Chirurgia ortognatyczna: na czym polega?
Chirurgia ortognatyczna to zabieg stomatologiczny przeprowadzany w celu skorygowania dysharmonii lub deformacji twarzoczaszki. Chociaż wiele razy tego typu deformacji nie można wykryć gołym okiem, nieprawidłowości te zmieniają strukturę twarzy pacjenta.
Szacuje się, że około 5% światowej populacji ma jakiś rodzaj nieprawidłowości zębowych, szczękowych lub żuchwowych. Wpływa to nie tylko na estetykę, ale może również zagrażać żuciu, połykaniu, oddychaniu i mówieniu. W takich sytuacjach potrzebom pacjentów wychodzi naprzeciw właśnie chirurgia ortognatyczna.
Czym jest chirurgia ortognatyczna?
Chirurgia ortognatyczna to zabieg chirurgiczny wykonywany w celu korekcji ustawienia szczęki i żuchwy. Kiedy w tym kontekście występują anomalia, pojawiają się problemy funkcjonalne, takie jak wady zgryzu, bezdech senny, problemy z trawieniem i dykcją.
Ten rodzaj zabiegu pozwala na usunięcie niezgodności szkieletowo-twarzowych (kości twarzy) oraz skorygowanie asymetrii. Umożliwia również naprawę urazów twarzy czy wad wrodzonych w tym obszarze.
Zabieg musi wykonać chirurg szczękowo-twarzowy. Polega na długim procesie przygotowawczym trwającym od 12 do 18 miesięcy w celu wyrównania zębów za pomocą aparatu ortodontycznego. W tym czasie należy wykonać wiele badań rentgenowskich i obrazowania 3D, aby zidentyfikować zmiany w strukturze szczękowo-twarzowej.
Chirurgia ortognatyczna wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym i wymaga pobytu w szpitalu od dwóch do czterech dni. Podczas zabiegu w kościach wykonuje się nacięcia, a następnie mocuje się je w nowej pozycji za pomocą płytek, gumek, śrub i tym podobnych elementów chirurgicznych.
Chirurgia ortognatyczna – rodzaje
Istnieją trzy rodzaje chirurgii ortognatycznej: szczękowa, żuchwowa oraz operacja żuchwy i szczęki jednocześnie, zwane również szczękowo-żuchwową lub dwuszczękową. Zobaczmy, na czym polega każdy z zabiegów.
Przeczytaj też: Czym jest uśmiech dziąsłowy i jak się go leczy?
Chirurgia ortognatyczna szczęki
Operacja ortognatyczna szczęki polega na ustawieniu jej we właściwej pozycji. Celem jest przywrócenie harmonii twarzy, a przede wszystkim funkcjonalności tej kości, która jest kluczowa w żuciu, oddychaniu i mówieniu.
Operacja obejmuje nacięcie w kości szczęki. Procedura ta nazywana jest osteotomią Le Fort I. Pozwala na wydłużenie, skrócenie, cofnięcie, wysunięcie lub rotację szczęki. Gdy znajdzie się we właściwej pozycji, jest mocowana za pomocą płytek tytanowych. Operacja ortognatyczna szczęki trwa około 40 minut.
Chirurgia ortognatyczna żuchwy
Ta operacja ma na celu przesunięcie lub wycofanie żuchwy. Jednak w tym drugim przypadku istnieje ryzyko zwężenia dróg oddechowych, dlatego rzadko jest to praktykowane. Z drugiej strony wysunięcie żuchwy nie wiąże się z dużym ryzykiem.
Zazwyczaj operacja ortognatyczna żuchwy jest wykonywana, gdy osoba ma małą i cofniętą żuchwę w stosunku do szczęki. Ten stan jest znany jako tyłożuchwie klasy II i często wiąże się z bezdechem sennym.
Podczas zabiegu wykonuje się nacięcie z każdej strony kości zuchwy. Ta procedura nazywana jest obustronną osteotomią strzałkową. Kość jest przesuwana i mocowana w nowej pozycji za pomocą płytek tytanowych. Czas pracy chirurgów to około 30 minut.
