Zmiany klimatyczne najmocniej uderzają we wrażliwe populacje
Słabe populacje są często ofiarami wielu niesprawiedliwości. Zmiany klimatyczne odnoszą się ogólnie do procesu zmienności warunków atmosferycznych i środowiskowych, który przekłada się na różne konsekwencje związane z jakością powietrza, wody i gleby.
W obecnym kontekście szereg czynników, w tym wzrost emisji gazów cieplarnianych spowodowany ciągłym stosowaniem paliw kopalnych, przyspiesza ten proces. Stanowi to jednak zagrożenie dla różnorodności form życia na planecie.
Czym są zmiany klimatyczne?
Klimat to system, na który wpływają pewne czynniki: szerokość geograficzna, wilgotność, wiatry, wysokość nad poziomem morza, prądy oceaniczne. Niektóre z tych czynników można modyfikować, a inne nie.
Natura reguluje klimat tak, aby mieścił się w określonych parametrach. Jednak gdy warunki ciągle zmieniają się w czasie, zaczynamy mówić o zmianie lub zmienności klimatu.
W związku z tym zmiana klimatu jest zmiennością średniego klimatu regionu w perspektywie średnio- lub długoterminowej. Może to wynikać z procesów naturalnych (takich jak aktywność słoneczna czy wulkaniczna) oraz czynników antropogenicznych, czyli zanieczyszczających działań człowieka.
Zmiany klimatyczne zachodziły na naszej planecie od zawsze, ale były powolne i stopniowe. Dziś jednak specjaliści są zaniepokojeni, ponieważ dzieje się to bardzo szybko i ani ekosystemy, ani ludzie nie są na to przygotowani.
Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy są emisje gazów cieplarnianych. Transport wykorzystujący paliwa kopalne oraz działalność rolnicza i przemysłowa emitują te gazy.
Czytaj dalej: Światowy Dzień Wody
Konsekwencje zdrowotne zmian klimatu
Zmiany klimatyczne widać już dzisiaj. Globalne ocieplenie i topnienie polarnych czap lodowych ma wpływ na poziom mórz i prądy oceaniczne. Występują również zmiany opadów (ekstremalne opady, a następnie dotkliwe susze).
Z kolei wpływ zmian klimatycznych na zdrowie ludzi jest zróżnicowany. Należą do nich następujące fakty:
- Badania pokazują, że podczas fal upałów wzrasta śmiertelność z powodu chorób układu krążenia, oddechowego i mózgowo-naczyniowego.
- Według raportu Food Security Information Network katastrofy spowodowane zmianami klimatycznymi wpływają na produkcję żywności, wywołując głód i zwiększając liczbę chorób związanych z niedożywieniem i złym żywieniem.
- W odniesieniu do chorób przenoszonych przez komary, badania wskazują, że warunki środowiskowe mają wpływ na proliferację gatunku Aedes.
- Następuje wzrost biegunek zakaźnych i innych chorób związanych ze spożywaniem skażonej wody lub ograniczeniem źródeł tego życiodajnego płynu dla zapewnienia higieny.
- Badania wykazują ponadto wzrost zachorowań na astmę z powodu zanieczyszczenia środowiska.
Populacje najbardziej narażone na zmiany klimatu
Zmiana klimatu wpływa na aparat gospodarczy i produkcyjny, wpływając na dostawy energii elektrycznej, szlaki komunikacyjne, domy, przemysł i instytucje. Ogranicza dostęp ludzi do towarów i usług.
Może to zaszkodzić wszystkim, ale nie w równym stopniu. Musimy przyznać, że istnieją populacje bardziej podatne na zmiany klimatu, które często jako pierwsze ponoszą konsekwencje.
Zgodnie z dokumentem Climate Change and Social Inequality, opublikowanym przez ONZ, istnieją trzy aspekty, w których ta podatność jest wykazana jako skłonność, predyspozycje lub ryzyko negatywnego wpływu zmian klimatu:
- Większa ekspozycja
- Większa podatność na szkody w organizmie.
