Wkład Arystotelesa w rozwój myśli zachodniej - 6 najważniejszych dokonań

Arystoteles pozostawił nam bogaty wkład w różnych dziedzinach wiedzy. W rzeczywistości jest uważany za twórcę kilku nowoczesnych dyscyplin.

Arystoteles (384 p.n.e. – 322 p.n.e.) był greckim filozofem, którego myśli wywarły ogromny wpływ na rozwój intelektualny Zachodu. Ten myśliciel pracował w różnych dziedzinach wiedzy, między innymi w fizyce, biologii, zoologii, botanice, psychologii, teorii politycznej, etyce i logice. Dlatego jest ceniony jako erudyta. Przyjrzymy się dzisiaj, jak wielki był wkład Arystotelesa.

Myśląc o wkładzie Arystotelesa, możemy podkreślić tworzenie logiki formalnej, pierwszą klasyfikację istot żywych, znaczenie obserwacji dla zdobywania wiedzy naukowej, pierwsze dowody dotyczące kulistego kształtu Ziemi oraz stworzenie klasycznej teorii systemów rządowych.

Wkład Arystotelesa był aktualny przez wieki, a niektóre z jego dokonań są aktualne do dziś. Poniżej przyjrzymy się szczegółowo jego najważniejszym pracom i ich wpływowi na rozwój różnych dyscyplin.

Wkład  Arystotelesa: najważniejsze dokonania

Jedną z charakterystycznych cech myśli arystotelesowskiej jest skłonność do naukowego i rzeczowego rozumowania w badaniu przyrody. To również cecha, której jego poprzednicy nie brali pod uwagę. Być może dlatego jego wkład przetrwał w czasie, a niektóre odkrycia są nadal aktualne w różnych dyscyplinach, takich jak matematyka, fizyka, biologia i polityka.

1. Stworzenie logicznego systemu myślowego

Arystotelesa uważa się za twórcę logiki. To on bowiem stworzył pierwszy system logiczny analizujący zasady słuszności lub nieważności rozumowania. System ten znany jest jako sylogizm kategoryczny i polega na podaniu argumentu dedukcyjnego, z którego wniosek wyprowadza się na podstawie dwóch przesłanek.

Sylogizm składa się więc z dwóch zdań, które mają wspólny termin asocjacyjny, dzięki któremu dochodzi się do nowej wiedzy lub wniosku. Charakterystycznym przykładem argumentu dedukcyjnego jest:

Wszyscy ludzie są śmiertelni. (Przesłanka 1)

Wszyscy Grecy to ludzie. (Przesłanka 2)

Dlatego wszyscy Grecy są śmiertelni. (Wniosek)

W tego typu argumentacji, jeśli przesłanki są prawdziwe, to wniosek również musi być prawdziwy. Dlatego system ten umożliwił analizę słuszności ludzkiego rozumowania na podstawie prawdziwości lub fałszu wniosków.

Arystotelesowska teoria sylogizmu wywarła bezprecedensowy wpływ na historię zachodniej logiki i rozumowania. Jednak w epoce nowożytnej pojawiły się inne podejścia logiczne, które opierały się bardziej na dedukcjach matematycznych, a mniej na niepewności nieprawdopodobnych przesłanek.

2. Przekazy o kulistym kształcie Ziemi

Arystoteles był pierwszą osobą, która argumentowała i udowodniła, że Ziemia jest kulista. Swoją argumentację oparł na fizycznych demonstracjach i używał argumentów opartych na obserwacji.

W swojej pracy O niebie znajdują się trzy argumenty, którymi próbował udowodnić kulistość Ziemi. Pierwszy odnosi się do faktu, że każda część ziemi zmierza do środka; dlatego sfera jest tworzona przez ich zbieg. To genialne założenie jak na jego czasy.

Drugi argument odnosi się do konturu cienia Ziemi podczas zaćmień, co generuje wypukły kształt. Stąd Arystoteles dedukuje kulistość planety.

Po trzecie, myśliciel spojrzał na zmianę gwiazd według naszej lokalizacji. Zgodnie z jego obserwacjami zmiana pozycji oznacza, że możemy założyć, że Ziemia jest okrągła.