Chirurgia ortognatyczna szczękowo-żuchwowa
Najczęściej lekarze stosują chirurgię ortognatyczną szczękowo-żuchwową. Wykonuje się ją w celu odpowiedniego ułożenia zarówno szczęki, jak i żuchwy. Celem jest osiągnięcie prawidłowego zgryzu, a także zapewnienie większej harmonii w budowie twarzy.
Jest wskazana m.in. w leczeniu wad rozwojowych, takich jak wada klasy II, klasy III, zgryz otwarty czy asymetria twarzy. Podczas zabiegu łączy się czynności chirurgii ortognatycznej szczęki i żuchwy. Operacja trwa od 90 do 120 minut.
Możliwe komplikacje
Chirurgia ortognatyczna to bezpieczna procedura, która rzadko powoduje powikłania. Chociaż ma wymagający okres pooperacyjny, większości ludzi udaje się przezwyciężyć wszystko z powodzeniem.
Główne możliwe komplikacje to:
- Utrata krwi. Około 30% pacjentów wymaga transfuzji krwi podczas operacji ortognatycznej.
- Infekcja. Występuje bardzo rzadko. Aby temu zapobiec, podczas rekonwalescencji operowany otrzymuje dożylnie i doustnie antybiotyki.
- Uszkodzenie nerwów. Istnieje ryzyko uszkodzenia nerwu twarzowego podczas operacji ortognatycznej.
- Nawrót niewłaściwej pozycji żuchwy. Występuje, gdy żuchwa powraca do pozycji, w której znajdowała się przed operacją. Zdarza się to bardzo rzadko.
- Złamanie żuchwy. Występuje tylko w 2% przypadków.
Jak wygląda proces dochodzenia do siebie po operacji?
Okres pooperacyjny chirurgii ortognatycznej jest długi i wymagający. Może to potrwać do dziewięciu miesięcy, podczas których należy wprowadzić odpowiednie zmiany żywieniowe, unikać spożywania alkoholu i przestrzegać ścisłej higieny jamy ustnej, zwykle stosując trzy razy dziennie płyn do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną.
Zazwyczaj po operacji ortognatycznej lekarz wskazuje okres odpoczynku od dwóch do trzech tygodni. Pojawią się stany zapalne w okolicach twarzy, w przypadku których zazwyczaj zaleca się stosowanie osłony podbródka, środków przeciwzapalnych oraz stosowanie zimnych okładów w miejscach występowania stanu zapalnego.
Najlepiej natychmiast rozpocząć fizjoterapię, aby odzyskać normalną zdolność ruchową. Zwykle na początku konieczne jest karmienie zgłębnikiem za pomocą strzykawki. Następnie można przejść do potraw zmielonych, koktajli, zup kremów i bulionów.
Chirurgia ortognatyczna sposobem na poprawę samooceny
Najczęściej specjaliści stosują leczenie ortodontyczne zarówno przed jak i po zabiegu ortognatycznym. Umożliwia to uzyskanie stabilności kości oraz stabilnej okluzji. Dlatego chirurg i ortodonta muszą pracować zespołowo.
Chirurgia ortognatyczna pozwala skorygować problemy funkcjonalne powstałe w złym ułożeniu szczęki, żuchwy lub obu. Poprawia również wygląd twarzy i jest to aspekt, którego nie należy minimalizować, ponieważ w wielu przypadkach wpływa na samoocenę osoby.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Duque, F. L., & Jaramillo, P. M. (2009). Complicaciones asociadas con osteotomía Le Fort I. Revista Facultad de Odontología Universidad de Antioquia, 20(2).
- Canto Vidal, B., & Cabada Martínez, Y. (2012). Cirugía reconstructiva en pacientes con asimetría facial y retrognatia mandibular acompañada de rinomegalia. MediSur, 10(6), 501-504.
- Birbe, J. (2014). Planificación clásica en cirugía ortognática. Revista Española de Cirugía Oral y Maxilofacial, 36(3), 99-107.
- Revista Mexicana de Ortodoncia. Volume 4, Issue 2, April–June 2016, Pages 88-95. Revista Mexicana de Ortodoncia. CASO CLÍNICO. Tratamiento ortodóncico-quirúrgico en paciente con maloclusión clase II. Reporte de casoSurgical-orthodontic treatment in a Class II malocclusion patient. Case report. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2395921516301611
