Czy kreatyna w koktajlach proteinowych powoduje uszkodzenie nerek?
Suplementacja podczas ćwiczeń to dziś standard. Koktajle proteinowe spożywają nawet sportowcy-amatorzy, którzy trenują siłowo nie biorąc udziału w zawodach. Z tego powodu ważne jest, aby wiedzieć, czy kreatyna w koktajlach proteinowych powoduje uszkodzenie nerek.
Kreatyna jest częstym składnikiem suplementacji sportowej. Od lat 90. XX wieku jest akceptowana jako legalna substancja, która nie zmienia pomiarów dopingowych zawodowych sportowców. Można ją znaleźć w marketach fitness, a nawet w wyspecjalizowanych sklepach ze zdrową żywnością.
W wyniku metabolizmy kreatyny powstaje związek zwany kreatyniną, który wskazywano jako możliwy czynnik ryzyka uszkodzenia nerek. W rzeczywistości badanie funkcji nerek obejmuje między innymi ten parametr do określenia, czy występuje niewydolność.
Co to jest kreatyna?
Kreatyna została powiązana z uszkodzeniem nerek i jej długotrwałe stosowanie wzbudziło podejrzenia ze względu na jej metabolizm. Jak już wspomnieliśmy, ostatecznym sposobem na wydalenie kreatyny z organizmu jest konwersja do kreatyniny.
Organizm ludzki naturalnie posiada rezerwy kreatyny. Pozyskuje ją poprzez mechanizmy wątrobowe syntetyzujące ten kwas organiczny lub poprzez naszą dietę, zwłaszcza gdy spożywamy odpowiednią ilość czerwonego mięsa. Pokarm ten zawiera podstawowe aminokwasy, które wątroba może wykorzystać do produkcji kreatyny.
Narządami i tkankami odpowiedzialnymi za magazynowanie tej substancji w większym stopniu są mięśnie. Znajduje się również w nerkach i wątrobie. Mniej kreatyny lokalizuje się ponadto w męskim układzie rozrodczym i w mózgu.
Aby wyeliminować nadmiar, organizm przekształca część kreatyny w kreatyninę i robi to bez udziału enzymów. Ten fakt posłuży nam do analizy ewentualnych uszkodzeń nerek. To kłębuszki nerkowe filtrują ją i wydalają do moczu.
Już ta nieenzymatyczna przemiana mówi nam, że kreatynina pochodząca z kreatyny nie wskazuje na problemy z nerkami w badaniach laboratoryjnych. Określa jedynie całkowitą ilość związku. W rzeczywistości wysokie poziomy kreatyniny, które lekarz może zauważyć u sportowca, nie zawsze będą mieć związek z nerkami, jeśli dana osoba przyjmuje suplementy białkowe. Może to być odosobniona wartość i nic poza tym.
Suplementy kreatyny
Kreatyna w koktajlach proteinowych oraz jako suplement sportowy zyskała na popularności i jest jedną z najpopularniejszych substancji wśród sportowców siłowych. Badania naukowe wykazały, że poziom kreatyny zmagazynowanej w mięśniach może ograniczać wydajność. Dlatego sztuczne dodanie tej substancji ma poprawić końcowe wyniki.
Czynnikiem ograniczającym ilość kreatyny jest produkcja energii. Podczas wykonywania ćwiczeń siłowych w pewnym momencie rezerwy kreatyny ulegają wyczerpaniu, a mięsień przestaje wytwarzać cząsteczki będące paliwem, takie jak ATP. Bez ATP nie ma skurczu mięśni.
Kreatyna spożywana w postaci suplementu w koktajlach proteinowych pozwala na nową syntezę ATP po naturalnym jego wyczerpaniu. Jest to szczególnie widoczne podczas krótkich, intensywnych treningów. Podsumowując, przekłada się to na możliwość wykonania większej ilości powtórzeń bez odczuwania zmęczenia.
Ponieważ sportowcy siłowi mają tendencję do spożywania diet wysokobiałkowych i suplementacji kreatyną, pojawiła się hipoteza uszkodzenia nerek. Czy przeciążenie białkiem byłoby tak silne, że spowodowałoby uszkodzenie nerek? Układ moczowy jest w stanie przefiltrować tak dużo białka bez uszkodzenia kłębuszków nerkowych?
Nie przegap tego artykułu: Czy suplementy sportowe są zalecane dla nastolatków?
Czy kreatyna w koktajlach proteinowych powoduje uszkodzenie nerek u zdrowych ludzi?
Aby przeanalizować dowody na uszkodzenie nerek pod wpływem kreatyny, musimy wziąć pod uwagę dwie różne sytuacje: zdrowych ludzi bez wcześniejszych patologii oraz pacjentów z pewnymi schorzeniami przed rozpoczęciem treningu. Najpierw zobaczymy, co się stanie, jeśli zdrowy sportowiec często spożywa ten suplement.
Według badań opublikowanych w Journal of the International Society of Sports Nutrition, nie ma powodu, by zakładać, że uszkodzenie nerek jest związane ze stosowaniem kreatyny u zdrowych ludzi. W badaniu przeprowadzonym przez tych badaczy oceniono dwie grupy – jedną przyjmującą kreatynę, a drugą przyjmującą placebo. Po 3 miesiącach nie zaobserwowano u nich istotnych zmian w parametrach zdrowotnych nerek.
