Superfetacja, czyli zajście w ciążę w ciąży

Superfetacja jest rzadkim zjawiskiem, które może prowadzić do zajścia w ciążę już będąc w ciąży. Wyjaśniamy, dlaczego tak się dzieje.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Superfetacja to bardzo rzadkie i dość zaskakujące zjawisko. Polega na tym, że kobieta będąc w ciąży ponownie zachodzi w dodatkową ciążę.

Termin superfetacja pochodzi z łaciny. Super oznacza „ponad”, a feto „potomstwo”. Można by oddać jego znaczenie słowami „począć ponownie”. Opisano niewiele przypadków, chociaż w 2016 r.szerokie zainteresowanie wzbudziło to, co stało się z Jessicą Allen.

Wspomagana reprodukcja może się wiązać z tym zdarzeniem, a zatem jego częstość może wzrosnąć. Dlatego w tym artykule wyjaśniamy wszystko, co musisz wiedzieć o superfetacji i jak do niej dochodzi.

Co to jest superfetacja?

Superfetację, jak wyjaśnia Royal Spanish Academy (RAE), definiuje się jako poczęcie drugiego płodu podczas trwającej już ciąży. Oznacza to, że superfetacja występuje, gdy kobieta zachodzi w ciążę, będąc już w ciąży z pierwszym dzieckiem.

W rezultacie dochodzi do rozwoju dwojga dzieci, bliźniaków, które mają różny wiek ciążowy. Superfetacja stosunkowo powszechnie występuje u zwierząt. Na przykład u gryzoni, owiec, a nawet u koni. Jednak bardzo niewiele przypadków opisano u ludzi.

W rzeczywistości uważa się ją za bardzo niezwykłe zjawisko. Większość przypadków, które miały miejsce w ostatnich latach, dotyczyły technik wspomaganego rozrodu. Podobnie jak w przypadku ciąż mnogich.

Superzapłodnienie (superfekundacja) natomiast (lub ciąża mnoga) polega na zapłodnieniu dwóch jaj jednocześnie. Nie chodzi tu jednak o to samo. Oznacza to, że chodzi o dwa jaja, które zostały uwolnione w tym samym cyklu menstruacyjnym. Superfetacja natomiast obejmuje dwa jaja z różnych cykli.

Jak przebiega superfetacja?

Aby nastąpiła superfetacja, musi wystąpić jednocześnie pewna seria zdarzeń. Po pierwsze, w czasie ciąży ponownie pojawia się owulacja. Nie zdarza się to normalnie, ponieważ układ rozrodczy kobiet ma mechanizmy, które temu zapobiegają.

Jak wyjaśnia publikacja dotycząca wspomaganego rozrodu, gdy kobieta zachodzi w ciążę, stężenie progesteronu wzrasta. Progesteron to hormon, który zapobiega dojrzewaniu nowych pęcherzyków w jajniku.

W ten sposób zwykle jest ono zablokowane i nowa ciąża jest niemożliwa. Jednak w superfetacji zdarzenie to nie ma miejsca i pojawia się kolejna komórka jajowa, którą można zapłodnić.

Progesteron odpowiada również za zagęszczenie śluzu szyjkowego. Kiedy śluz w szyjce macicy gęstnieje, plemniki nie mogą przez niego przejść i nie mogą dotrzeć do komórki jajowej. Jednak ten mechanizm również zawodzi w superfetacji.

Zapłodnienie nowego jaja następuje zwykle między 2 a 4 tygodniem po pierwszym zapłodnieniu. Tak więc istnieje różnica w wieku ciążowym obu płodów. Ponadto plemniki mogą pochodzić od różnych mężczyzn.

W ten sposób kobieta może w tym samym czasie być w ciąży z dwojgiem dzieci od różnych ojców. Większość przypadków superfetacji, jak wspomnieliśmy, pojawiła się w związku z zabiegami wspomaganego rozrodu. Wiąże się to z tym, że wszystkie techniki wymagają leków hormonalnych, które mogą wpływać na normalne procedury organizmu.

Różnice między superfetacją a ciążą mnogą

Superfetację czasami myli się z superzapłodnieniem, zwanym także ciążą mnogą. Ważne jest, aby nie identyfikować tych rodzajów ciąży jako tego samego.

W superfetacji zapłodnione jaja pochodzą z różnych cykli menstruacyjnych. Jednak w ciąży mnogiej jajniki uwalniają oba jaja uwalniane. Oznacza to, że pochodzą z tego samego cyklu menstruacyjnego.

