Co to jest ablacja endometrium i do czego służy?

Ablacja endometrium jest bezpieczną procedurą, która w większości przypadków jest skuteczna. Może jednak zmniejszyć płodność, a także sprawić, że ciąża będzie bardzo ryzykowna, a nawet niewykonalna.

Ablacja endometrium to zabieg chirurgiczny wykonywany w celu usunięcia endometrium. Jest to wyściółka macicy, która w normalnych warunkach służy do karmienia płodu od momentu zapłodnienia.

W każdym cyklu menstruacyjnym endometrium pogrubia się z powodu działania hormonów żeńskich estrogenu i progesteronu. Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia, endometrium zaczyna się złuszczać. Następnie organizm kobiety wydal je wraz z krwią i śluzem w ramach krwawienia menstruacyjnego podczas kolejnej miesiączki.

Ablacja endometrium ma na celu zminimalizowanie krwawienia menstruacyjnego, gdy występuje ono w nadmiernej ilości lub trwa zbyt długo. Zabieg ten można wykonać w gabinecie lekarskim lub na sali operacyjnej.

Kiedy zalecana jest ablacja endometrium?

Ogólnie rzecz biorąc, ablację endometrium wykonuje się, gdy u kobiety występują nadmierne krwotoki miesiączkowe. Jest to stan, w którym miesiączka jest bardzo obfita, przedłużająca się lub występuje krwawienie między dwoma okresami. W ciężkich przypadkach takie krwotoki uniemożliwiają wykonywanie codziennych zadań lub powodują anemię.

Uważa się, że krwawienie jest nadmierne, gdy kobieta musi co godzinę wymieniać środki higieniczne (podpaski lub tampony). Mówi się, że jest przedłużone, jeśli trwa dłużej niż siedem dni. Jednym ze sposobów rozwiązania tych problemów jest ablacja endometrium.

Tej procedury nie zaleca się jednak, jeśli kobieta chce w przyszłości zajść w ciążę, ponieważ czasami może to wpłynąć na płodność. W wielu innych przypadkach ablacja endometrium prowadzi również do poronienia lub ciąży wysokiego ryzyka, jeśli dochodzi do zapłodnienia.

Ablacji endometrium nie powinno się ponadto wykonywać u kobiet po menopauzie lub mających którąkolwiek z następujących dolegliwości:

• Aktywna infekcja miednicy.
• Rak umiejscowiony w macicy.
• Pewne nieprawidłowości w macicy – decyzja pozostaje w gestii lekarza.

Wstępne przygotowanie

Bardzo ważne jest, aby kobieta zebrała wszelkie możliwe informacje, zanim zdecyduje się na ablację endometrium. Całkiem prawdopodobne, że przed zabiegiem lekarz poprosi ją o podpisanie zgody. Ponadto, przed zabiegiem najczęściej wykonuje się następujące czynności:

• Test ciążowy. Operacji nie można przeprowadzić, jeśli kobieta jest w ciąży.
• Biopsja endometrium. Ma to na celu wykluczenie obecności raka w macicy.
• Usunięcie wkładki wewnątrzmacicznej, jeśli kobieta jej używa.
• Ścieńczenie endometrium. Ablacja endometrium przynosi lepszy skutek, jeśli wyściółka jest cienka. Natomiast ścieńczenie przeprowadza się za za pomocą leków lub procedury łyżeczkowania jamy macicy.
• Omówienie opcji znieczulenia. Może mieć ono charakter lokalny lub ogólny, w zależności od wykonywanej procedury.

W dniach poprzedzających zabieg lekarz może zabronić ponadto przyjmowanie niektórych leków. Czasem zleca się natomiast lek rozszerzający szyjkę macicy na około 8 do 12 godzin przed operacją. Z drugiej strony możliwe, że będziesz musiała zachować ścisły post (nic nie pić ani jeść) przez 6 do 12 godzin przed interwencją.

Na czym polega ablacja endometrium?

Istnieje kilka technik wykonywania ablacji endometrium. Wszystkie mają na celu zniszczenie tkanki endometrium i cel ten osiąga się na różne sposoby. Wśród nich najczęściej stosowane to:

• Elektrochirurgia. Zabieg odbywa się za pomocą urządzenia zwanego resektoskopem i instrumentu wykorzystującego ciepło.
• Krioablacja. Wydłużona sonda służy do przykładania ekstremalnie niskich temperatur.
• Płynna gorąca ciecz. Ciepły płyn fizjologiczny wprowadza się do macicy na 10 minut.
• Balon termiczny. Balon wkłada się do macicy, następnie się go pompuje i podgrzewa.
• Mikrofale. Do macicy wprowadza się sondę generującą energię mikrofalową.
• Częstotliwość radiowa. Odbywa się to za pomocą elastycznego urządzenia, które emituje energię o częstotliwości radiowej.

Różne wymienione wyżej techniki można sklasyfikować w dwie duże grupy: procedury z użyciem histeroskopu lub resektoskopu i innych narzędzi. W zależności od wybranej metody przeprowadza się ablację endometrium, jak wyjaśniamy poniżej.

Pierwsze kroki we wszystkich technikach

Najpierw pacjentkę prosi się o zdjęcie ubrania i założenie szpitalnej koszuli. Następnie umieszcza się kroplówkę w dłoni lub na ramieniu. Następnie kobieta musi położyć się w pozycji jak do badania ginekologicznego.

