Celiakia - czy wiesz, jaką dietę powinieneś stosować w razie tej choroby?
W tym artykule dowiesz się czym jest celiakia, jak ją zidentyfikować i jakich produktów żywnościowych należy unikać. Poznasz więc także najodpowiedniejszą dietę, którą powinny stosować osoby obarczone owym schorzeniem. Jeśli więc celiakia jest także i Twoim problemem – zainteresuj się tym artykułem!
Jedynym skutecznym sposobem walki z celiakią jest przestrzeganie ścisłej diety bezglutenowej przez całe życie. Prowadzi to do klinicznej i funkcjonalnej normalizacji oraz polepszenia stanu układu pokarmowego, z wyszczególnieniem jelit.
Dieta bezglutenowa polega na wyeliminowaniu wszystkich produktów zawierających składniki takie jak pszenica, orkisz, jęczmień, żyto i owies.
Jednak jedne z najczęściej spożywanych przez nas potraw czy składników zawierają zakazane substancje. Jak więc poradzić sobie z wyeliminowaniem z jadłospisu mąki, makaronu, chleba, czy ulubionego ciasta? Powinniśmy stosować zamienniki zakazanych produktów. Dowiedzmy się jednak czym właściwie jest celiakia?
Celiakia – czym jest ta choroba?
Inaczej nazywana chorobą trzewną: celiakia to przewlekła choroba układu pokarmowego, o charakterze immunologicznym. Ściślej określając jest to glutenozależna enteropatia jelita cienkiego.
Ma ona swoje podłoże w genetyce, charakteryzując się trwającą całe życie nietolerancją glutenu, tj. białka zapasowego zawartego w zbożach.
Kiedy pacjent spożywa pokarm zawierający gluten, podszewka jelita cienkiego ulega uszkodzeniu, zmniejszając jego zdolność do wchłaniania składników odżywczych. Bez odpowiedniego leczenia osoby cierpiące na to zaburzenie zagrożone są niedożywieniem i wieloma związanymi z tym chorobami.
Jednak nie wszyscy chorzy na tę chorobę mają wyraźnie zauważalne objawy. Dlatego celiakia stanowi bardzo często ukrytą chorobę, zwiększając tym zagrożenie dla nieświadomego pacjenta.
W tym artykule przede wszystkim dowiesz się: jak jeść i jakiego jadłospisu przestrzegać, jeśli zdiagnozowano u Ciebie celiakię.
Najczęstsze objawy celiakii
Wśród powszechnych objawów wyróżnia się:
- niewyjaśnioną niedokrwistość z niedoboru żelaza;
- podwyższony poziom cholesterolu;
- afty i wrzodziejące zapalenia jamy ustnej (bardzo charakterystyczne);
- niedorozwój szkliwa zębowego;
- ciągłe zmęczenie;
- zaburzenia neurologiczne (neuropatia obwodowa, ataksja, padaczka);
- silne bóle głowy;
- depresja i stany depresyjne;
- wczesna osteoporoza, bóle kostne czy stawowe;
- problemy ze skórą (sugerujące chorobę Dühringa – tzw. skórną postać celiakii).
Pamiętajmy też, że objawy pojawiają się w różnym natężeniu. Zaostrzenie ich, bądź ujawnienie się celiakii może mieć związek z ciążą, infekcją, silnym stresem, czy między innymi zabiegiem chirurgicznym.
Zobacz też: Produkty bezglutenowe w diecie
Celiakia i dieta bezglutenowa – poznaj najważniejsze wytyczne
Na każdy zdiagnozowany przypadek celiakii przypada jeszcze od 5 do 8 innych, które powinny były zostać rozpoznane – wskazuje Juan Ignacio Serrano ze Stowarzyszenia Celiaków i osób wrażliwych na Gluten.
Jeśli do tej grupy dodamy osoby, które dobrowolnie zrezygnowały z jedzenia glutenu, to nic dziwnego, że dieta bezglutenowa cieszy się taką popularnością. Oczywiście dzisiejszy świat nieco ułatwia takie podejście i życie osobom obarczonym chorobą. Przede wszystkim, głównie w większych miastach nie ma już problemu ze znalezieniem restauracji oferującej menu bez glutenu.
Także sklepy dziś gwarantują nam spory wybór produktów bez tego składnika. Powinniśmy jednak być uważni w ich doborze, bowiem często brak glutenu to tylko marketingowy chwyt. Nierzadko okazywało się, że produkty pozornie pozbawione glutenu miały go więcej niż przewiduje norma dla zwyczajnych produktów.
Gluten i dobre oblicze globalizacji
Mimo to, na szczęście minęły już czasy kiedy mamy ograniczone pole kulinarne i trudności w znalezieniu składników. Niestety często produkty bezglutenowe wciąż wiążą się z wygórowaną ceną.
