Zamrożony bark - czynniki ryzyka i leczenie

Zamrożony bark jest schorzeniem stawu barkowego, które powoduje trudności w poruszaniu kończyną i silny ból. W tym artykule dowiesz się, co generuje dolegliwość i jakie są możliwe metody leczenia. 

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Zamrożony bark jest patologiczną dolegliwością stawu ramiennego. Schorzenie znane jest też jako zrostowe zapalenie torebki stawowej stawu ramienno-łopatkowego.

Aby lepiej zrozumieć ten problem zdrowotny określany jako zamrożony bark, powinniśmy najpierw zapoznać się z budową stawu ramiennego i barkowego. Staw barkowy jest stawem kulistym. Składa się z kulistej głowy kości ramiennej oraz z płytkiej panewki łopatki. Łączy kończynę górną z tułowiem.

Staw ramienny zaś łączy kończynę górną z obręczą barkową. Wszystko otoczone jest tkanką miękką, torebką stawową, która stanowi swoistą ochronę dla kości. Przed uszkodzeniami chronią też mięśnie.

Kiedy dochodzi do zamrożenia barku, zauważa się stan zapalny maziówki, oraz zwłóknienie torebki stawowej. Badania wykazują też kolagenową tkankę, przypominają delikatną bliznę. Wszystko to prowadzi do bólu i sztywności. 

Jak zobaczymy później, istnieją pewne czynniki ryzyka wywołujące dolegliwość. Ma to związek głównie z brakiem aktywności, prowadzącym do zgrubienia torebki stawowej. Zamrożony bark może być związany z zaburzeniami immunologicznymi, biochemicznymi i hormonalnymi.

Zamrożony bark – objawy i diagnostyka

Dolegliwość, nazywana też zespołem zamrożonego barku (ZZB). Co ciekawe, objawy pojawiają się tylko w dzień. Zazwyczaj wyróżnia się trzy etapy dolegliwości. Mogą utrzymywać się średnio do czterech lat. Proces ten opisaliśmy poniżej.

• Faza zamrażania. Jest to pierwszy etap choroby i charakteryzuje się bólem przy poruszaniu ramieniem. Mimo, że potencjalna ruchliwość stawu wciąż istnieje, zdajemy sobie sprawę, że jest dość ograniczona. Okres ten może trwać od 2-9 miesięcy. 
• Faza zamrożenia. Drugi etap nazywamy też etapem sztywności. Wtedy znacznie trudniejsze staje się naturalne poruszanie ramieniem, nawet podczas zwyczajnych codziennych czynności. Następuje również obniżenie bólu spoczynkowego, czasem nawet pojawia się ból nocny. Ta faza trwać może około 6 miesięcy.
• Faza odmrożenia. Jest to proces kiedy objawy nieco puszczają. Może dojść do tego w sposób naturalny, bądź dzięki odpowiedniemu leczeniu. Pełny powrót do zdrowia może trwać od sześciu miesięcy do dwóch lat.

Lekarz, aby postawić diagnozę musi przeprowadzić dokładne badanie kliniczne. Zdarza się, że przeprowadza próbę podniesienia obolałej kończyny górnej i poruszania nią w różnych kierunkach. Może być to chwilowo bolesne i uciążliwe.

Gdy lekarz porusza ramieniem pacjenta bez użycia siły, mierzy pasywny zakres ruchu. Następnie poprosi pacjenta, aby poruszał ramieniem zgodnie z jego własną siłą, aby ocenić aktywny zakres ruchu.

W zamrożonym ramieniu oba zakresy ruchu – pasywny i aktywny – są ograniczone i sprawiają spory ból. Dla zespołu zamrożonego barku charakterystyczny jest silny ból, jednak bez wymiernego uszkodzenia tkanki.

Zamrożony bark – najczęstsze czynniki ryzyka

Stagnacja niekorzystnie wpływa na układ naszego ruchu. Inną przyczyną są bezpośrednie urazy. Urazy wtórne stanowią większość przyczyn i największy czynnik ryzyka.

