Tyroksyna - ważny choć mało znany hormon w ludzkim organizmie

Tyroksyna jest bardzo ważnym hormonem w ludzkim organizmie. Niestety często powiązana jest z chorobami dotyczącymi funkcjonowania tarczycy.

Przejrzane i zatwierdzone przez: pielęgniarka Leidy Mora Molina.

Napisany przez Luis Rodolfo Rojas Gonzalez

Ostatnia aktualizacja: 11 października, 2022

Tyroksyna to jeden z najważniejszych hormonów w ludzkim organizmie. Hormony to substancje syntetyzowane w gruczołach. Ich główną funkcją jest w rzeczywistości utrzymanie homeostazy, czyli równowagi naszego organizmu. Niestety, z nieprawidłowymi ilościami tych substancji wiąże się wiele chorób.

Większość z nich wynika z błędów w procesach syntezy lub ich uwalniania. To w konsekwencji zmienia ich koncentrację w krwiobiegu i narządy nie mogą prawidłowo wykonywać swoich funkcji. Dziś opowiemy nieco o hormonie, jakim jest tyroksyna.

Co to jest tyroksyna?

Znana również jako tetrajodotyronina lub T4, tyroksyna jest hormonem wytwarzanym przez jod, który jest syntetyzowany i uwalniany z gruczołu znajdującego się z przodu szyi. Ma szczególną strukturę chemiczną, złożoną z kondensacji aminokwasu tyrozyny i dodania 2 atomów jodu.

Ilość T4 wytwarzanej w tym gruczole jest znacznie większa niż innych syntetyzowanych hormonów, ale nie jest on bardzo aktywny biologicznie. W wielu badaniach ustalono, że tyroksyna zachowuje się jak prohormon obwodowy, tzn. musi zostać przekształcona w formę aktywną przez działanie enzymatyczne.

Podwzgórze i przysadka mózgowa regulują wydzielanie tetrajodotyroniny. Obie struktury syntetyzują substancje zdolne do stymulowania lub hamowania uwalniania T4, w zależności od potrzeb organizmu.

Który gruczoł odpowiada za produkcję tyroksyny?

Tarczyca jest odpowiedzialna za produkcję i uwalnianie tyroksyny do krwiobiegu. Znajduje się z przodu szyi, tuż pod krtanią i przed tchawicą. Anatomia tarczycy przypomina tarczę. Składa się z dwóch płatów znajdujących się po obu stronach tchawicy i połączonych centralnym obszarem zwanym przesmykiem. W normalnych warunkach ten gruczoł waży około 20 gramów i zwykle nie jest wyczuwalny.

Jego główną funkcją jest produkcja różnych hormonów, wśród których najważniejsze są T4, czyli tyroksyna oraz T3, czyli trijodotyronina. Za syntezę hormonów tarczycy odpowiedzialne są wyspecjalizowane struktury w tarczycy zwane pęcherzykami. W centrum tych pęcherzyków znajduje się substancja koloidalna, która zawiera wszystko, co niezbędne do produkcji hormonów. Jako taki koloid zawiera enzymy, jod, tyrozynę i specjalne białko: tyreoglobulinę.

Tyroksyna – podstawowe funkcje

Główna funkcja hormonów tarczycy związana jest z metabolizmem i wzrostem organizmu człowieka. Tyroksyna jest mniej aktywna biologicznie i ma dłuższy okres półtrwania niż trójjodotyronina. Te cechy sprawiają, że T4 jest idealną substancją do utrzymywania stałej rezerwy.

Ogólnie rzecz biorąc, trijodotyronina jest aktywną formą hormonów tarczycy, a tyroksyna działa jako rezerwa osocza. Kiedy organizm ma niski poziom T3, różne enzymy w tkankach obwodowych wydobywają atom jodu z tyroksyny, przekształcając go w jego aktywną formę.

Badania wykazały, że hormony tarczycy odgrywają bardzo ważną rolę już od początku życia, nawet w macicy, ponieważ są one niezbędne do regulowania rozwoju i wzrostu człowieka. W tym kontekście pełnią one następujące funkcje:

• Promocja rozwoju poznawczego.
• Regulacja metabolizmu komórkowego.
• Pomagają w produkcji energii.
• Utrzymują funkcje układu mięśniowo-szkieletowego.
• Uczestniczą w metabolizmie kości.
• Regulują pracę układu sercowo-naczyniowego i pokarmowego.

Choroby związane z niedoborem tyroksyny

Najczęstszym stanem związanym z niedoborem tyroksyny i trójjodotyroniny jest niedoczynność tarczycy. Jest to choroba, która charakteryzuje się obniżonym działaniem hormonów tarczycy na poziomie tkanek. Najczęstszą przyczyną jest przede wszystkim zmniejszenie produkcji lub uwalniania hormonów tarczycy.

Niedoczynność tarczycy może być pierwotna lub wtórna. Nazywa się ją pierwotną, gdy występuje dysfunkcja samego gruczołu, a centralną lub wtórną, gdy zmniejszone wydzielanie czynników uwalniających zachodzi na poziomie przysadki lub podwzgórza.

Główne przyczyny niedoczynności tarczycy to:

• Choroba Hashimoto.
• Tyroidektomia.
• Radioterapia i niektóre leki.
• Za dużo lub za mało jodu w organizmie.

Niedobór hormonów tarczycy może też spowodować powiększenie tarczycy zwane wolem. Ten wzrost objętości powstaje ze względu na potrzebę wychwycenia większej ilości jodu.

Choroby związane z nadmiarem tyroksyny

Nadmiar tyroksyny i trójjodotyroniny we krwi określany jest jako nadczynność tarczycy. Może to być spowodowane różnymi stanami, które zmieniają funkcjonowanie gruczołu i zwiększają produkcję hormonów. Wśród głównych chorób, które mogą powodować nadczynność tarczycy, są:

• Choroba Gravesa-Basedowa.
• Wole toksyczne wieloguzkowe.
• Toksyczny gruczolak.
• Zapalenie tarczycy.

Stan ten może zwiększyć podstawową przemianę materii, dlatego wszystkie funkcje organizmu przyspieszają. Pacjent może odczuwać kołatanie serca, nerwowość, utratę wagi i zwiększone pocenie się. Również ciąża może powodować wzrost poziomu hormonów, zwłaszcza w pierwszym trymestrze.

Tyroksyna – hormon niezbędny dla organizmu

Tyroksyna to hormon wytwarzany w tarczycy, który w tkankach obwodowych może zostać przekształcony do postaci aktywnej, co oznacza, że jest źródłem rezerwowym. Hormony tarczycy pełnią w organizmie podstawowe funkcje, z których prawie wszystkie są związane z regulacją podstawowego metabolizmu i wzrostu.

Choroby związane z nadmiarem lub niedoborem tyroksyny zmieniają podstawową przemianę materii, powodując przykre i groźne objawy. Dlatego terminowa diagnoza i leczenie tych chorób, pozwala zapobiegać występowaniu powikłań.