- Mniejsza zdolność do regeneracji.
Mniejszości etniczne
Mniejszości etniczne żyją zwykle na peryferiach dużych miast lub na przedmieściach, nawet w krajach rozwiniętych. Niektóre z nich to społeczności migrantów lub osoby przesiedlone z powodu konfliktu.
Grupy te są już ofiarami nierówności w dostępie do usług zdrowotnych. A zmiany klimatyczne mogą nasilać lub uwydatniać takie nierówności.
W związku z tym badania opublikowane w 2015 roku wykazały, że śmiertelność dzieci z rodzin afroamerykańskich była wyższa podczas fal upałów w stanie Kalifornia (Stany Zjednoczone).
Ludzie żyjący w ubóstwie
Bez względu na to, czy należą do mniejszości etnicznych, czy nie, większość ludzi żyjących w ubóstwie mieszka na nisko położonych obszarach przybrzeżnych lub na zboczach górskich. Grunty te są tańsze, ale jednocześnie niebezpieczne, niestabilne i stale narażone na powodzie czy osuwiska.
Populacje wiejskie
Większość ludności wiejskiej utrzymuje się z rolnictwa uprawianego na własne potrzeby. Takie rolnictwo jest bardziej niepewne i podatne na zmiany klimatyczne.
Ponadto te rodziny żyjące na biednych obszarach wiejskich zwykle zajmują najmniej produktywne tereny, które najprawdopodobniej zostaną dotknięte powodziami lub suszami. Pozostają bez ochrony i nie mają systemów nawadniających.
Rdzenni mieszkańcy
Chociaż ich styl życia ma niewielki wpływ na środowisko, rdzenni mieszkańcy również odczuwają skutki zmiany klimatu. Zwykle żyją w dżungli lub na odległych obszarach, bez szlaków komunikacyjnych; często pozostają w izolacji ze względu na zjawiska pogodowe.
Konieczność powstrzymania zmian klimatycznych
Powstrzymanie zmian klimatycznych jest więcej niż konieczne; jest to nieuniknione i nie można go odkładać. Musimy pamiętać, że tak jak istnieją wrażliwe populacje, istnieją również wrażliwe ekosystemy; a nawet całe kraje. Nasza planeta jest krucha.
Zmiana klimatu ma wpływ na ludzi, aparat produkcyjny i ekosystemy. Życie ludzkie, flora i fauna mają związek z klimatem, ponieważ od niego zależą.
Aby poczynić postępy w ograniczaniu wpływu zmian klimatu, musimy zacząć od rozważenia wrażliwości populacji i ekosystemów, biorąc pod uwagę główne czynniki:
- Zmniejszenie wrażliwości: Niektóre grupy i systemy są bardziej wrażliwe na skutki zmian klimatu. Utrzymywanie ich w zdrowiu sprawia, że są mniej podatne.
- Poprawa zdolności adaptacyjnych: Pomaga to również zmniejszyć podatność, zapewniając mechanizmy opierające się ewentualnym zaburzeniom.
- Zwiększenie odporności: jest to zdolność organizmu lub systemu do powrotu do stanu początkowego po zakłóceniu. W tym przypadku mamy na myśli zdolność populacji lub ekosystemu do odbudowy po katastrofalnym zdarzeniu.
Jak możemy złagodzić zmiany klimatyczne i ich skutki?
Głównymi winowajcami za zmiany klimatyczne są gazy cieplarniane. Równanie jest proste: im wyższe emisje, tym większe ocieplenie i na odwrót.
Ale w tym przypadku nie możemy powiedzieć, że nie możemy podjąć działań. Zacznijmy od jak najmniejszego korzystania z naszych samochodów. Możemy dogadać się z sąsiadami lub współpracownikami, chodzić na piechotę, jeździć metrem lub jeździć na rowerze.
Ważne jest również zapobieganie wylesianiu, ponieważ warstwa roślinna pochłania dwutlenek węgla i wytwarza tlen, pomagając utrzymać temperaturę i chronić glebę.
