Rozdrabnianie leków - 6 istotnych zagrożeń
Rozdrabnianie leków może być bardzo szkodliwym dla nas procederem i zwyczajem. Bardzo często sięgamy po opcję dzielenia tabletek, kiedy nieprzyjemnie łyka się je w całości. Jest to powszechna praktyka, ale czy bezpieczna?
Niestety w wielu przypadkach zmienia to integralność i działanie leku. Tym samym wpływa to na jego skuteczność. Dowiedz się więcej na ten temat.
Oczywiście nie mamy wątpliwości, że najlepiej byłoby gdyby leki podawane były w swojej pierwotnej formie, proponowanej przez farmaceutów. Nie jest ona zazwyczaj przypadkowa.
Większość stosowanych leków jest jednak prezentowana przez farmaceutów w postaci tabletek, kapsułek lub pastylek. Z tego powodu, gdy występują trudności w połykaniu lub inny związany z przyjmowaniem problem – przechodzimy do ich rozdrabniania i miażdżenia. Czy wolno nam tak robić?
Rozdrabnianie leków – czy jest szkodliwe?
Jak już wspomnieliśmy wiele osób rozdrabnia leki, aby ułatwić sobie ich przyjmowanie. Dokonano w tej materii istotnych badań, które opublikowano w czasopiśmie “Nursing”. Istnieją bowiem pewne odmiany leków, które są tworzone w celu uwolnienia ich aktywnych składników na pewien okres czasu.
Dlatego zmiażdżenie ich, a następnie spożycie w odmienionej formie może być dla nas po prostu szkodliwe. Czy jest więcej powodów, które przekonałyby nas do unikania tego zwyczaju?
1. Utrata stabilności aktywnej leków
Trudności w połykaniu są częste, szczególnie wśród osób starszych. Jest to również powszechne u osób, które cierpią na zaburzenia behawioralne.
- W tych przypadkach, bardzo często leki rozdrabnia się, bądź otwiera kapsułki. Może prowadzić to do znacznych zmian w stabilności składników aktywnych tam zawartych.
- Prowadzi to do ewentualnej utraty skuteczności leku, a nieprzyjemne smaki i zapachy są jeszcze bardziej dostrzegalne, bowiem nie są podawane w integralnej formie.
- Mimo, że zażywanie rozdrobnionych leków oczywiście może być łatwiejsze, ale w wielu przypadkach wpływa na ich skuteczność.
2. Nieodpowiednie dawkowanie a rozdrabnianie leków
Zasadniczo można rozdzielać tylko tabletki, które są rowkowane. Jednak nie zawsze tak jest, ponieważ nie ma dokładności w ich rozłupywaniu ze względu na ich kształt, wielkość lub rodzaj powłoki.
- Jednakże, jeśli chcesz podzielić dawkę, nie ma gwarancji, że frakcjonowana część składnika aktywnego znajdzie się w odpowiedniej ilości w obu połowach.
- Możesz więc doprowadzić do przyjmowania niewłaściwych dawek leków i wywołać u siebie niechciane problemy zdrowotne. Chcielibyśmy przecież tego uniknąć.
Istnieją tabletki, które są bardzo małe, a niewielka różnica w ich rozdzielaniu może spowodować przejście od dawki, której potrzebujesz do dawki, która stanowi zagrożenie dla zdrowia. Owszem, można użyć dzielnika, aby zwiększyć dokładność cięcia, ale wciąż może to prowadzić do błędów.
Przeczytaj też:
3. Zmiana uwalniania składnika aktywnego
Rozdrobnienie leków może powodować znaczne różnice w podawanej dawce. Może to mieć wpływ na właściwości uwalniania i wchłaniania składnika aktywnego leku.
Ponadto może to zwiększać ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, problemów ze skutecznością leków lub innych skutków ubocznych.
Istnieją leki ze specjalną powłoką, dzięki której można je wchłonąć w określony sposób. Dzięki takiemu pokryciu regulowana jest szybkość uwalniania składnika aktywnego, a tym samym działanie leku i jego skuteczność. W ten sposób po zgnieceniu zmienia się powłoka i mechanizm kontrolujący uwalnianie się tego aktywnego składnika.