Dlatego w ciąży mnogiej bardzo trudno o zapłodnienie przez różnych ojców. Superfetacja natomiast to asynchroniczna ciąża mnoga, która ma miejsce w różnym czasie. Ponieważ zwykle odstęp między płodami wynosi od 2 do 4 tygodni, jeden płód będzie mniejszy od drugiego. Oto główny powód, dla którego nie należy go mylić z ciążą mnogą.

Istnieje kilka danych, które mogą pomóc w rozróżnieniu obu zjawisk. Oprócz wielkości płodu istnieją różnice w rytmie serca i innych strukturach, takich jak długość czaszki czy żółtka pęcherzyka żółciowego.

Jak jest wykrywana superfetacja?

Do rozpoznania superfetacji zwykle dochodzi dość wcześnie. Zwykle wykrywa się ją w USG pierwszego trymestru, które przeprowadza się około 12 tygodnia ciąży.

W tym USG można zaobserwować obecność dwóch zarodków, każdy we własnej torebce i z własnym łożyskiem. Istnieje również różnica w rozwoju i wielkości obu płodów.

Często zdarza się, że w ciąży mnogiej występuje niezgodność między wagą a rozmiarem obojga dzieci. Jednak w superfetacji można ponadto zaobserwować różnice w rozwoju narządów. Zwykle nie dzieje się tak w przypadku superfekundacji.

Poród jest obarczony wysokim ryzykiem

Poród kobiet, które doświadczają superfetacji podlega większemu ryzyku niż poród pojedynczy. W przypadku ciąży mnogiej również uważa się za go za poród wysokiego ryzyka. Powód wiąże się  z tym, że oba płody rodzą się w tym samym czasie, niezależnie od tego, czy wybiera się drogę pochwową, czy cesarskie cięcie.

Aby pozwolić na poród drogą naturalną, oboje dzieci muszą być we właściwej pozycji. Wpływ na to ma również ich waga i rozmiar. Musimy pamiętać, że w superfetacji występuje różnica wieku ciążowego, co komplikuje procedurę.

Dlatego możliwe jest, że jedno urodzi się w 35 tygodniu ciąży (przedwczesna, ale z dużą szansą na przeżycie), a drugie w 32 tygodniu ciąży (z komplikacjami na granicy przeżycia). Im młodsze dziecko, tym większe prawdopodobieństwo, że będzie cierpieć na patologie, ponieważ jego narządy nie mogły się w pełni rozwinąć.

Z tego powodu w niektórych przypadkach podejmuje się próby opóźnienia porodu. Oznacza to utrzymanie młodszego płodu w łonie matki tak długo, jak to możliwe. Zwiększa to prawdopodobieństwo przeżycia.

Przypadki superfetacji

Jak wyjaśniliśmy wyżej w tym artykule, opisano kilka przypadków superfetacji u ludzi. Pierwszą zarejestrowano w 1932 roku. Od tego momentu w XX wieku odkryto około 10 kolejnych. Obecnie szacuje się, że superfetacja występuje 1 lub 2 w roku w skali populacji światowej.

Najbardziej znany przypadek miała miejsce w 2016 roku. Matka nazywała się Jessica Allen. To była kobieta, która zgodziła się na macierzyństwo zastępcze. Oznacza to, że była w ciąży z dzieckiem, które miała urodzić rodzicom, którzy mieli problemy z płodnością.

Podczas tej ciąży Jessica zaszła jednak w ciążę z innym mężczyzną, swoim mężem. W ten sposób urodziła dwoje dzieci różniących się biologicznie. Wywołało to kontrowersje etyczne, a nawet refleksje na temat implikacji prawnych.

Superfetacja występuje bardzo rzadko

Superfetacja to zjawisko polegające na tym, że kobieta zachodzi w ciążę, gdy jest już w ciąży. Powodem tego są zaburzenia hormonalne. Z tego powodu organizm kobiety ponownie produkuje jaja gotowe do zapłodnienia pomimo noszenia dziecka.

W rezultacie, w łonie matki dochodzi do rozwoju bliźniaków w różnym wieku ciążowym. Jest to bardzo rzadka sytuacja, ale ważne jest, aby odróżnić ją od zwykłej ciąży mnogiej. Jednak oba zjawiska niosą ze sobą ryzyko. Dlatego ważne jest, aby tego typu sytuacje były pod ścisłą kontrolą specjalisty.