Alergia na penicylinę: objawy i przyczyny

Przejrzane i zatwierdzone przez: farmaceuta Franciele Rohor de Souza.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 16 czerwca, 2023

Alergia na penicylinę to alergia, którą klasyfikuje się na podstawie czasu, który dzieli podanie leku od wystąpienia reakcji. Co jeszcze warto wiedzieć na jej temat? Dowiedz się tego czytając dzisiejszy artykuł.

Alergia na penicylinę pojawia się w związku ze stosowaniem antybiotyków pochodzących od grzyba Penicillium. Istnieje kilka rodzajów takich leków i wszystkie mają z nich mają wiązania β-laktamowe.

Co więcej, każdy rodzaj penicyliny stanowi do pewnego stopnia antybiotyk. Penicylina nie tylko pomaga usuwać bakterie wywołujące różne rodzaje infekcji w organizmie, ale również chroni przed wystąpieniem infekcji wywołanych przez bakterie gram dodatnie.

Alergia na penicylinę?

Być może trudno Ci w to uwierzyć, ale alergia na antybiotyki beta-laktamowe wiąże się z wysokim współczynnikiem śmiertelności i ryzykiem wystąpienia powikłań. Jednak zdiagnozowanie alergii na penicylinę zależy od historii klinicznej pacjenta i wynikami testów skórnych.

Rodzaje reakcji w alergii na penicylinę

Lekarze klasyfikują rekcje alergiczne na penicylinę i ogólnie rzecz biorąc na antybiotyki beta-laktamowe bazując na czasie, który dzieli podanie leku od wystąpienia reakcji.

Natychmiastowe reakcje alergiczne

Te reakcje alergiczne pojawiają się w trakcie pierwszej godziny po podaniu leku. Zazwyczaj pośredniczy w nich specyficzna immunoglobulina E (IgE), która gwałtownie uwalnia gistaminę i inne pośredniczące czynniki zapalne.

Mogą manifestować się zarówno w postaci łagodnych reakcji, takich jak pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy i świszczący oddech, aż po ostre, takie jak szok anafilaktyczny.

Przyspieszone reakcje alergiczne

Ten rodzaj reakcji pojawia się od dwóch do siedemdziesięciu dwóch godzin po podaniu antybiotyku. Nie ma dokładnego opisu ich przebiegu, chociaż mogą pojawić się takie reakcje jak pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, obrzęk krtaniowy oraz świszczący oddech.

Opóźnione reakcje alergiczne

Te reakcje pojawiają się po upłynięciu siedemdziesięciu dwóch lub więcej godzin od momentu podania leku. Zazwyczaj pośredniczą w nich limfocyty T i manifestują się na różne sposoby.

Zazwyczaj łączy się ze sobą przyspieszone i opóźnione reakcje alergiczne, opisując je jako reakcje późne. Do ich objawów zaliczamy:

• Liszajowatą lub miejscową wysypkę polekową.
• Pokrzywkę.
• Rumień wielopostaciowy.
• Zespół Stevensa-Johnsona.
• Martwicę toksyczno-rozpływną naskórka.
• Zapalenie skóry złuszczające.
• Zespół nadwrażliwości.
• Dermatozę ze zliszajowaceniem.

Na szczęście najczęściej występujące reakcje zazwyczaj nie są poważne i objawiają się w postaci liszajowatych wysypek, po których następuje pokrzywka.

Diagnozowanie alergii na penicylinę

W przypadku podejrzewania nadwrażliwości na penicylinę, kluczową rolę odgrywa wykonanie testów. To ważne, ponieważ wiele osób często myli skutki uboczne leku z reakcjami alergicznymi.

Ogólnie rzecz biorąc, opis objawów stanowi podstawę diagnozy, wraz z czasem, który upływa między przyjęciem penicyliny a początkiem reakcji. Poza tym lekarz bierze również pod uwagę inne objawy.

Podkreśliliśmy już, że lekarz może sklasyfikować reakcję alergiczną jako natychmiastową lub późną. Badania wykazały, że reakcję wczesną i reakcję późną odróżniają czasy wystąpienia reakcji alergicznych. Tym samym zmniejsza się prawdopodobieństwo wystąpienie pozytywnego wyniku testu alergicznego.

Pamiętaj, że taka utrata wrażliwości może nie być trwała. Ponowna nadwrażliwość na antybiotyki tego rodzaju może pojawić się po wykonaniu testu skórnego lub po ponownym przyjęciu penicyliny. Poza tym warto zauważyć, że fenomen utraty wrażliwości nie jest typowy dla późnych reakcji alergicznych.

Testy skórne pozwalające zdiagnozować alergię na penicylinę

Natychmiastowe reakcje rozpoczynają się od prick testu lub testu skórnego, który ma stwierdzić alergię. Następnie, jeśli wynik okaże się ujemny, lekarz może użyć jednego lub większej liczby wyznaczników i przejść do kolejnego kroku, czyli testu śródskórnego.

Zazwyczaj oba rodzaje testów są wykonywane na przedramionach, a ich wynik można odczytać po 15 do 20 minutach. Jednak w przypadku reakcji późnych można rozpocząć wykonywanie testów śródskórnych od razu po odczytach po 20 minutach oraz po 48 i 73 godzinach.

Reakcje systemowe mogą pojawić się podczas przeprowadzenia testów śródskórnych. Dotyczy to zwłaszcza przypadków, w których wykorzystuje się różne preparaty w tym samym czasie.

Odczulanie

Odczulanie to ponowne podawanie antybiotyku, który mógł wywołać reakcję alergiczną. Jego dawki stopniowo są zwiększane, póki nie osiągnie się dawek terapeutycznych.

Co więcej, jest ono odwracalne i zależy od ciągłej obecności antybiotyku w ciele. Traci skuteczność, gdy przestaje się go podawać na okres przekraczający 48 godzin.

Podsumowanie

Ogólnie rzecz biorąc, lekarze często przepisują antybiotyki na bazie penicyliny, co wiąże się z ryzykiem wystąpienia śmiertelnie niebezpiecznych reakcji alergicznych u osób podatnych.

Właśnie dlatego tak ważną rolę odgrywa zdiagnozowanie w odpowiednim czasie i we właściwy sposób wszelkich alergii na antybiotyki i nie mylenie ich z innymi reakcjami.