Rektosigmoidoskopia: co to jest i do czego służy?

Rektosigmoidoskopia jest mało inwazyjną i nieskomplikowaną procedurą, która umożliwia wczesne wykrycie patologii nowotworowych, takich jak polipowatość rodzinna oraz rak okrężnicy i odbytnicy. Dowiedz się więcej o tym badaniu endoskopowym.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Mariel Mendoza.

Ostatnia aktualizacja: 23 sierpnia, 2022

Rektosigmoidoskopia, czyli mówiąc prościej rektoskopia, to minimalnie inwazyjna procedura medyczna polegająca na wizualizacji końca jelita grubego za pomocą endoskopu. W ten sposób można badać patologie odbytu, odbytnicy i końcowej części okrężnicy.

Wstępna diagnoza patologii okrężnicy opiera się na wywiadzie klinicznym, badaniu przedmiotowym i uzupełniających badaniach laboratoryjnych. Rektosigmoidoskopia jest dość przydatna, ponieważ umożliwia wykonanie biopsji w celu zbadania tkanki i leczenia w określonych warunkach.

W szczególności uważa się, że ma ogromne znaczenie dla swojej roli w terminowej diagnostyce chorób przewlekłych, takich jak rak jelita grubego i polipowatość rodzinna. Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat? Opowiemy szczegółowo o jego zaletach i zastosowaniach.

Jaką przewaga ma rektosigmoidoskopia nad kolonoskopią

Podobną techniką jest kolonoskopia, w której w ten sam sposób do kanału odbytu wprowadza się sondę endoskopową. Jednak w tym przypadku celem jest zbadanie całkowitej długości okrężnicy.

I chociaż rektosigmoidoskopia pozwala na wizualizację tylko końcowego odcinka jelita grubego, nie wymaga wcześniejszego całkowitego płukania jelita, specjalnej diety ani sedacji.

Do czego służy rektosigmoidoskopia?

Ta procedura pozwala specjalistom na wizualizację odbytu, odbytnicy i esicy, które obejmują mniej więcej ostatnie 30 cm (12 cali) jelita grubego. Przydaje się w następujących przypadkach:

• Ustalenie obecności jakiejkolwiek masy w odbytnicy (polipy lub guzy).
• Określenie pochodzenia krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, zwłaszcza gdy istnieje podejrzenie patologii odbytu (np. hemoroidy wewnętrzne).
• Obserwacja obecności uchyłków.
• Gdy lekarze podejrzewają wrzodziejące zapalenie odbytnicy (rodzaj choroby zapalnej jelit).
• Poszukiwanie przyczyn przewlekłej biegunki z ukrytą krwią w stolcu i innych zaburzeń pracy jelit.
• Badanie nieoczywistych przyczyn przewlekłej anemii.

Procedura rektosigmoidoskopii

Rektosigmoidoskopia wykonywana jest w warunkach ambulatoryjnych. Rozpoczyna się od ułożenia osoby na noszach na lewym boku, z nogami zgiętymi w kolanach. Lekarz wykonuje oględziny okolicy odbytu, a następnie badanie odbytnicze. Na koniec wprowadza się sondę endoskopową.

Nie jest wymagana sedacja, ale badanie może być trochę nieprzyjemne podczas wprowadzania sondy przez odbyt. Sonda endoskopowa ma średnicę około 1 cm (0,8 cala), może być elastyczna lub sztywna i ma na końcu kamerę i źródło światła.

Podczas tego procesu endoskop umożliwia identyfikację m.in. zmian w postaci nadżerek, polipów, guzów, miejsc krwawienia. Ponadto działa leczniczo, umożliwiając wycięcie zmian, wykonanie biopsji czy przyżeganie krwawiących ognisk. Następnie osoba może kontynuować swoje codzienne czynności bez żadnych ograniczeń.

Chociaż całkowite płukanie jelita nie jest wymagane, przed rektosigmoidoskopią zaleca się przynajmniej opróżnienie końca jelita grubego w celu ułatwienia wizualizacji.

Można to zrobić za pomocą lewatywy lub czopków glicerynowych. Zaleca się przeprowadzić ją 4 godziny przed zabiegiem, a drugą 2 godziny przed zabiegiem. Przed wypróżnieniem należy odczekać co najmniej 10 minut.

W ciągu ostatnich 6 godzin przed badaniem nie należy spożywać żadnych ciał stałych ani płynów. W przypadku przyjmowania leków na nadciśnienie, tarczycę lub glukozę, można je zażyć do 2 godzin wcześniej.

Przeciwwskazania do zabiegu

Zabieg rektosigmoidoskopii jest małoinwazyjny, bezpieczny, z rzadkimi i łagodnymi powikłaniami. Jedyne przeciwwskazania to:

• Ostre zapalenie uchyłków
• Ostry zawał mięśnia sercowego
• Pierwszy trymestr ciąży (zwłaszcza w przypadku kontrastu).

Specjalne środki ostrożności

Przed zabiegiem należy wykonać badanie krzepliwości krwi w celu zmniejszenia ryzyka krwawienia. Podobnie gastroenterolog musi wiedzieć, czy pacjent przyjmuje jakiekolwiek leki, które mogą wpływać na krzepnięcie krwi, takie jak aspiryna lub antykoagulanty.

W przypadku protez lub zmienionych zastawek serca, wrodzonych wad rozwojowych serca lub przebytych infekcji stosuje się profilaktyczną antybiotykoterapię w przypadku bakteryjnego zapalenia wsierdzia.

Skutki uboczne rektosigmoidoskopii

Ta procedura może powodować ból, rozdęcie brzucha, skurcze brzucha i uczucie gazu, które zwykle ustępują w ciągu kilku godzin.

Poważniejsze powikłania, takie jak krwawienie lub przypadkowa perforacja jelita endoskopem, występują bardzo rzadko. Krwawienie występuje częściej w przypadkach, gdy usunięto polip lub wykonano biopsję.

Znaczenie prewencyjne

W przypadku rodzinnej polipowatości, po 10. roku życia należy przeprowadzić badanie przesiewowe w celu ustalenia, czy dana osoba jest nosicielem choroby.

Zaczyna się od testów genetycznych. Jeśli są one ujemne, należy je wykonać w wieku 18, 25 i 35 lat, aby uniknąć wyników fałszywie ujemnych. W przypadku pozytywnego wyniku testu genetycznego konieczne jest wykonanie profilaktycznej rektosigmoidoskopii od okresu dojrzewania do rozwoju polipów.

Natomiast w przypadku gruczolaków i raka odbytnicy ocenę należy wykonywać co 5 lat u osób po 50. roku życia.

Krótko mówiąc, rektosigmoidoskopia jest małoinwazyjną procedurą, która odgrywa ważną rolę w diagnostyce i leczeniu chorób okrężnicy. Mimo to ma ograniczony zasięg, ponieważ nie ocenia całego jelita, co oznacza, że nie może wykryć 30% nowotworów.