Apoptoza i nekroza: poznaj różnice
Apoptoza i nekroza to dwa terminy odnoszące się do obumierania komórek. Jest to normalny proces. Liczba komórek w konkretnych organach jest bowiem określona przez równowagę homeostatyczną pomiędzy tworzeniem nowych komórek a obumieraniem zużytych.
Apoptoza to naturalny proces. Jest zatem zaprogramowany genetyczne i odpowiada na mechanizmy homeostatyczne. Jednak czasami dochodzi do błędu w jej aktywacji, co może powodować kłopoty.
Nekroza to natomiast proces ostry wywoływany przez masowe uszkodzenie komórek.
Mechanizmy komórkowe: apoptoza i nekroza
Śmierć komórki to zakończenie jest funkcji powodowane zmianami w budowie, działaniu i chemii. Jej przyczyną może być zaprzestanie funkcjonowania, uszkodzenie mechaniczne, infekcja, wpływ substancji chemicznych, deficyt składników odżywczych i inne.
Apoptoza i nekroza powodowane są odmiennymi mechanizmami. Poznaj ich charakterystykę.
Nekroza
Nekroza to ostry proces niefizjologiczny powodowany uszkodzeniem tkanek. Może do niej dojść na przykład wskutek takich sytuacji jak:
- Zawał.
- Niedokrwienie.
- Zatrucie toksynami.
Nekroza powodowana jest działaniem toksyn, brakiem tlenu, dużym uszkodzeniem lub innym czynnikiem upośledzającym funkcje ATP. ATP to substancja dostarczająca komórkom energii. Bez niej nie są one w stanie pracować.
Brak energii sprawia, że organella komórkowe i inne struktury pełniące ważne funkcje życiowe ulegają dezorganizacji. Dochodzi do zniszczenia cytoplazmy, czyli wnętrza komórki. Nekroza obejmuje zniszczenie lub upośledzenie funkcji takich struktur jak:
- Retikulum endoplazmatyczne (odpowiedzialne za syntezę i transport substancji) oraz mitochondria.
- Chromatyna (gdzie znajduje się DNA).
- Błona komórkowa.
Nekroza powoduje przerwanie DNA. Wskutek uszkodzenia błony komórkowej wnętrze komórki wydostaje się na zewnątrz.
Proces ten sprawia, że komórki układu odpornościowego kierują się w strefę objętą nekrozą. Pojawia się stan zapalny.
Czytaj teraz: Komórki w płucach – mechanizm infekcji koronawirusa
Apoptoza
Proces apoptozy odkryto w roku 1972 przy okazji prowadzenia badań histologicznych W latach 90. opisano mechanizmy genetyczne i komórkowe biorące w nim udział. Proces śmierci komórek może być zatem naturalny lub może go powodować jakaś patologia, ale nie dochodzi przy nim do utraty ATP. Apoptoza wymaga bowiem przepływu energii.
Geny inicjują więc serię reakcji biochemicznych prowadzących do zmian w strukturze komórki i jej śmierci. To odpowiedź na okoliczności fizjologiczne lub chorobę. Choroba niekiedy wymusza śmierć komórek. Polega ona na kondensacji organelli komórkowych zawieszonych w cytoplazmie.
Chromatyna nie ulega zniszczeniu, ale kondensuje się. Nie jest ona rozkładana przez układ odpornościowy, gdyż nie powstaje stan zapalny. Wchłaniają ją sąsiednie komórki. Proces ten zachodzi w pojedynczych komórkach, a nie w całych partiach.
Czytaj dalej: Tungoza: objawy choroby i leczenie
Podsumowanie
Apoptoza i nekroza wywoływane są przez odmienne czynniki. Różni je też konsumpcja energii, charakter histologiczny i zmiany w obrębie DNA. Wskutek procesu nekrozy uszkodzona zostaje błona komórkowa i organella. Apoptoza to z kolei proces obejmujący pojedyncze komórki, a nie całe partie tkanek.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Choi, A. M. K., & Wang, X. (2006). Apoptosis. In Encyclopedia of Respiratory Medicine, Four-Volume Set. https://doi.org/10.1016/B0-12-370879-6/00030-2
- Hengartner, M. O. (2000). The biochemistry of apoptosis. Nature. https://doi.org/10.1038/35037710
- Brenchley, H. C. (1862). NECROSIS. The Lancet. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(02)41872-7