypominające egzemę zapalenie, o ile lek podano doustnie lub wykwit w przypadku podania doukładowego.

Jakie leki powodują fotowrażliwość?

Niestety wiele leków może powodować takie reakcje. Dlatego należy zawsze czytać ulotki i szukać informacji na temat fotowrażliwości.

Przedstawiamy krótką listę pewnych leków z tej grupy. Jest ich jednak o wiele więcej, dlatego należy zawsze konsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

• Antybiotyki: tetracykliny, cefalosporyny i leki na gruźlicę.
• Leki na choroby układu krążenia: tiazydy, ACEI i statyny.
• Leki obniżające poziom cukru we krwi.
• Przeciwzapalne leki niesteroidowe.
• Retinoidy.
• Psychotropy.
• Chemioterapia.
• Leki antyhistaminowe.

Wiedza jest kluczowa

Przede wszystkim należy interesować się efektami ubocznymi leków. W tym celu trzeba czytać ulotki i rozmawiać z lekarzami. Fotowrażliwość wywołana lekami jest powszechna, więc dobrze wiedzieć, co ją powoduje i jak jej zapobiegać.