Samodyscyplina - 8 rad na jej opanowanie
Samodyscyplina jest mechanizmem, którego uczymy się, gdy musimy poczekać przez jakiś czas na coś, czego bardzo pragniemy.
Mimo tego, że samodyscyplina jest trudna do wypracowania, to jednak warto wiedzieć o tym, że jest jednocześnie kluczowym narzędziem umożliwiającym osiągnięcie naszych celów długoterminowych.
Samodyscyplina jest bardzo ważną cechą natury psychologicznej
Chodzi tutaj o osiągnięcie wystarczającej równowagi emocjonalnej, która pozwoli nam oprzeć się naszym pokusom. Pamiętajmy, że jednocześnie stanowi ona niezwykle istotny element wpływający na nasze dobre samopoczucie.
Spójrzmy może na prosty przykład. Załóżmy, że mamy przed sobą soczyste jabłko i pyszne, pachnące ciasto czekoladowe.
Pomimo tego, że obiecałeś sobie solennie, że nie dotkniesz niczego, co nie znajduje się na liście dozwolonych produktów dla przestrzeganej przez Ciebie diety, Twoje dłonie ukradkiem kierują się w stronę najbardziej apetycznej rzeczy, jaką możesz znaleźć w swojej lodówce…
Spójrzmy prawdzie w oczy: wszyscy przeżyliśmy podobną sytuację w jakimś momencie swojego życia. Cele długoterminowe (jak np. zrzucenie masy ciała symbolizowane przez jabłko) często spotykają się z innymi przyjemnościami o natychmiastowym i krótkotrwałym charakterze (ciasto czekoladowe).
Możemy przejąć kontrolę nad tymi impulsami przedkładającymi przyjemność krótkotrwałą nad celami długoterminowymi.
Ta cecha to właśnie samodyscyplina. Jeśli ją opanujemy w odpowiednio dobrym stopniu, możemy uniknąć niepożądanego zjawiska w postaci zniszczenia naszych celów długoterminowych i osłabienie ogólnej motywacji na rzecz tymczasowej przyjemności.
Krótko mówiąc, samodyscyplina to klucz do niezliczonych sytuacji życiowych.
Przeczytaj również: Energia życiowa – 10 czynników ją obniżających
Samodyscyplina – czyli coś, czego zazwyczaj nie mamy
Możemy być niezwykle zmotywowani do utraty tych nadmiarowych kilogramów, ale jakoś w końcu się poddajemy i ulegamy pokusie.
Dlaczego tak się dzieje? W naszej psychice istnieją dwa niejako zwalczające się systemy psychologiczne, które ingerują w naszą samokontrolę. Jest to tak zwany system impulsowy i system planowania.
Nasz system impulsowy na bieżąco śledzi całe nasze otoczenie. Wychwytuje z niego wszystkie te bodźce lub elementy, które zapewniają nam jakąś dozę przyjemności (ciasto czekoladowe stanowi doskonały tego przykład).
To jest na przykład jeden z powodów, dla których zakupy w dużych marketach spożywczych nie są nigdy dobrym pomysłem, gdy jesteśmy głodni.
Wielkość i siła tych impulsów nie zawsze jest taka sama. Nie występują one również z takim samym nasileniem u każdego człowieka z osobna. Ich intensywność zależy od wielu okoliczności i na dodatek naszej podatności na wpływy z zewnątrz.
Z kolei system planowania dokładnie analizuje skutki naszego ewentualnego zachowania. To jest właśnie ta część naszego umysłu, która „mówi” nam, że niezależnie od tego, jak pyszne jest leżące przed nami ciasto czekoladowe, jego zjedzenie będzie miało negatywne konsekwencje dla naszego ogólnego postanowienia długoterminowego.
Samodyscyplina napędzana jest właśnie poprzez system planowania. Jest on w stanie (z naszą pomocą lub bez niej) osłabić aktywność systemu impulsowego.
Myślenie o tym, co zamierzamy zrobić teraz lub nieco później wymaga wielu zasobów i umiejętności panowania nad sobą samym i swoimi zachciankami.
Uproszczona samodyscyplina
Tym właśnie w pewnym uproszczeniu jest samodyscyplina. To nie jest łatwe zadanie, ale bez wątpienia warte każdego poniesionego na jego rzecz wysiłku.
Jeśli będziemy w stanie wyćwiczyć u siebie skuteczną samokontrolę, wtedy różne zajęcia staną się po prostu nawykiem.
Nie będziemy mieli już wtedy wiecznego dylematu typu „iść, czy nie iść poćwiczyć?”. Z pewnością wybierzemy “iść” zamiast siedzieć wygodnie na kanapie z nogami na stoliku i filiżanką kawy w ręce.