Na rozwój zjawiska może wpłynąć również długoterminowe unieruchomienie stawu barkowego po zabiegach operacyjnych lub wypadkach może spowodować bark zamrożony.

Wyróżniamy następujące czynniki ryzyka związane z niską mobilnością:

• Wiek: seniorzy częściej narażeni są na zespół zamrożonego barku.
• Złamania w ramieniu lub przedramieniu: z konsekwentnym umieszczeniem stabilizatora bądź gipsu.
• Udar: cały okres rekonwalescencji po udarze jest powolny i charakteryzuje się niską mobilnością. Może generować zamrożenie w stawie ramiennym.
• Czynniki pooperacyjne: dotyczy to sytuacji, kiedy operacja wymaga od nas długiego spoczynku w stagnacji.

Za czynnik ryzyka powinniśmy uznać też osoby, które cierpią na poniższe dolegliwości:

• Jest to między innymi cukrzyca. Badania naukowe wykazały, że nawet 20% chorych na cukrzycę w pewnym momencie mierzy się z zamrożonym barkiem. Konkretna przyczyna nie jest jednak znana.
• Zaburzenia tarczycy: niedoczynność tarczycy zwiększa ryzyko występowania schorzenia.
• Choroba Parkinsona. 

Leczenie zespołu zamrożonego barku

Większość pacjentów z ZZB poprawi swoja sytuację i zredukuje dolegliwości stosując leki przeciwzapalne i niektóre metody fizykoterapii. Mówi się, że 90% osób dotkniętych chorobą nie wymaga interwencji chirurgicznej. 

W przypadku kortykosteroidów, kortyzon zazwyczaj aplikuje się poprzez wstrzykniecie bezpośrednio w bolesne miejsce.

Fizykoterapia odgrywa kluczową, być może najważniejszą rolę w leczeniu. Istnieją pewne ćwiczenia i procedury ruchowe, które są niezwykle skuteczne w przypadku zamrożonego barku. 

Bardzo często wykorzystuje się też leczenie ciepłem, które służy rozluźnieniu zesztywniałych konstrukcji stawu.

• Niezwykle pomocne są mobilizacje stawowe i te tkanek miękkich. Musimy też dobrać odpowiednie ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości i siłę.
• W rehabilitacji niejednokrotnie pomocna okazuje się tzw. sucha igłoterapia oraz taping (taśmy korekcyjne).

Ostatecznie, operacja jest zarezerwowana wyłącznie dla pacjentów, którzy nie zareagowali dobrze na wszystkie poprzednie metody leczenia. Jest to ostateczność kiedy leki i fizjoterapia nie przynoszą ulgi i poprawy. W znaczniej większości przypadków nie dochodzi do interwencji chirurga. Mimo to nie jest ona wykluczona.

W tym kontekście stosuje się zazwyczaj dwie metody chirurgiczne, jedną z nich jest:

• Artroskopia. Podczas operacji barku staw zostaje wypełniony specjalnym płynem do artroskopii. Lekarz wykonuje małe nacięcia, wprowadza artroskop i obserwuje przebieg operacji barku na monitorze. Podczas operacji dochodzi do nacięcia torebki stawowej.

Podsumowanie

Jak mogłeś się przekonać, zespół zamrożonego barku (ZZB) może być niezwykle dokuczliwy i bolesny ograniczając naszą codzienną aktywność.

Jeśli wykazujesz objawy podobne tym opisanym w artykule, miewasz problemy z poruszaniem w okolicy barku – zgłoś się do lekarza, aby postawić odpowiednią diagnozę i rozpocząć leczenie.

Zapobieganie

Zastanawiasz się pewnie, czy możemy zapobiec schorzeniu? Zdecydowanie, wczesna mobilizacja zapobiega powstawaniu wtórnego barku zamrożonego.

Innym środkiem zapobiegawczym może być utrzymywanie prawidłowej postawy. Naturalnie, codziennie czynności także należy wykonywać bardzo ostrożnie.