Zespół hipermobilności stawów: co to jest i jak sobie z nim radzić?
Pojęcie „hipermobilności stawów” odnosi się do stanu, w którym zakresy ruchu stawów są szersze niż normalnie, biorąc pod uwagę wiek i płeć osoby. Natomiast zespół hipermobilności stawów (HJS) to zaburzenie, w którym oprócz zwiększonej elastyczności stawów pojawiają się inne objawy, zwłaszcza ból.
Te objawy z czasem wyniszczają organizm, wpływając na jakość życia.
Zaskakujące jest to, że diagnoza HJS często następuje późno. W rzeczywistości niektórzy autorzy twierdzą, że jest opóźniona średnio o sześć i pół roku. Najwyraźniej wynika to z niskiej częstotliwości wysteępowania zespołu.
Podobnie, nie jest możliwe wykazanie zmiany sugerującej zespół hipermobilności stawów za pomocą konwencjonalnych metod diagnostycznych. To sprawia, że terminowe rozpoznanie jest trudniejsze.
Na czym polega zespół hipermobilności stawów i dlaczego występuje?
Mechanizmy biorące udział w powstawaniu zespołu hipermobilności stawów są częściowo nieznane. Istnieją jednak teorie, które wiążą HJS ze zmianami w niektórych składnikach tkanki łącznej.
To podejrzenie opiera się na fakcie, że tkanka łączna jest obecna w całym ciele. A to wyjaśniałoby zarówno wielką zmienność powiązanych objawów, jak i różnorodność dotkniętych narządów.
Wydaje się, że istnieje dziedziczna składowa HJS, ponieważ obserwuje się autosomalny dominujący wzór. Oznacza to, że dziecko osoby z zaburzeniem ma 50% ryzyko jego wystąpienia.
Genetyka zespołu hipermobilności stawów
U pacjentów z zespołem hipermobilności stawów stwierdzono zmiany we włóknach kolagenu typu III. Powoduje to, że ich włókna wydają się cienkie w mikroskopii elektronowej w porównaniu z włóknami populacji ogólnej.
Modyfikacja strukturalna kolagenu powoduje osłabienie dopasowanych do niego tkanek, powodując dużą wiotkość zakresów ruchu stawów. Podobnie uważa się, że to osłabienie tkanki jest odpowiedzialne za inne objawy obserwowane u pacjentów z HJS.
Możliwe było nie tylko rozpoznanie mutacji w genie kodującym kolagen, ale także odkryto zmianę w genie glikoproteiny tenascyna-X. Występuje to jednak tylko u 5 do 10% pacjentów, więc normalne badanie genetyczne nie wyklucza HJS.
Możesz również przeczytać ten artykuł: Wspólny wysięk: co to jest i jak można go leczyć?
Czynniki ryzyka zespołu hipermobilności stawów
Częstość występowania zespołu hipermobilności stawów różni się w zależności od literatury i szacuje się na 1 do 5 osób na 10 000 populacji. Jednak częściej dotyka kobiety.
Podobnie częściej występuje u Azjatów i osób pochodzenia afrykańskiego niż u rasy białej. Z kolei częstość występowania wydaje się zmniejszać wraz z wiekiem.
Niektóre z powiązanych czynników ryzyka obejmują:
- Otyłość.
- Uraz.
- Intensywna aktywność fizyczna.
- Historia rodzinna HJS.
- Nadmierna ruchliwość stawu skroniowo-żuchwowego.
Objawy związane z zespołem hipermobilności stawów
Większość pacjentów z JHS manifestuje ból stawów (artralgia), który zaczyna się z przerwami, aż staje się bólem przewlekłym. Powoduje to lęk przed mobilizacją stawu (kinesiofobia). Jednak unieruchomienie powoduje zanik mięśni, przez co staw staje się jeszcze bardziej niestabilny.
U ludzi, którzy cierpią z powodu ciągłego bólu, często dochodzi do rozwoju zespołu przewlekłego zmęczenia.
Oprócz bólu stawów niektóre objawy obejmują sztywność stawów, chrupanie i uczucie niestabilności. Często ból nasila się przy powtarzających się ruchach i poprawia się po odpoczynku.
Najczęściej dotknięte stawy to barki, kolana, szyja i kostki. Z drugiej strony opisane objawy pozastawowe obejmują:
- Bóle głowy.
- Zaburzenia snu.
- Skurcze mięśni.
- Tachykardia i kołatanie serca.
- Suchość oczu (kseroftalmia).
- Kruchość naczyń włosowatych z krwiakami i wybroczynami.
- Zaburzenia emocjonalne: depresja, lęk i napad paniki.
- Zaburzenia żołądka i jelit: nawracające bóle brzucha i jelita drażliwe.
Podoba Ci się ten artykuł? Możesz również przeczytać: Przeciwzapalne maści z pieprzu Cayenne na ból stawów
Jak można zdiagnozować zespół hipermobilności stawów?
