Transformowana migrena: co to jest?

Migrena transformowana ma duży wpływ na jakość życia i codzienną aktywność ludzi. Chorzy są bardziej narażeni na depresję i lęki.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Mariel Mendoza.

Ostatnia aktualizacja: 07 kwietnia, 2023

Migrena transformowana to tak zwana migrena przewlekła. Odnosi się do obecności napięciowego bólu głowy przez 15 dni lub więcej w miesiącu u pacjenta z epizodycznymi migrenami w wywiadzie trwającymi co najmniej 3 miesiące.

Jest to najczęstsza postać przewlekłego codziennego bólu głowy.

Chorzy mają historię epizodycznych migren, które rozpoczynają się w drugiej lub trzeciej dekadzie życia. Postęp zwykle przebiega stopniowo, natomiast gwałtowne objawy opisano u 15-30% osób.

Wymaga złożonego leczenia, które powinno koncentrować się na profilaktyce bólu oraz zmianie stylu życia. Transformacja epizodycznej migreny w przewlekłą ma związek z nadużywaniem leków przeciwbólowych, co należy brać pod uwagę w podejściu medycznym.

Skąd się bierze migrena transformowana?

Pojęcie migreny transformowanej wywodzi się z ewolucji od migreny epizodycznej (rzadziej występującej) do chronicznej. Ogólnie rzecz biorąc, stan ten traci niektóre cechy migreny, przypominając bardziej napięciowe bóle głowy. Epizody są częstsze, ale mniej intensywne.

Według Międzynarodowego Towarzystwa Bólu Głowy i jego kryteriów opublikowanych w 2006 r., rozpoznanie migreny transformowanej opiera się na następujących kryteriach:

• 15 dni lub więcej z bólami głowy (napięciowych lub migrenowych) miesięcznie, przez co najmniej 3 miesiące.
• 8 lub więcej dni bólu głowy miesięcznie przez 3 miesiące, przy spełnieniu 2 z następujących 4 cech: jednostronne umiejscowienie, ból pulsujący, o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego, nasilający się przy wysiłku fizycznym; oraz z 1 z towarzyszących objawów (nudności, światłowstręt, fonofobia). Również fakt, że leczenie ergotaminą lub tryptanami zapobiega rozwojowi objawów migreny.
• 5 lub więcej wcześniejszych napadów migreny epizodycznej (zwykle bez aury).
• Bóle nie związane z nadużywaniem środków przeciwbólowych ani innymi przyczynami.

Objawy

Ponieważ uważa się ją za chroniczną migrenę epizodyczną, objawy są takie same:

• Jednostronny ból głowy o pulsującym charakterze
• Wrażliwość na światło lub dźwięk (światłowstręt i fonofobia)
• Nudności i wymioty

Obecność aury przed wystąpieniem bólu nie jest w tych przypadkach tak częsta.

Czasami może być nie do odróżnienia od napięciowych bólów głowy. Tym samym współwystępowanie cech migreny i napięcia doprowadziło do postawienia hipotezy o połączeniu chorób, zaliczając je do pojęcia mieszanego bólu głowy lub zespołu migrena-napięciowy ból głowy.

W miarę upływu czasu, bóle głowy zwykle pogarszają się pod względem częstotliwości, ale zmniejszają swoją intensywność. Aż w końcu przekształcają się w przewlekły, codzienny lub prawie codzienny ból głowy, z nakładającymi się cechami napięciowego bólu głowy i klasycznej migreny.

Często wiąże się to z nadużywaniem środków przeciwbólowych, zaburzeniami snu, depresją i lękiem. Dlatego uważa się, że stres, obecność czynników traumatycznych czy palenie tytoniu i spożywanie alkoholu mogą przyczyniać się do chroniczności migreny epizodycznej.

Czynniki ryzyka

Migrena transformowana wiąże się z określonymi czynniki ryzyka:

• Stres
• Płeć żeńska
• Skłonność genetyczna
• Spożycie kofeiny
• Zła higiena snu
• Historia migreny epizodycznej
• Zmiany hormonalne związane z menopauzą
• Zaburzenia psychiczne, takie jak lęk lub depresja
• Nadużywanie środków przeciwbólowych w leczeniu ostrych napadów bólu głowy

Wśród nich szczególne znaczenie ma ostatni czynnik. Nadużywanie leków przeciwbólowych definiuje się jako przyjmowanie tych leków przez co najmniej 15 dni w miesiącu w przypadku nieopioidowych leków przeciwbólowych lub co najmniej 10 dni w miesiącu w przypadku tryptanów, ergotaminy, opioidów i złożonych leków przeciwbólowych.

Aby właściwie sklasyfikować migrenę transformowaną, należy odstawić doraźne leki przeciwbólowe na 2 miesiące.

Migrena transformowana wymaga złożonego leczenia

Leczenie migreny przekształconej wymaga leczenia zapobiegawczego, zmiany stylu życia i eliminacji czynników wyzwalających. Jednak jego skuteczność nie jest natychmiastowa i może być opóźniona do 3-6 tygodni od rozpoczęcia terapii.

Nie należy zalecać leków ratunkowych, w tym nieopioidowych leków przeciwbólowych, takich jak ergotamina i tryptany. Podejście zapobiegawcze obejmuje stosowanie następujących środków:

• Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (nortryptylina) lub selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (fluoksetyna), które również łagodzą depresję, lęk i związane z nimi zaburzenia snu.
• Beta-blokery (atenolol, metoprolol i propanolol).
• Leki przeciwdrgawkowe (topiramat i kwas walproinowy). Przeciwwskazane u kobiet w wieku rozrodczym.
• Wstrzyknięcie toksyny botulinowej (szczególnie przydatne u osób, które nie tolerują codziennych leków doustnych).
• Monoklonalne przeciwciała peptydowe związane z genem kalcytoniny, takie jak erenumab, fremezumab, galkanezumab i eptinezumab.

Ogólnie rzecz biorąc, w celu opanowania objawów konieczne jest łączenie leków o różnych mechanizmach działania. Na przykład leki przeciwdepresyjne są często kojarzone z beta-blokerami.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne, tryptany i ergotaminy są zalecane w leczeniu ostrych epizodów bólu u osób nie nadużywających leków przeciwbólowych. Ponadto należy uwzględnić adiuwanty nawykowe, takie jak regulowanie harmonogramów snu, unikanie znanych wyzwalaczy i przestrzeganie pór posiłków.

Pewną skuteczność mają terapie poznawcze (relaksacja, radzenie sobie ze stresem). Zaleca się również środki dietetyczne, takie jak zaprzestanie stosowania kofeiny, a także rzucenie palenia.

Migrena transformowana może być obezwładniająca

Jako codzienny lub prawie codzienny ból głowy wpływa na jakość życia i samopoczucie. Dlatego oprócz zakłócania codziennego życia naraża na nadużywanie leków łagodzących bolesne napady.

W związku z tym powinno się ograniczać przepisane leki i nie ich stosować częściej niż raz lub dwa razy w tygodniu. Ponadto osoby cierpiące na migrenę transformowaną bardzo często doświadczają zaburzeń psychicznych, w przypadku których pomocna byłaby psychoterapia.