Przestrzeganie zasad leczenia - niezbędne informacje

Sukces leczenia i nasze zdrowie zależą od przestrzegania wytycznych i zaleceń lekarzy. Pokora, systematyczność i cierpliwość będą kluczowe w tym kontekście. 

Przestrzeganie zasad leczenia ma ogromne znaczenie w społecznym porządku naszego świata i w życiu każdego z nas. Powodzenie leczenia zależy w dużej mierze od odpowiedniego dostosowania się do wytycznych lekarza.

Oczywiście jest to złożona kwestia, na którą wpływa szereg czynników. W tym artykule uzyskasz niezbędne informacje dotyczące tego zagadnienia.

Pierwsza trudność polega na tym, że nie ma zgody co do definicji przestrzegania zasad leczenia. Niektórzy pracownicy służby zdrowia zakładają, że jest to po prostu stosowanie się do wypisanych recept. Inni natomiast postrzegają to zjawisko jako wieloczynnikowe.

Podobnie, przyczyny i konsekwencje braku zgodności w tym zakresie są wielorakie. Przypomina to, że każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnego podejścia. Dlatego pojęcie to niesie ze sobą wiele pytań i nierozstrzygniętych kwestii. Spróbujmy więc uszeregować naszą wiedzę.

Przestrzeganie zasad leczenia – czym właściwie jest?

Wspomniane przestrzeganie zasad terapii lekarskiej jest aktywnym i dobrowolnym zaangażowaniem pacjenta w leczenie wskazane przez pracownika służby zdrowia.

Przestrzeganie zasad leczenia odnosi się więc do zbioru naszych zachowań.

• Z punktu widzenia pacjenta obejmuje to akceptację planu leczenia i skuteczną praktykę wskazań lekarza. Uwzględnia się również unikanie ryzykownych zachowań i prowadzenie stylu życia zgodnie z celem terapeutycznym.
• Z perspektywy lekarza oznacza to przede wszystkim możliwość nawiązania pozytywnego sojuszu z pacjentem. Lekarz powinien zaoferować pacjentowi jasne instrukcje i upewnić się, że zostały należycie zrozumiane. Powinien też motywować pacjenta, aby dobrowolnie przystąpił do kuracji i wprowadził zdrowe nawyki do swojej codzienności.

Przestrzeganie zasad leczenia – czynniki warunkujące

Istnieje wiele czynników, które mogą. zarówno pomóc, jak i przeszkodzić w prowadzeniu skutecznej terapii. Wśród najpowszechniejszych wyróżniamy:

• Interakcję na linii lekarz-pacjent. Odnosi się do relacji zbudowanej między tymi dwoma stronami i występującym między nimi zaufaniem, oraz szacunkiem. Najistotniejsza w rozpoczęciu leczenia jest bowiem komunikacja ze specjalistą.
• Im jaśniejsze i umotywowane instrukcje, tym lepiej. Komunikat nie powinien pozostawiać pacjentowi żadnych wątpliwości. My zaś nigdy nie powinniśmy obawiać się zadawania pytań lekarzowi.
• Schemat terapeutyczny. Mowa tu o czytelnym systemie dawkowania leków i znajomości ewentualnych skutków ubocznych. Odpowiednia wiedza pozwoli nam uniknąć nieplanowanych konsekwencji. Bardzo ważne jest stosowanie się do konkretnych, ustalonych przez lekarza dawek leków.
• Cechy charakterystyczne choroby. Kiedy leczenie szybko łagodzi niepokojące objawy, zwiększa się motywacja do przestrzegania zasad leczenia i wskazań lekarza. Pacjenci, którzy nie znajdują pocieszenia w przepisanej terapii, przechodzą do biernego podejścia i ignorują jej zasady.
• Czynniki psychospołeczne. Możemy wymienić tu nasze podejście do życia, przekonania i wartości, które ułatwiają bądź utrudniają właściwe przestrzeganie zasad leczenia. Szczególne znaczenie może mieć postrzeganie służby zdrowia.
• Środowisko. Jeżeli pacjent otrzymuje wsparcie z otoczenia, łatwiej mu będzie podążać za wskazaniami medycznymi. Aspekty takie jak religia i stosunek rodziny do zdrowia mają nierzadko istotny wpływ na rekonwalescencję.

Nieprzestrzeganie wytycznych lekarza – konsekwencje

Jest to jednak aspekt trudny do zmierzenia. Większość pacjentów unika powoływania się na brak zastosowania do lekarskich wytycznych. Zazwyczaj pacjenci mają tendencję do pomijania tego aspektu w swojej relacji.

Konsekwencje kliniczne zależą od wielu czynników i skali naszej ignorancji wobec zaleceń lekarza. Nierzadko pacjenci nie zaczynają nawet wskazanego leczenia, w innych przypadkach przerywa się procedurę tuż po rozpoczęciu. Skutki takiego zachowania zależą oczywiście od rodzaju choroby i jej zaawansowania. 

Nieprzestrzeganie zasad leczenia prowadzi też do wzrostu kosztów związanych z chorobą. W ostateczności ignorowanie objawów choroby prowadzić będzie do hospitalizacji, pobytów w ośrodkach ambulatoryjnych czy strukturach ratunkowych.

Zwiększa się liczba potrzebnych leków i wypisanych recept. Do tego dochodzi zapotrzebowanie na częstsze badania diagnostyczne.

Przestrzeganie zasad leczenia – jak zwiększyć efektywność?

Obecnie prowadzonych jest wiele badań związanych z opracowywaniem strategii, mających na celu osiągnięcie większej skuteczności terapeutycznej u pacjentów. Chociaż nie padło ostatnie słowo, można wymienić następujące działania:

• Uproszczenie zaleceń: im mniej rodzajów i dawek leków – tym łatwiej zachęcić pacjenta do danej terapii. Oczywiście zależy nam na uproszczeniu zaleceń. Ważny jest też język, którym posługują się służby medyczne, często niezrozumiały dla pacjenta.
• Wpływ na zachowanie: to dziania mające na celu modelowanie zachowań pacjenta. Można wymienić tutaj: przypomnienia, stały kontakt i budowanie relacji poprzez troskę, pochwały i upomnienia.
• Aspekty edukacyjne: Pacjent powinien nie tylko wiedzieć, co i kiedy wziąć, ale także dlaczego jest to dla niego ważne. Ułatwia to pacjentowi dobrowolne przestrzeganie przepisanego schematu bez zbędnego nacisku.
• Wsparcie rodzinne i społeczne: Obejmuje działania mające na celu zapewnienie wsparcia socjalnego. Wciąż brakuje tego w systemie służby zdrowia. Zakłada się więc pomoc w zakresie pobierania recept, specjalistyczną pomoc domową czy chociażby wizyty domowe i interwencje w środowisku pacjenta.
• Szkolenie pracowników służby zdrowia: Jest to konieczne przede wszystkim w zakresie nauki technik komunikacji i motywacji pacjentów.

Wszystkie te strategie muszą być stosowane jednocześnie i w sposób skoordynowany. Zwiększenie efektywności na tym polu – pomoże zwiększyć poziom przestrzegania zasad leczenia. To natomiast przysłuży się całemu społeczeństwu budując zdrowie i samoświadomość nas wszystkich.