Co to jest artrodeza stopy?

Opowiemy Ci wszystko o tej operacji, niezbędnej w przypadku silnego bólu stopy, który nie ustępuje po regularnych zabiegach.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Mariel Mendoza.

Ostatnia aktualizacja: 24 lutego, 2023

Artrodeza stopy to zabieg chirurgiczny polegający na złączeniu lub trwałym umocowaniu dwóch kawałków kości tworzących staw stopy. Celem jest złagodzenie bólu lub skorygowanie deformacji kończyny.

Taki stan może wynikać z wielu przyczyn:

• Przewlekłe procesy zapalne
• Choroby zwyrodnieniowe
• Wady wrodzone
• Infekcje kości
• Urazy

W konkretnym przypadku stawu skokowego często trzeba dokonać wyboru między protezą stawu a artrodezą. Jednak druga opcja pozostaje priorytetem, ponieważ daje bardziej przewidywalne wyniki. Chirurg zwykle ma do niej większe zaufanie, ponieważ jest mniej powikłań.

Techniki artrodezy stopy

Ogólnie rzecz biorąc, artrodezę przeprowadza się na sali operacyjnej w znieczuleniu ogólnym lub rdzeniowym. Można zastosować dwie różne techniki:

• Otwarta: wykonuje się długie nacięcie i można bezpośrednio uwidocznić staw. Ten rodzaj operacji stosuje się jedynie w przypadkach poważnych deformacji, które wymagają skomplikowanych manewrów ze strony chirurga.
• Artroskopia: Używa się artroskopu, który jest rodzajem endoskopu umożliwiającego wizualizację stawu za pomocą bardzo małej kamery. Poprzez małe nacięcia wprowadza się instrument w celu wyświetlenia powiększonych szczegółów na monitorze, co umożliwia chirurgowi ortopedycznemu bezpośredni dostęp.

Oprócz rozróżnienia tych dwóch podejść, jedną z często stosowanych technik jest ponadto tzw. potrójna artrodeza. Nazwa pochodzi od połączenia 3 stawów. Przy dobrym zastosowaniu u dzieci, wyniki tego wariantu utrzymują się przez dziesięciolecia dając ulgę w bólu u pacjentów.

W jaki sposób łączy się stawy?

Przed operacją na udzie umieszcza się opaskę uciskową, aby zmniejszyć krążenie. Ten krok jest wymagany, ponieważ okolice stopy nie powinny otrzymać zbyt dużej ilości krwi w czasie zespolenia chirurgicznego. Nie powoduje to jednak szkodliwych przyszłych skutków dla tkanki.

Technika artrodezy stopy polega na resekcji chrząstki stawowej stawu. Umożliwia to bezpośredni kontakt między dwiema powierzchniami kości. Następnie stosuje się pewną metodę utrzymywania twardych tkanek na miejscu.

Chrząstka chroni staw, działając jako amortyzator. Resekcja chrząstki stawowej to nic innego jak usunięcie chrząstki, błony maziowej i jej torebki.

Aby zabezpieczyć dwie kości razem w artrodezie stopy, stosuje się różne elementy. Mogą to być śruby (długie lub krótkie), płytki lub pręty stalowe. Obecnie często stosuje się nawet przeszczepy kostne.

Przeszczepy kostne zmniejszają ryzyko braku zrostu. Można zastosować autoprzeszczep, gdy kość jest pobierana z innego obszaru szkieletu tej samej osobny i umieszczana w żądanym miejscu. Inny wariant to alloprzeszczep, w którym wykorzystuje się kość od innej osoby.

Mocowania będą wewnętrzne, jeśli mówimy o śrubach, płytkach lub stabilizatorach. Jednak będą również opcje z zewnętrznymi technikami mocowania, takimi jak odlewy.

Rekonwalescencja po artrodezie stopy

Po artrodezie stopy całkowite zespolenie stawów trwa od 8 do 16 tygodni. Następnie wymagane będzie leczenie rehabilitacyjne wraz z fizjoterapią.

W leczeniu bólu pooperacyjnego stosuje się leki doustne. Ponadto rany pooperacyjne, jakkolwiek niewielkie, powinny być regularnie opatrywane. Okresowo wykonuje się też kontrolne zdjęcia rentgenowskie.

Ponadto należy nosić specjalne obuwie do momentu zrośnięcia kości. Następnie prawdopodobnie trzeba będzie używać niestandardowego lub sportowego obuwia przez kolejne 6 do 8 tygodni.

Aktywność fizyczna, taka jak chodzenie czy bieganie, będzie możliwa, ponieważ jest kompensowana przez inne stawy. Jednak przez pierwsze 4 tygodnie nie należy obciążać kończyn. Najlepiej w tym czasie używać kul.

Komplikacje po zabiegu

Po artrodezie stopy w miejscu operowanym może wystąpić infekcja lub krwawienie. Może również dojść do uszkodzenia nerwów w tym obszarze. Oba te powikłania są tak samo powszechne w technice otwartej, jak i w technice artroskopowej.

Ponadto połączenie kości może się nie zestali. Ten brak odpowiedniego wewnętrznego gojenia występuje w co najmniej 7% przypadków. Istnieją jednak czynniki ryzyka, takie jak palenie papierosów, które mogą zwiększyć szanse na słabe zestalenie do 25% lub więcej.

Ostateczne wyrównanie może być również niezadowalające. Ból lub trudności w chodzeniu będą się utrzymywać po operacji. Przypadki te mogą wymagać ponownej operacji a posteriori.

Często zdarza się, że jedna kończyna jest krótsza od drugiej. Na szczęście można temu zaradzić za pomocą specjalnego obuwia.

Wyniki tej operacji są zadowalające u większości pacjentów

Artrodeza stopy skutkuje złagodzeniem bólu i zmniejszeniem deformacji nawet u 80% pacjentów. Niektóre osoby będą jednak wymagać używania obuwia na zamówienie.

Chociaż stawu nie można już ruszać w naturalny sposób, jest on unieruchomiony w pozycji funkcjonalnej, aby umożliwiać częściową ruchomość kończyny. Zatem podejście to jest przydatne w przypadkach, gdy nie ma innych alternatyw leczenia, ale pacjent ciągle aktywnie używa danej kończyny.

Szczególnie u dzieci korekcja chirurgiczna pozostaje nadrzędna w przypadku stanów klinicznych, które mogą zmienić jakość życia pacjentów w wieku dorosłym. Chociaż istnieje kilka zaburzeń, które poprawiają się dzięki zastosowaniu ortopedii, operacja jest nieunikniona w ciężkich przypadkach. Dla nich artrodeza stopy przynosi dużą ulgę.