3. Asocjacyjny proces uczenia się

Jest to jeden z wielu wkładów Arystotelesa w dziedzinie psychologii. Ma to związek z naturą wiedzy. Dla tego myśliciela istnieją 3 podstawowe zasady kojarzenia, które przyczyniają się do uczenia się:

• Podobieństwo: to prawo kojarzenia mówi, że mamy tendencję do łączenia bodźców, które są do siebie podobne.
• Kontrast: odnosi się do skojarzenia pojęć, które są sobie przeciwne lub bardzo się od siebie różnią. Innymi słowy, myślenie o pewnym elemencie może zrodzić koncepcję, która jest jej przeciwieństwem.
• Przyległość: to prawo skojarzeń sugeruje, że im bliżej w czasie zachodzą dwa zdarzenia, tym bardziej prawdopodobne jest, że jedno przywoła na myśl drugie.

Arystotelesa uważa się ta twórcę kojarzenia. Jego rozumowanie w tej sprawie wywarło wielki wpływ na filozofów empirystów.

4. Pierwsza klasyfikacja istot żywych

Kiedy odwołujemy się do historii biologii, pierwsze pojawia się imię Arystotelesa. Dlatego uważany jest za ojca tej dyscypliny. Ten wielki myśliciel był pierwszą osobą, która sklasyfikowała zwierzęta.

W tym celu wykorzystał cechy, które są wspólne dla niektórych zwierząt, aby zaklasyfikować je do podobnych grup. Na przykład na podstawie obecności krwi stworzył dwie różne grupy: zwierzęta z krwią i zwierzęta bez krwi. Podobnie, na podstawie ich siedliska, sklasyfikował je jako żyjące w wodzie i żyjące na lądzie.

Ale wkład Arystotelesa w biologię na tym się nie kończy. Zaryzykował także badanie embrionu ptaka, co doprowadziło go do wniosku, że serce jest pierwszym organem, który się rozwinął.

Opierając się na tym samym wniosku, zaproponował teorię epigenezy, która sprzeciwiała się panującemu przekonaniu, że narządy są z natury obecne i powiększają się wraz z wiekiem.

5. Znaczenie obserwacji w przyrodzie

Arystoteles opowiadał się za obserwacją jako niezbędnym procesem do zrozumienia, jak działają rzeczy. Dla niego obserwacja jest podstawowym krokiem w zbieraniu i klasyfikowaniu danych empirycznych w celu uporządkowania i odkrywania rzeczywistości.

Ta oparta na obserwacji metodologia czyni go jednym z pierwszych filozofów, którzy przedstawili systematyczny traktat o badaniach naukowych.

Nauczał również, że sposób, w jaki przedstawiane są fakty, ma fundamentalne znaczenie dla określenia metody udanego badania naukowego. Włączył logikę jako system rozumowania do metody naukowej. Pozwoliło to na nowe formy badawcze.

6. Sformułowanie klasycznej teorii form rządzenia

Traktaty i idee Arystotelesa pozostawiły również wielki wkład w dziedzinie polityki. Dla tego wielkiego myśliciela polityk jest analogiczny do rzemieślnika w tym sensie, że wykorzystuje produktywną wiedzę do obsługi, tworzenia i utrzymywania systemu prawnego, który kieruje się uniwersalnymi zasadami w celu osiągnięcia celu.

Dodatkowo, Arystoteles zaproponował system klasyfikacji politycznej składający się z 6 form rządów. Kryterium zastosowanym do klasyfikacji było dążenie (lub nie) do dobra wspólnego oraz liczba istniejących władców.

Formy rządów, które dążą do wspólnego dobra, byłyby następujące:

• Gdyby rządziła tylko jedna osoba: Monarchia.
• Jeśli niewielu rządzi: arystokracja.
• Jeśli wielu rządzi: Demokracja.

Zdegradowane formy rządów wg powyższego kryterium są natomiast następujące:

• Jeśli rządzi jedna osoba: Tyrania.
• Jeżeli niewielu rządzi: oligarchia.
• Jeśli wielu rządzi: Demagogia.

Arystoteles: wszechstronny myśliciel

Od śmierci Arystotelesa minęły tysiące lat, ale jego, wkład, wiele jego prac i pomysłów nadal są aktualne. Warto wspomnieć również, że na przedstawionej tutaj liście nie uwzględniliśmy wszystkich dokonań Arystotelesa, a to daje nam jeszcze więcej wyobrażenia o tym, jakim geniuszem był ten myśliciel.