Powoduje to również niekontrolowaną podaż leku, która może powodować podanie zbyt małej lub zbyt dużej dawki. Ponadto można doprowadzić to do toksycznego stężenia lub zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych skutków.
4. Modyfikacja absorpcji
Wyróżniamy też tabletki, które mają powłokę zwaną enteric. Ich celem jest dostarczenie leku przez żołądek w stanie nienaruszonym i uwolnienie składnika aktywnego do jelita.
W ten sposób unika się podrażnień błony śluzowej żołądka i wpływu kwasów żołądkowych na substancję czynną. Kwasy żołądkowe mogą zniszczyć substancję czynną lub opóźnić rozpoczęcie jej działania.
Po zgnieceniu tabletki zmienia się powłoka jelitowa, co negatywnie wpływa na jej działanie farmakologiczne. Ponadto może powodować podrażnienia żołądka i powodować skutki uboczne.
Rozdrabnianie leków może modyfikować ich wchłanianie. Niektóre z nich bowiem mają powłokę, która ma na celu umożliwienie przejścia leku przez żołądek w nienaruszonym stanie.
Nie zapominajmy o tym. Zwracajmy też szczególną uwagę na rodzaj przyjmowanego leku – jeśli nie zamierzamy wciąż zrezygnować ze zwyczaju miażdżenia leków.
5. Rozdrabnianie leków i zmiana w skutkach
Tabletki rozpuszczające się są przeznaczone do szybkiego rozpuszczania, a tym samym do szybkiego wchłaniania. Leki te rozpuszczają się pod językiem, by w bardzo krótkim czasie dotrzeć do krwiobiegu.
Zgniecenie takiej tabletki powoduje całkowitą zmianę jej stabilności i modyfikację działania leku. Musimy mieć to na uwadze.
Przeczytaj też:
Opioidy: czy wiesz, co to są za leki i jakie mają działanie?
6.Ryzyko dla otoczenia – czy istnieje?
Inną wadą zgniatania niektórych rodzajów leków jest to, że mogą być one rozpraszane w powietrzu i wdychane przez osobę, która się nimi zajmuje.
Może to być ryzykowna sytuacja dla farmaceutów. Istnieją bowiem leki, które w szczególny sposób mogą podrażniać błony śluzowe. To tyczy się też kobiet, jeśli są w ciąży lub planują zajść w ciążę, istnieją leki, które są teratogenne.
Wnioski
Ogólnym i najbardziej czytelnym wnioskiem, płynącym z tego artykułu jest – niemiażdżenie i nierozdrabnianie lekarstw. Rozumiemy jednak, że ich przyjmowanie czasami (a nawet często) wiąże się z dyskomfortem.
Jednak dużo bardziej dokuczliwe będą skutki uboczne niewłaściwego podania sobie leku. Dobrym sposobem na nie zmiażdżenie leków jest szukanie innych form farmaceutycznych.
- Te alternatywy mogą ułatwić leczenie bez konieczności stosowania rozdrabianych leków. W ten sposób unikniesz wspomnianego powyżej ryzyka.
W razie wątpliwości zawsze należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Don’t Crush These Drugs. Nursing. 2004;34(10):64.
- Flores C, Romero A. Administración de medicación sublingual. Manual de Protocolos y Procedimientos Generales de Enfermería del Hospital Universitario Reina Sofía. 2010.
- García P, López E, Moya A, Ferriols F et al. Guía para la adaptación de las Buenas
Prácticas en la Preparación y Manipulación de Medicamentos en la Comunidad Valenciana. 2016. - Catalán E, Padilla F, Hervás F, Pérez M et al. Fármacos orales que no deben ser triturados. Enfermería Intensiva. 2001;12(3):146-150.
- Rua F. Administración de medicamentos: ¿se puede alterar la integridad de la forma farmacéutica?. Farm Com. 2011 Mar 30;3(1):16-22.
- Uttaro E, Pudipeddi M, Schweighardt A, Zhao F. To crush or not to crush: A brief review of novel tablets and capsules prepared from nanocrystal and amorphous solid dispersion technologies. Am J Health Syst Pharm. 2021 Feb 19;78(5):389-394.