Prawie wszystkie działania człowieka mają wpływ na ocieplenie. Chociaż nie mogą temu zapobiec, możliwe jest zmniejszenie wpływu. Na przykład część problemu dotyczy rolnictwa, gdzie również ponieważ emitowane są gazy cieplarniane (na przykład przez maszyny).
Ale rolnictwo również może uczestniczyć w rozwiązywaniu problemu, jeśli zacznie się wdrażać dobre praktyki w ramach wizji zrównoważonego rozwoju. Na przykład w przypadku gleb możemy to osiągnąć poprzez dywersyfikację upraw lub unikanie stosowania pestycydów.
Jest istnieje tak wiele innych drobnych, codziennych, ale zdecydowanych działań, które każdy może podjąć. Na przykład takich jak recykling, używanie worków z tkaniny zamiast plastiku, wyłączanie światła i sprzętu, którego nie używamy, czy po prostu nie marnowanie wody.
Co Ty możesz zrobić?
Najbardziej podatni jako pierwsi doświadczają skutków zmian klimatycznych, ale ani przez sekundę nie powinniśmy myśleć, że ten problem nigdy nas nie dotknie. Planeta jest jedna i wszyscy na niej żyjemy. Wszystko, co na nią wpływa, prędzej czy później nam zaszkodzi.
Przez jakiś czas będziemy nadal odczuwać globalne ocieplenie i różne konsekwencje związane ze zmianami klimatycznymi. Nawet jeśli zatrzymamy emisje gazów cieplarnianych, pozostaną w atmosferze jeszcze przez długi czas.
Nie oznacza to, że nie możemy lub nie powinniśmy nic robić. Jeśli wszyscy będziemy pracować nad zmniejszeniem naszego śladu węglowego, zostawimy najlepszą spuściznę na przyszłość… bo przecież w końcu nadejdzie.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Arnell N, Gosling S. The impacts of climate change on river flow regimes at the global scale. J. Hydrol. 2013; 486: 351-364.
- CEPAL. Istmo centroamericano: efectos del cambio climático sobre la agricultura. Mexico D.F.: CEPAL, 2009.
- Denton F. Climate change vulnerability, impacts, and adaptation: why does gender matter? Gend. Dev. 2002; 10(2):10–20.
- Food and Agriculture Organization of the United Nations. The state of food security and nutrition in the world. Safeguarding against economic slowdowns and downturns Roma: FAO, 2019.
- Gregory PJ, Ingram JSI, Brklacich M. Climate change and food security. Philos. Trans. R. Soc. Biol. Sci. 2005; 360: 2139- 2148.
- Haines A, Kovats RS, Campbell-Lendrum D, Corvalan C. Climate change and human health: impacts, vulnerability and public health. Public Health. 2006; 120: 585- 596
- Harvey CA, Chacón M, Donatti CI, Garen E, Hannah L, et al. Climate-smart landscapes: opportunities and challenges for integrating adaptation and mitigation in tropical agriculture. Conserv. Lett. 2014; 7(2): 77–90.
- Imbach P, Molina L, Locatelli B, Roupsard O, Mahé G, et al. Modeling potential equilibrium states of vegetation and terrestrial water cycle of mesoamerica under climate change scenarios. J. Hydrometeorol. 2012; 13(2): 665 – 80.
- Kelly P, Adger W. Theory and practice in assessing vulnerability to climate change and facilitating adaptation. Clim. Chang. 2000; 47: 325 – 352.
- Morton JF.. The impact of climate change on smallholder and subsistence agriculture. Proc. Natl. Acad. Sci. 2007; 104(50): 19680–85.
- Smit B, Wandel J. Adaptation, adaptive capacity and vulnerability. Glob. Environ. Chang. 2006; 16(3): 282–92.
- Viguera B, Martínez-Rodríguez M, Donatti C, Harvey C y Alpízar F. El clima, el cambio climático, la vulnerabilidad y acciones contra el cambio climático. Costa Rica, Proyecto Cascada, 2017.