Czym są onkologiczne ćwiczenia fizyczne?
Onkologiczne ćwiczenia fizyczne to ćwiczenia przepisane i kontrolowane przez specjalistę, które są wykonywane w celu zmniejszenia lub zapobiegania skutkom ubocznym leczenia raka. Chodzi więc o zindywidualizowany plan treningowy.
Dzięki globalnemu wpływowi na organizm onkologiczne ćwiczenia fizyczne poprawiają stan zdrowia, jakość życia a także przeżywalność pacjentów.
W związku z tym onkologiczne ćwiczenia fizyczne mają 4 główne cechy:
- Program treningu jest opracowany i nadzorowany przez profesjonalistę
- Układa się go indywidualnie pod potrzeby każdego pacjenta
- Dostosowuje się do każdego poziomu sprawności
- Opiera swoje podstawy na dowodach naukowych
Istnieje bowiem wiele dowodów sugerujących, że regularne ćwiczenia fizyczne zmniejszają ryzyko różnych form raka. Aktywność fizyczna zmniejsza między innymi zachorowalność na raka piersi, okrężnicy, prostaty a także endometrium.
W szczególności regularna aktywność fizyczna o umiarkowanej lub wysokiej intensywności wiąże się z niższym ryzykiem zachorowania na raka nawet o 24%.
Onkologiczne ćwiczenia fizyczne w badaniach naukowych
Dopiero w latach 80-ych, a później również w latach 90. zaczęto rozważać możliwe korzystne efekty ćwiczeń fizycznych w leczeniu raka. W tych latach przeprowadzono ponadto pierwsze badania nad wpływem wysiłku fizycznego na redukcję chorób współistniejących w onkologii.
Jednocześnie potwierdzono również zły wpływ braku aktywności lub siedzącego trybu życia.
Później, na początku roku 2000, prowadzono badania nad związkiem wysiłku fizycznego i przeżywalności pacjentek z określonym typem nowotworu: rakiem piersi. Przeprowadzono również badania mające na celu poznanie wpływu onkologicznych ćwiczeń fizycznych na biomarkery związane z rozwojem raka.
Badano również ich wpływ na mikrośrodowisko guza w modelach zwierzęcych i u pacjentów z nowotworami.
Natomiast na początku naszego stulecia ukazały się pierwsze poradniki dotyczące tego typu ćwiczeń fizycznych. Opracowano obszerne przeglądy naukowe, które określiły wpływ ćwiczeń fizycznych na jakość życia pacjentów z tą chorobą.
Jakie zalety mają onkologiczne ćwiczenia fizyczne?
Dzięki wszystkim prowadzonym przez lata badaniom udało się potwierdzić, jak wspomnieliśmy, fizyczne korzyści w zakresie jakości życia pacjentów cierpiących na nowotwory. Badania te wykazały, że trzymanie się określonego planu ćwiczeń może wzmocnić układ odpornościowy, a także zwiększyć przeżycie i poprawić pracę serca.
Inne korzyści związane z tą praktyką to:
- Znacząca poprawa jakości życia.
- Odzyskanie zdrowej wagi ciała
- Zmniejszenie uczucia zmęczenia
Możesz być również zainteresowany tym tematem: Ćwiczenia na zawroty głowy – 6 zalecanych pozycji
Onkologiczne ćwiczenia fizyczne a rak piersi
Koncentrując się na raku piersi, który był jednym z najczęściej badanych pod tym względem, zauważono, że regularne ćwiczenia fizyczne:
- Poprawiają zdolność funkcjonalną.
- Zwiększają gęstość mineralną kości.
- Zwiększają zakres ruchu barku.
- Uzupełniają i wzmacniają wsparcie psychologiczne podczas leczenia.
- Podtrzymują odpowiedni poziom hemoglobiny.
Onkologiczne ćwiczenia fizyczne mogą również złagodzić objawy i niepożądane skutki chemioterapii i radioterapii. Redukują bowiem trombocytopenię, biegunkę, ból i czas pobytu w szpitalu.
Przeczytaj także ten przydatny materiał: Ćwiczenia izometryczne i izotoniczne: czym się różnią?
Mechanizm działania ćwiczeń w chorobach nowotworowych
Badania nad mechanizmami, za pomocą których ćwiczenia mogą działać u pacjentów nowotworowych, są jednak nieliczne. Większość z nich opisuje efekt ćwiczeń jako modyfikacje we wzroście guza, które miałyby wynikać z następujących czynników:
- Modyfikacja unaczynienia i perfuzji krwi
- Stymulowanie układu odpornościowego
- Zmiana metabolizmu guza
- Zmniejszenie substancji wewnętrznych: czynników wzrostu insuliny lub markerów stanu zapalnego.
Wniosek
Krótko mówiąc, podczas leczenia raka ważne jest wykonywanie ćwiczeń fizycznych, dostosowując intensywność do potrzeb każdego etapu. Jeśli prowadzisz aktywne życie zanim rozwinie się choroba, będzie to znacznie łatwiejsze.
Pomoże to zachować fizyczną niezależność i poprawi zarówno wydolność sercowo-naczyniową, jak i jakość życia pacjentów poddawanych tak agresywnym metodom leczenia. Pamiętaj jednak, że onkologiczne ćwiczenia fizyczne powinny być zawsze nadzorowane przez profesjonalny zespół, który rozumie temat.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Azevedo, M. J., Viamonte, S., & Castro, A. (2013). Prescripción de ejercicio en pacientes de oncología: principios generales TT – Exercise prescription in oncology patients: general principles. Rehabilitación (Madr., Ed. Impr.).
- Barrio, S. C., Molinuelo, J. S., De Durana, A. L. D., López, F. J. C., & Carballo, R. O. B. (2012). Cáncer de mama y ejercicio físico: Estudio piloto. Revista Andaluza de Medicina Del Deporte. https://doi.org/10.1016/S1888-7546(12)70021-7
- Guil Bozal, R., Zayas García, A., Gil-Olarte Márquez, P., Guerrero Rodríguez, C., & Mestre Navas, J. M. (2017). Ejercicio físico y aspectos psicosociales y emocionales en mujeres con cáncer de mama. International Journal of Developmental and Educational Psychology. Revista INFAD de Psicología. https://doi.org/10.17060/ijodaep.2017.n1.v4.1061