Pamiętaj jednak w tym momencie, że nasza psychika potrzebuje średnio około 21 dni, aby dowolną powtarzaną przez nas codziennie czynność przekształcić w łatwy do przyswojenia nawyk.
Opóźnianie osiągnięcia nagrody a sukces w dalszym życiu
Sięgnijmy do czasów dzieciństwa. Tam znajdziemy najlepszy przykład obrazujący to, że nie potrafimy opóźnić własnej przyjemności i poradzić sobie z uczuciem frustracji.
Dobrze wiemy o tym, że jeśli zabronimy dzieciom grania w piłkę lub jedzeniu słodyczy, to trudno będzie im oprzeć się pokusie złamania tego zakazu.
Jeśli mają bezpośrednio do czynienia z pociągającym je elementem, szybko ulegają. Mogą nim być inne dzieci grające w piłkę lub miska słodyczy na stole. Dodatkowo jeśli nie ma w pobliżu nikogo z dorosłych, kto by je obserwował, łatwo sobie wyobrazić dalszy rozwój sytuacji. Czasem nawet kiedy dzieci wiedzą, że ktoś je obserwuje, to i tak złamią zakaz!
Przeczytaj również: Nawyki przed snem – ludzie sukcesu
Znany i ceniony psycholog, Walter Mischel, opracował swój słynny eksperyment potocznie zwany „testem na cukierek”. Opiera się on właśnie o ten mechanizm.
Badanie Mischela wykazało, że opóźnianie satysfakcji polega na kontrolowaniu bezpośredniego impulsu nakłaniającego osobę badaną do zjedzenia jednego z cukierków w celu uzyskania kolejnego.
Przeprowadzając to badanie Mischel był w stanie ustalić związek pomiędzy takimi mechanizmami, jak samodyscyplina oraz późniejszym sukcesem w życiu.
Na podstawie uzyskanych wyników opracował pewną teorię. Głosi ona, że testowanie i kontrolowanie samego siebie jest korzystne i na dodatek kluczowe dla pomyślnego rozwoju w późniejszym życiu.
Samodyscyplina – 8 rad na jej opanowanie
Chociaż samodyscyplina nie jest cechą wrodzoną człowieka, to jednak przy odrobinie praktyki można ją w sobie wypracować.
Jest to szczególnie ważna umiejętność, gdy ktoś zdecyduje się rzucić palenie papierosów, schudnąć lub spełnić marzenie życia.
Oto 8 wskazówek, których warto przestrzegać, jeśli uważasz, że Twoja samodyscyplina nie jest wystarczająco silna.
- Uwzględnij ryzyko i negatywne konsekwencje swojego zachowania w określony sposób. Zastosuj w praktyce prostą regułę taką jak “jeśli … to wtedy …” W ten sposób nie zboczysz z obranej przez siebie drogi.
- Zwiększ poziom swojego osobistego zaangażowania w postawiony przed sobą cel, informując o nim innych ludzi z Twojego otoczenia. Gdy będą oni świadomi tego, do czego dążysz, będzie Ci łatwiej podążać wybraną przez siebie ścieżką. Będzie to wynikało z dwóch powodów. Po pierwsze, ci ludzie będą Cię motywować do działania. Po drugie, będziesz odczuwać pewnego rodzaju wstyd przed porażką…
- Zamień swoje duże cele w małe kroczki lub zadania, które musisz wykonać w określonej kolejności.
- Ciesz się z małych sukcesów i świętuj swoje kolejne cele częściowe, kiedy już zdołasz je osiągnąć.
- Zmodyfikuj swoje impulsy do działania, tworząc silne powiązanie pomiędzy aspektami środowiska zewnętrznego, a istniejącą w nich pokusą.
- Ćwicz swoją pamięć, aby zawsze pamiętać o swoich celach.
- Zastanów się nad sytuacjami, które mogą mieć negatywny wpływ na osiągnięcie przez Ciebie celu i staraj się ich unikać.
- Rób sobie przerwy na odpoczynek, aby przywrócić własne zasoby psychiczne i motywację do właściwego poziomu.
Zdolność zarządzania myślami
Droga, na końcu której czeka na Ciebie samodyscyplina, zdecydowanie wymaga znajomości sposobu zarządzania naszymi własnymi pokusami i korzystania z naszych mocnych stron.
Za każdym razem, gdy natkniemy się na dylemat między sytuacją będącą tymczasową pokusą a celem długoterminowym, nie możemy zapomnieć o tym, aby wyobrazić sobie, jak walczą ze sobą nasz system planowania oraz system impulsowy. Taka wizualizacja w naszej głowie potrafi naprawdę zdziałać cuda.
A który z nich zasługuje na zwycięstwo w tym starciu? Na to pytanie musisz odpowiedzieć sobie samemu.
