Enzymy trawienne: do czego służą?
Enzymy trawienne są odpowiedzialne za rozkładanie pożywienia na prostsze cząsteczki, dzięki czemu organizm może je wchłonąć. Bez nich nie byłoby możliwe strawienie pokarmu. W tym artykule poznasz wszystkie najważniejsze informacje na ich temat.
Enzymy trawienne to cząsteczki odpowiedzialne za rozkładanie pożywienia na prostsze porcje, dzięki czemu organizm może wchłonąć potrzebne mu składniki odżywcze. Ponadto przyspieszają one reakcje chemiczne, spełniając określone funkcje. Bez nich nie jest możliwe przeprowadzenie procesu trawienia.
Dobrze wiedzieć, że enzymy znajdują się w różnych częściach przewodu pokarmowego, od śliny, żołądka, soku trzustkowego po wydzieliny jelitowe. Ponadto miejsce, w którym się znajdują, wiąże się z funkcją, którą pełnią i warunkami, które muszą być aktywowane.
Czym są enzymy trawienne?
Enzymy to cząsteczki, zwykle białko, produkowane przez organizm. Pełnią swoją funkcję poprzez wiele reakcji chemicznych zachodzących w organizmie, ale każda z nich jest specyficzna i oddziałuje na konkretne podłoża.
Co to znaczy? Pomimo tego, że istnieje kilka rodzajów enzymów trawiennych, brak któregokolwiek może prowadzić do pewnych problemów. Tak jest w przypadku niedoboru laktazy, enzymu rozkładającego cukier w mleku i powodującego nietolerancję laktozy.
Rodzaje enzymów trawiennych
Jak wspomnieliśmy, istnieją różne typy enzymów trawiennych. Każdy z nich działa na określony składnik odżywczy lub substrat. Wśród nich znajdują się:
- amylaza ślinowa i trzustkowa, która zamienia skrobię na glukozę;
- lipaza żołądkowa i trzustkowa, rozkładająca lipidy na kwasy tłuszczowe i glicerol;
- cholesterolaza i fosfolipaza, które rozkładają cholesterol i fosfolipidy;
- proteazy, które są wydzielane do jelita w nieaktywnej postaci i odpowiedzialne za degradację białek.
Do czego służą enzymy trawienne?
Jak wspomnieliśmy, bez enzymów składniki odżywcze zawarte w pożywieniu nie ulegają rozkładowi, a organizm nie mógłby ich wchłonąć. Cechują się dość złożonym działaniem. Aby pomóc je zrozumieć, poniżej szczegółowo opisujemy, jak działają.
1. Degradacja węglowodanów
Trawienie tego składnika odżywczego rozpoczyna się w jamie ustnej, gdzie zaczyna działać amylaza ślinowa. Bardzo często jej działanie jest ograniczone, ponieważ zależy od czasu żucia.
Wyniki badań opublikowane w międzynarodowym czasopiśmie „Molecular Sciences” sugerują, że jeśli dana osoba przeżuje wystarczającą ilość białego chleba, może poczuć lekko słodki smak z powodu rozpadu skrobi.
Amylaza trzustkowa kontynuuje proces rozkładu. Sok wytwarzany przez trzustkę uwalniany jest, gdy żołądek opróżnia swoją zawartość do jelita cienkiego. Enzym ten znajduje się właśnie w soku trzustkowym, lecz także w lipazach i proteazach.
Właśnie dzięki temu najprostsze jednostki węglowodanów, glukozy, fruktozy i galaktozy mogą być wchłaniane przez organizm.
2. Degradacja białek
Trawienie białka rozpoczyna się w żołądku od pepsyny żołądkowej wytwarzanej przez żołądek. Najczęściej trawienie białek zachodzi w pierwszej i drugiej części jelita cienkiego, gdzie działają proteazy trzustkowe.
Te proteazy docierają do jelita w swojej nieaktywnej postaci. Jeśli zostaną wcześniej aktywowane, mogłyby same strawić trzustkę i spowodować poważne komplikacje.
Być może uznasz także ten artykuł za interesujący: Główne źródła białka w diecie wegańskiej
3. Rozkład tłuszczów
Trawienie lipidów rozpoczyna się w żołądku wraz z lipazą żołądkową i stanowi 10% całkowitego trawienia. Następnie, gdy tłuszcze docierają do jelita, lipaza trzustkowa kontynuuje działanie, i kończy się pozostałe 90% rozkładu.
Ponadto żółć jest potrzebna do prawidłowego działania enzymów rozkładających tłuszcz i cholesterol. Ten ostatni wytwarzany jest w wątrobie i przechowany jest w woreczku żółciowym.
Wraz z dotarciem tłuszczów do światła jelita i pod wpływem sygnałów nerwowych do pracy uwalniana jest żółć w połączeniu odpowiednio z lipazami, fosfolipazami i cholesterolazą.
Zapewne zaciekawi Cię także nasz inny artykuł: Czy warto całkowicie wyeliminować tłuszcze z diety?
Czynniki wpływające na produkcję enzymów
Istnieje kilka czynników, które mogą negatywnie wpływać na produkcję lub funkcjonowanie enzymów. Poniżej przedstawiono niektóre z najczęstszych sytuacji:
- zła dieta;
- zaburzenia żołądka i jelit i zaburzenia wchłaniania;
- niewydolność trzustki;
- mukowiscydoza;
- starzenie się.
Enzymy trawienne – co trzeba o nich wiedzieć?
Warto wiedzieć, że enzymy trawienne odgrywają bardzo ważną rolę w rozkładaniu składników odżywczych zawartych w pożywieniu. Gdy organizm funkcjonuje prawidłowo, enzymy również działają optymalnie w procesie metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek.
Jednakże w przypadku wystąpienia choroby metabolicznej lub innych problemów, które zaburzają proces produkcji enzymów, prawdopodobna staje się sytuacja, w której żywność nie ulega rozkładowi tak, jak powinna. W konsekwencji dochodzi do zaburzeń wchłaniania lub niedożywienia.
Artykuł napisała i zweryfikowała dietetyk Florencia Villafañe
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- García Luna P, López Gallardo G. Evaluación de la absorción y metabolismo intestinal. Nutr Hosp. 2007;22(2):5-13.
- Woolnough J, Bird A, Monro J ,Brennan C. El efecto de una breve exposición a α-amilasa salival durante la masticación en los subsiguientes perfiles de curva de digestión in vitro de almidón.Int J Mol Sci.2010;11(8): 2780–2790.
- Segura Campos M, Chel Guerrero L, Betancur Ancona D.Efecto de la digestión en la biodisponibilidad de péptidos con actividad biológica. Rev Chil Nutr Vol. 2010; 37(3): 386-391.