Lekarz wprowadza wziernik, aby oddzielić ściany pochwy i umożliwić odsłonięcie szyjki macicy. Szyjkę macicy czyści się roztworem antyseptycznym. Od tego momentu występują niewielkie różnice w zależności od zastosowanej techniki.

Techniki z wykorzystaniem histeroskopu lub resektoskopu

Techniki wykorzystujące histeroskop lub resektoskop to: elektrochirurgia, mikrofale i gorąca ciecz. Procedura w tych przypadkach przebiega w następujący sposób:

• Pacjentce podaje się znieczulenie.
• W niektórych przypadkach wprowadza się cewnik moczowy.
• Czasami używa się instrumentu zwanego tenakulum, podobnego do kleszczy, w celu utrzymania szyjki macicy podczas wykonywania zabiegu.
• W celu poszerzenia szyjki macicy i wprowadzenia histeroskopu lub resektoskopu wprowadza się szereg prętów, każdy o większej średnicy niż poprzedni.
• Czasami wprowadza się płynny roztwór lub gaz, aby wypełnić macicę i ułatwić jej wizualizację
• Wreszcie wprowadza się instrument lub substancję do ablacji i  rozpoczyna się proces niszczenia tkanki.
• Na koniec wypompowuje się cały płyn i usuwa instrumenty

Inne techniki

Inne techniki odpowiadają ablacji endometrium balonem termicznym, krioablacji i częstotliwości radiowej. W takim przypadku wykonuje są wstępne kroki, a potem także następujące czynności:

• Okolicę znieczula się lekiem podawanym w miejscowym zastrzyku.
• Czasami wprowadza się sondę maciczną w celu ustalenia długości macicy i kanału szyjki macicy. Potem się ją wyciąga.
• W zależności od przypadku wkłada się balonik silikonowy, trójkątną siatkę elektrod lub sondę wytwarzającą bardzo niskie temperatury.
• Tkanka endometrium jest niszczona przez gorący płyn w balonie, energię o częstotliwości radiowej lub ekstremalne zimno, w zależności od zastosowanej techniki.
• Na koniec usuwa się wszystkie instrumenty.

Powrót do zdrowia po zabiegu

Po zabiegu pacjentka zostaje przeniesiona na salę pooperacyjną, gdzie musi pozostać pod obserwacją przez kilka godzin. Gdy parametry życiowe są stabilne, pacjentka zostaje wypisana lub skierowana do pokoju, w zależności od przypadku.

Zazwyczaj po ablacji endometrium występują następujące objawy.

• Bóle brzucha. Są podobne do skurczów menstruacyjnych i zwykle trwają od jednego do dwóch dni. Kontroluje się je jednak za pomocą dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych.
• Upławy. Wydziela się wodnista wydzielina zmieszana z krwią, początkowo bardziej obfita a następnie coraz mniej obfita. Zwykle upławy utrzymują się przez tydzień lub dwa.
• Przymus częstego oddawania moczu. Ten objaw występuje w ciągu pierwszych 24 godzin po zabiegu.

Zazwyczaj normalne czynności można wznowić już po kilku dniach. Nie powinnaś jednak uprawiać seksu, używać tamponów ani płukać pochwy przez następne dwa do trzech dni. Przez tydzień nie można również wykonywać żadnej forsownej aktywności ani dużego wysiłku.

Zagrożenia i komplikacje, jakie niesie z sobą ablacja endometrium

Ablacja endometrium to bezpieczna procedura, która rzadko prowadzi do powikłań. W bardzo rzadkich przypadkach może jednak wystąpić któryś z następujących problemów:

• Perforacja ściany macicy lub jelit.
• Urazy termiczne (poparzenia lub odmrożenia) macicy lub ściany jelita.
• Obrzęk płuc, czyli nagromadzenie płynu w płucach.
• Zator płucny: zablokowanie krążenia krwi w płucach.
• Rozdarcie szyjki macicy.
• Infekcja lub krwawienie
• Uszkodzenie pochwy lub sromu na skutek urazu termicznego.
• Reakcja alergiczna.
• Niepowodzenie ablacji endometrium. Oznacza to, że endometrium nienormalnie odrasta po operacji.

Zwróć się o pomoc lekarską, jeśli po zabiegu wystąpi u Ciebie którykolwiek z poniższych objawów:

• Gorączka lub dreszcze
• Nieprzyjemnie pachnąca wydzielina z pochwy
• Nadmierny ból w okolicy.
• Nadmierne krwawienie
• Krwawienie po dwóch dniach od zabiegu.
• Trudności w oddawaniu moczu.

Skonsultuj się z lekarzem, aby podjąć decyzję

Zdecydowana większość kobiet przestaje mieć obfite lub przedłużające się miesiączki po ablacji endometrium. Szacuje się, że od 30 do 50% nawet całkowicie przestaje miesiączkować. Jednak zdarza się to częściej u starszych kobiet.

Młodsze kobiety natomiast ponoszą większe ryzyko konieczności powtórnego zabiegu. Należy również podkreślić, że ablacja endometrium nie powinna być wykonywana, jeśli kobieta planuje zajście w ciążę. Zabieg ten nie nadaje się również dla kobiet zagrożonych ryzykiem raka macicy.