Czym są onkologiczne ćwiczenia fizyczne?

Badania przeprowadzone na przestrzeni lat wykazały korzyści, jakie mają ćwiczenia fizyczne dla chorych na raka. Zobaczmy jak mogą podnieść ich jakość życia.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Leonardo Biolatto.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 13 kwietnia, 2023

Onkologiczne ćwiczenia fizyczne to ćwiczenia przepisane i kontrolowane przez specjalistę, które są wykonywane w celu zmniejszenia lub zapobiegania skutkom ubocznym leczenia raka. Chodzi więc o zindywidualizowany plan treningowy.

Dzięki globalnemu wpływowi na organizm onkologiczne ćwiczenia fizyczne poprawiają stan zdrowia, jakość życia a także przeżywalność pacjentów.

W związku z tym onkologiczne ćwiczenia fizyczne mają 4 główne cechy:

• Program treningu jest opracowany i nadzorowany przez profesjonalistę
• Układa się go indywidualnie pod potrzeby każdego pacjenta
• Dostosowuje się do każdego poziomu sprawności
• Opiera swoje podstawy na dowodach naukowych

Istnieje bowiem wiele dowodów sugerujących, że regularne ćwiczenia fizyczne zmniejszają ryzyko różnych form raka. Aktywność fizyczna zmniejsza między innymi zachorowalność na raka piersi, okrężnicy, prostaty a także endometrium.

W szczególności regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej lub wysokiej intensywności wiąże się z niższym ryzykiem zachorowania na raka nawet o 24%.

Onkologiczne ćwiczenia fizyczne w badaniach naukowych

Dopiero w latach 80-ych, a później również w latach 90. zaczęto rozważać możliwe korzystne efekty ćwiczeń fizycznych w leczeniu raka. W tych latach przeprowadzono ponadto pierwsze badania nad wpływem wysiłku fizycznego na redukcję chorób współistniejących w onkologii.

Jednocześnie potwierdzono również zły wpływ braku aktywności lub siedzącego trybu życia.

Później, na początku roku 2000, prowadzono badania nad związkiem wysiłku fizycznego i przeżywalności pacjentek z określonym typem nowotworu: rakiem piersi. Przeprowadzono również badania mające na celu poznanie wpływu onkologicznych ćwiczeń fizycznych na biomarkery związane z rozwojem raka.

Badano również ich wpływ na mikrośrodowisko guza w modelach zwierzęcych i u pacjentów z nowotworami.

Natomiast na początku naszego stulecia ukazały się pierwsze poradniki dotyczące tego typu ćwiczeń fizycznych. Opracowano obszerne przeglądy naukowe, które określiły wpływ ćwiczeń fizycznych na jakość życia pacjentów z tą chorobą.

Jakie zalety mają onkologiczne ćwiczenia fizyczne?

Dzięki wszystkim prowadzonym przez lata badaniom udało się potwierdzić, jak wspomnieliśmy, fizyczne korzyści w zakresie jakości życia pacjentów cierpiących na nowotwory. Badania te wykazały, że trzymanie się określonego planu ćwiczeń może wzmocnić układ odpornościowy, a także zwiększyć przeżycie i poprawić pracę serca.

Inne korzyści związane z tą praktyką to:

• Znacząca poprawa jakości życia.
• Odzyskanie zdrowej wagi ciała
• Zmniejszenie uczucia zmęczenia

Onkologiczne ćwiczenia fizyczne a rak piersi

Koncentrując się na raku piersi, który był jednym z najczęściej badanych pod tym względem, zauważono, że regularne ćwiczenia fizyczne:

• Poprawiają zdolność funkcjonalną.
• Zwiększają gęstość mineralną kości.
• Zwiększają zakres ruchu barku.
• Uzupełniają i wzmacniają wsparcie psychologiczne podczas leczenia.
• Podtrzymują odpowiedni poziom hemoglobiny.

Onkologiczne ćwiczenia fizyczne mogą również złagodzić objawy i niepożądane skutki chemioterapii i radioterapii. Redukują bowiem trombocytopenię, biegunkę, ból i czas pobytu w szpitalu.

Mechanizm działania ćwiczeń w chorobach nowotworowych

Badania nad mechanizmami, za pomocą których ćwiczenia mogą działać u pacjentów nowotworowych, są jednak nieliczne. Większość z nich opisuje efekt ćwiczeń jako modyfikacje we wzroście guza, które miałyby wynikać z następujących czynników:

• Modyfikacja unaczynienia i perfuzji krwi
• Stymulowanie układu odpornościowego
• Zmiana metabolizmu guza
• Zmniejszenie substancji wewnętrznych: czynników wzrostu insuliny lub markerów stanu zapalnego.

Wniosek

Krótko mówiąc, podczas leczenia raka ważne jest wykonywanie ćwiczeń fizycznych, dostosowując intensywność do potrzeb każdego etapu. Jeśli prowadzisz aktywne życie zanim rozwinie się choroba, będzie to znacznie łatwiejsze.

Pomoże to zachować fizyczną niezależność i poprawi zarówno wydolność sercowo-naczyniową, jak i jakość życia pacjentów poddawanych tak agresywnym metodom leczenia. Pamiętaj jednak, że onkologiczne ćwiczenia fizyczne powinny być zawsze nadzorowane przez profesjonalny zespół, który rozumie temat.