Nawet po dodaniu diety wysokobiałkowej, tj. ponad 1,2 g białka na kilogram masy ciała dziennie, nie zaobserwowano uszkodzenia nerek. Oznacza to, że połączenie diety wysokobiałkowej z suplementacją kreatyną nie zaszkodzi sportowcom siłowym, którzy nie cierpią na żadne schorzenia.
Rzuć okiem na ten świetny artykuł: Powszechne mity dotyczące żywienia w sporcie
Czy kretyna w koktajlach proteinowych powoduje większe uszkodzenie nerek u pacjentów z chorobami?
Kreatyna spożywana w koktajlach proteinowych i innych formach suplementacji u pacjentów z chorobami nerek jest przedmiotem dyskusji, zwłaszcza w perspektywie długoterminowej. Chociaż istnieją dobrze przeprowadzone badania, w których przeanalizowano skutki tej substancji i ustalono jej bezpieczeństwo na przykład u osób z cukrzycą typu 2, nadal należy zachować ostrożność.
Istnieją doniesienia o przypadkach osób, u których czynność nerek uległa zmianie po spożyciu kreatyny. Doniesienia te należy traktować jako pojedyncze zdarzenia. Nie są to badania naukowe rozłożone w czasie.
W każdym razie są to przypadki mniejszościowe. Konkretna sytuacja jednego pacjenta nie oznacza, że inni doświadczą tego samego. Mimo to, wciąż daleko nam do ustanowienia bezpiecznych ram dla przepisywania kreatyny pacjentom z chorobami nerek.
Ponieważ podstawową zasadą medycyny jest nie szkodzić, warto wziąć pod uwagę propozycję opublikowaną w Revista Médica de Chile :
Nie należy stosować suplementów kreatyny u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek lub przyjmujących leki nefrotoksyczne.
Bez ryzyka, ale zasięgnij porady
Stosowanie suplementów kreatyny podczas intensywnych ćwiczeń nie wiąże się z uszkodzeniem nerek. Tak wynika z dostępnych badań.
Należy jednak zachować ostrożność i nie zalecać dodatkowo tej substancji pacjentom cierpiącym na choroby nerek. Ani dla tych, którzy przyjmują jakiekolwiek leki mogące powodować toksyczność w nerkach.
Chociaż kreatyna w koktajlach proteinowych jest dziś łatwo dostępna, lepiej jest skonsultować się ze specjalistami ds. żywienia w celu ustalenia odpowiednich dawek. Łączenie kreatyny z dietą wysokobiałkową to nie to samo, co na przykład spożywanie jej z dietą wegańską. Specjalistyczna porada zwiększy bezpieczeństwo.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Carvalho, Ana Paula Perillo Ferreira, Guilherme Eckhardt Molina, and Keila Elizabeth Fontana. “Creatine supplementation associated with resistance training does not alter renal and hepatic functions.” Revista Brasileira de Medicina do Esporte 17 (2011): 237-241.
- Brioschi, Fernanda Rodrigues, Hemily Marquezine Hemerly, and Érica Sartório Bindaco. “Efeitos ergogênicos da creatina.” Conhecimento em Destaque 8.19 (2020).
- Lugaresi, R., Leme, M., de Salles Painelli, V. et al. Does long-term creatine supplementation impair kidney function in resistance-trained individuals consuming a high-protein diet?. J Int Soc Sports Nutr 10, 26 (2013). https://doi.org/10.1186/1550-2783-10-26
- Gualano, Bruno & Ugrinowitsch, Carlos & Novaes, Rafael & Artioli, Guilherme & Shimizu, Maria & Seguro, Antonio & Harris, Roger & Lancha Jr, Antonio. (2008). Effects of creatine supplementation on renal function: A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. European journal of applied physiology. 103. 33-40. 10.1007/s00421-007-0669-3.
- Gualano, Bruno & Painelli, Vitor & Roschel, Hamilton & Lugaresi, Rebeca & Dorea, Egidio & Artioli, Guilherme & Lima, Fernanda & Silva, Maria & Cunha, Maria & Seguro, Antonio & Shimizu, Maria & Otaduy, Maria & Sapienza, Marcelo & Leite, Claudia & Bonfa, Eloisa & Lancha Jr, Antonio. (2010). Creatine supplementation does not impair kidney function in type 2 diabetic patients: A randomized, double-blind, placebo-controlled, clinical trial. European journal of applied physiology. 111. 749-56. 10.1007/s00421-010-1676-3.
- Greenhaff, Paul. “Renal dysfunction accompanying oral creatine supplements.” The Lancet 352.9123 (1998): 233.
- Vega J, Huidobro E JP. Efectos en la función renal de la suplementación de creatina con fines deportivos [Effects of creatine supplementation on renal function]. Rev Med Chil. 2019 May;147(5):628-633. Spanish. doi: 10.4067/S0034-98872019000500628. PMID: 31859895.