Zespół hipermobilności stawów jest trudny do zdiagnozowania, ponieważ nie ma dostępnych testów uzupełniających, które go potwierdzają. Podejrzenie jest całkowicie kliniczne i dlatego diagnozę należy postawić wykluczając inne patologie.
Lekarz może wykorzystywać różne kryteria metodologiczne. Najbardziej akceptowaną obecnie metodą jest opisana przez Brighton.
Szukaj innych zmian i komplikacji
Zespól hipermobilności stawów zawiera łagodny składnik co odróżnia go od innych zmian tkanki łącznej uważanych za poważniejsze. Jednak objawy, które wytwarza, mogą być druzgocące ze względu na obniżenie jakości życia.
Podobnie, u pacjentów z HJS zauważono wyższą częstość poniższych patologii, co sprawia, że konieczne jest wykluczenie takich chorób, jak:
- Artroza.
- Fibromialgia.
- Rozszerzenie aorty.
- Wypadanie płatka zastawki mitralnej.
- Wrodzona dysplazja stawu biodrowego.
Zajęcie tkanki łącznej sprawia, że pacjent jest bardziej narażony na zwichnięcia i zapalenie ścięgien oraz bardziej podatny na osteopenię i złamania. Podobnie, ze względu na nasilone osłabienie ściany brzucha i dna miednicy, występują również przepukliny oraz wypadanie macicy i odbytnicy.
Diagnozy różnicowe
Ponieważ zespół hipermobilności stawów jest diagnozą z wykluczenia, ważne jest, aby wykluczyć również inne patologie:
- Zespół Ehlersa-Danlosa.
- Syndrom wrodzonej łamliwości kości.
- Zespół Marfana.
Jak można leczyć zespół hipermobilności stawów?
Nie ma swoistego leczenia HJS, więc stosowane leki starają się kontrolować objawy w ostrych fazach. W tym celu proponowane są środki przeciwbólowe, takie jak paracetamol (zawsze na receptę).
Leki przeciwzapalne nie są uważane za leki pierwszego wyboru ze względu na ich działania niepożądane. Podobnie, odradza się przyjmowanie opioidów u większości pacjentów.
Percepcja bólu ma składnik emocjonalny, który jest trudny do leczenia. W związku z tym możliwe jest przepisywanie leków przeciwdepresyjnych i niektórych leków przeciwdrgawkowych. Stosowanie tych leków nie powinno być przedłużane zbyt długo.
Witaminy a zespół hipermobilności stawów
Niektóre badania sugerują przepisywanie suplementu witaminy C jako środka wspomagającego syntezę kolagenu. Jednak jeśli chodzi o spożycie kolagenu, nie ma dowodów na to, że ma to jakąkolwiek użyteczność.
W przypadku osteopenii należy przepisać wapń i witaminę D; w razie potrzeby nawet bisfosfoniany. Wskazane jest leczenie wszelkich podstawowych patologii i zmniejszenie nadwagi.
Reedukacja pacjenta z HJS
Na koniec należy podkreślić, że chociaż nie ma konkretnego leczenia, terapia jest niezbędna u tych pacjentów. Stopniowa poprawa kondycji fizycznej pozwala wzmocnić muskulaturę i poprawić postawę, ale ćwiczenia powinny być regularne i mało intensywne.
Celem jest osiągnięcie skoordynowanych ruchów stawów, które zmniejszą mikrourazy. Dlatego niezbędna jest fizjoterapia.
Podobnie zaleca się energiczny spacer przez 30 minut dziennie po płaskim terenie w odpowiednim obuwiu. Niektórzy autorzy zalecają stosowanie urządzeń podtrzymujących, takich jak wkładki, nakolanniki i pas lędźwiowy.
Wykazano również, że terapia poznawczo-behawioralna i techniki relaksacyjne są przydatne w leczeniu tego zaburzenia.[/atomik-in-text].
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Belmonte, M.; Castellano, J.; Román, J.; Rosa, J.; Enfermedades Reumáticas. Actualización SVR; Sociedad Valenciana de Reumatología; Imprenta Narcea S.A.; 2013.
- Carbonell, N.; Rodríguez, A.; Rojas G.; Barragán J.; Orrantia M.; Rodríguez, R.; Síndrome de Hipermovilidad Articular; Acta Ortopédica Mexicana; 34 (6): 441 – 449; 2020.
- Yunchoy, H.; Síndrome de Hipermovilidad Articular; Reumatología; 17 (2): 74 – 80; 2001.
- Giraudet-Le Quintrec, J.; Legoupil, N.; Síndrome de Hipermovilidad Articular Benigna; EMC – Aparato Locomotor; Elsevier; 43 (2): 1 – 9; 2010.
- Takahashi, C.; Parreño, J.; Análisis de los Tratamiento Farmacológicos y no Farmacológicos en el Síndrome de Hipermovilidad Articular (SHA) Durante el Periodo 2017 al 2021: Una Revisión Sistemática; Diagnóstico; 71 (2): 74 – 82; 2022.
