Synestezja - 9 rodzajów tego zjawiska i ich charakterystyka

Dzięki różnym rodzajom synestezji możemy doświadczać wrażeń dwoma różnymi zmysłami jednocześnie. Na przykład możemy doświadczyć dźwięku widząc kolor. Dowiedz się więcej o tym fascynującym zjawisku!

Jesteśmy przyzwyczajeni do myślenia, że tylko dotyk sprawia, że doświadczamy wrażeń na powierzchni skóry lub że tylko zmysł słuchu dostarcza nam doznań dźwiękowych. Istnieje jednak dziwne zjawisko o nazwie synestezja, które miesza zmysły.

Synestezja odnosi się do połączenia różnych bodźców i oddziaływań, które zwielokrotniają ich działanie w innych zmysłach, niż logicznie można się spodziewać. Na przykład możemy odbierać smaki słuchając dźwięków, a nawet czuć “dotyk kolorów”. Przyjrzyjmy się, o co chodzi w tym dziwnym zjawisku percepcji.

Czym jest synestezja?

Synestezja to zjawisko percepcji, dzięki któremu ten sam bodziec odbieramy dwoma (lub więcej) zmysłami. To zjednoczenie zmysłów, czyli równoczesne postrzeganie jak mówi jego etymologia nazwy.

Ciekawą cechą tego zjawiska jest to, że percepcja jest dokonywana przez kanały lub ścieżki, które niekoniecznie odpowiadają bodźcom. To znaczy, że odbieramy dźwięk drogą wzrokową lub “dotykamy” coś drogą słuchową. Ale czy to naprawdę możliwe?

TAk. Spójrzmy na przykład:

Synestezja może wystąpić, gdy oprócz słyszenia pewnych dźwięków, w tym samym czasie odbieramy również kolory. Jeśli ktoś mówi „kiedy słyszę tę melodię, to, co przychodzi mi do głowy, to niebieski kolor”, wtedy mamy do czynienia z synestezją. Innym przykładem może być postrzeganie symbolu kolorem, na przykład kojarzenie litery W z kolorem fioletowym.

To połączenie zmysłów wywołuje duże zainteresowanie i wielu może się zastanawiać, dlaczego i jak do niego dochodzi Ogólnie rzecz biorąc, badania zgadzają się, że kluczowe znaczenie ma tutaj wpływ genów.

9 rodzajów synestezji i ich charakterystyka

Ogólnie rzecz biorąc, niektóre z istniejących rodzajów synestezji to:

1. Synestezja grafemowo-kolorowa: Odpowiada to podanemu już przykładowi. Polega na myśleniu o literze lub symbolu związanym z kolorem. Na przykład widzenie E w kolorze niebieskim jest uważane za klasyczną formę tego rodzaju synestezji. Wiersz zatytułowany Samogłoski Arthura Rimbauda jest tego doskonałym przykładem.
2. Chromestezja odnosi się do zmysłowego związku między kolorami a dźwiękami, niezależnie od tego, czy kolor wywołuje dźwięk, czy na odwrót. Na przykład wyobraź sobie, że biały kolor jest monochordowy i miękki, podczas gdy czerwony brzmiałby jak eksplozja. Według badań jest to jeden z najczęstszych rodzajów synestezji.
3. Synestezja dotykowa występuje, gdy widzimy, jak ktoś dotyka jakiejś powierzchni i czujemy, jakbyśmy to my ją dotykali. Na przykład możemy zobaczyć, jak ktoś dotyka szorstkiej powierzchni i doświadczamy wrażenia, że coś nas drapie. W tym przypadku również doświadczamy interwencji neuronów lustrzanych.
4. Personifikacja polega na przypisywaniu cech lub atrybutów symbolowi lub liczbie. Na przykład powiedzenie, że litera R jest kapryśna lub że cyfra 1 jest zwinna i lekka.
5. Synestezja leksykalno-smakowa: Jest to zjawisko synestezji, które polega na przypisaniu określonego smaku literom, kolorom lub słowom. Na przykład ktoś odczuwa, że kolor różowy smakuje jak guma do żucia lub truskawka.
6. Słuchowo-dotykowa: Odnosi się do doświadczania pewnych wrażeń dźwiękowych w sposób dotykowy. Na przykład dzieje się tak, gdy ktoś rozdziera powierzchnię i czujemy dreszcze w zębach. Albo może się zdarzyć, że podczas słuchania smutnej piosenki jest nam zimno.
7. Synestezja czasoprzestrzeni: jest to bardzo rzadki rodzaj synestezji, ponieważ prowadzi do postrzegania czasu jako jednostki fizycznej.
8. Widzenie słów w języku mówionym: Kiedy to się dzieje, to tak, jakbyśmy napisali rozmowę. Tak więc, jeśli osoba podkreśla słowo „przepraszam”, możemy zobaczyć je napisane wielkimi literami.
9. Nadawanie kształtu liczbom: Jest to jeden z rodzajów synestezji, który prowadzi nas do kojarzenia pewnych kształtów z liczbami. Na przykład możemy pomyśleć o 2 jako o dwóch trójkątach lub o 5 jako o kwadracie.

Jak synestezje wpływają na codzienne życie?

Przede wszystkim osoby, które doznają synestezji, zwykle nie są w stanie rozpoznać tego zjawiska. Często jest to coś, co po prostu pozostaje niezauważone. Po prostu im się to przytrafia.

Z drugiej strony szacuje się, że nie jest to bardzo powszechne zjawisko i nie doświadcza go cała populacja. Zaledwie od 1% do 4% ludzi na całym świecie doznaje pewnego rodzaju synestezji.

Jednak nie ma jednolitego stanowiska naukowego co do tego, ilu osób naprawdę to dotyczy. Są tacy, którzy twierdzą, że wszyscy to odczuwają, chociaż nie wszyscy mają ten sam rodzaj synestezji. Warto jednak wyjaśnić, że nie jest to zaburzenie ani coś, o co należy się martwić.

Chociaż temat nie jest zbyt dobrze zbadany ani zrozumiany, uważa się, że jest on wytworem złożonej maszyny, jaką jest mózg. A jak wiadomo, w tej materii wiele pozostaje do odkrycia. Pewna hipoteza wyjaśniająca sugeruje, że neurony są ze sobą połączone i że czasami występują między nimi zakłócenia.

Synestezja: mieszanka wrażeń

Chociaż synestezja przedstawiana jest jako ciekawe zjawisko, w którym pewne bodźce wykraczają poza zwykły sposób ich doświadczania, jest to naprawdę fascynujące zjawisko. W rzeczywistości skłania nas do zastanowienia się nad kilkoma aspektami. Z jednej strony mamy bogactwo i różnorodność naszych doświadczeń percepcyjnych. W istocie zmysły dają ogromny potencjał do wyobraźni, tworzenia i eksperymentowania.

Z drugiej strony fascynuje fakt, że istnieje wiele różnych sposobów przeżywania danego zdarzenia. Nie ma więc uniwersalnej prawdy w tym względzie, a wszystkie spostrzeżenia mogą być równie ważne.