Stosowanie diety bezglutenowej to stosowanie naturalnej diety i prowadzenie zdrowego trybu życia. Wszystko to, bowiem osoby chorujące na celiakie częściej zwracają uwagę na etykiety produktów, niż ktokolwiek inny. Unikają więc żywności przetworzonej i stosują dietę zbilansowaną – jak wyjaśnia Serrano.
Oprócz samego zakupu chleba bezglutenowego i makaronu, w kuchni istnieje wiele innych sztuczek i zasad dotyczących celiakii. Oto kilka wskazówek przydatnych w bezglutenowej kuchni.
Najistotniejsze wskazówki przy celiakii
1. Nowa mąka na nowe czasy
Kto tęskni za pszenicą mając komosę, owies czy grykę? Znajdujemy się w samym środku szczytowego rozkwitu nowych mąk i zdrowych produktów: ryżu, migdałów, soi, tapioki, ciecierzycy, czy gryki właśnie.
Ponadto rynek oferuje nam super-żywność (ang. superfood) taką jak komosa ryżowa czy juka. To doskonała wiadomość dla osób, które gluten powinny omijać szerokim łukiem. Celiakia i życie z nią staje się dużo łatwiejsze. Przede wszystkim pamiętajmy, że dieta bezglutenowa nie musi być nudna i monotonna.
2. Podstawowe składniki bezglutenowe – zmiana w kulinarnych fundamentach
Mięso, ryby lub owoce i warzywa nie zawierają glutenu.
Przede wszystkim: spożycie świeżych i bazowych produktów, które nie zawierają glutenu w swoim pochodzeniu, takich jak mięso, ryby, jajka, a także owoce i warzywa, jest obowiązkowym przykazaniem dla chorych na celiakię.
Zobacz również: Jajka – jedz je kilka razy w tygodniu
3. Celiakia a własne sosy i przekąski
Pewnie zastanawiasz się jak wykonasz porządny beszamel bez mąki pszennej? Jak zagęścić ulubiony sos? Oczywiście możemy wykorzystać do tego przesianą mąkę kukurydzianą, co pozwoli zapobiec wytwarzaniu się grudek.
Przede wszystkim zaś zapewnia nam bezglutenowe danie. Jeśli szukasz odpowiednika bułki tartej, możesz zrobić ją z tłuczonych płatków ziemniaczanych, wraz z mielonymi migdałami i posiekanymi płatkami kukurydzianymi.
4. Wymień piwo na wino – dostojniej i smaczniej
W przeciwieństwie do piwa – wino nie ma glutenu w swoim składzie.
Piwo, z alkoholem lub bez, zawiera gluten. Dobrą wiadomością jest to, że wino, wermut i inne likiery są wolne od tego groźnego dla niektórych białka pszenicy. Napoje wysokoalkoholowe, nawet te produkowane ze zbóż, nie zawierają glutenu.
W tego typu napojach proces destylacji eliminuje wszelkie ślady glutenu. Jeśli jednak nie chcesz zrezygnować z piwa, poszukaj tych, które dla odmiany pozbawione są owego składnika.
5. Wyeliminuj przetworzone potrawy i produkty
Najprawdopodobniej to jedna z najważniejszych wskazówek dla osób zmagających się z celiakią. Bezsprzecznie niezbędne jest wyrzucenie ze swojej codziennej rutyny: produktów wstępnie bądź całkowicie przetworzonych.
Jedzenie takiej sztucznej, obrobionej żywności niesie ze sobą potencjalne ryzyko. Pamiętaj, że przypuszczalnie w produktach został zawarty gluten, o którym producent nie informuje na etykiecie.
Chociaż prawo wymaga określenia pochodzenia mąki, skrobi i semoliny, należy unikać niejasności i zanieczyszczenia pochodnego. Co więcej, jeśli zdecydujesz się je spożywać od czasu do czasu, zwróć uwagę na etykietowanie i całkowity skład.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Olivencia Palomar M. P.. Enfermedad celiaca. Rev. esp. enferm. dig. [Internet]. 2005 Sep [citado 2019 Feb 07] ; 97( 9 ): 672-672. Disponible en: http://scielo.isciii.es/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1130-01082005000900009&lng=es.
- Kagnoff, M. Overview and Pathogenesis of Celiac Disease. Gastroenterology 2005; 128: s10-s8.
- Murray JA, Watson T, Clearman B, Mitros F. Effect of a gluten-free diet on gastrointestinal symptoms in celiac disease. Am J Clin Nutr. 2004 Apr; 79(4):669-73.
- Thomas T. Helping celiac disease patients adapt to a gluten-free diet. Community Nurse. 2000 Jul; 6(6):19-22.
