Przerzuty do mózgu: opis i leczenie tej choroby

Przerzuty do mózgu zwykle występują w wyniku rozprzestrzenienia krwiotwórczego. Dzieje się tak dlatego, ponieważ komórki nowotworowe guza pierwotnego przedostają się do krwi i docierają następnie do mózgu, gdzie się swobodnie rozprzestrzeniają.

Przerzuty do mózgu są najczęstszymi rodzajami guzów mózgu. Stanowią one spore wyzwanie dla lekarzy. W rzeczywistości stanowią one aż około 90% wszystkich przypadków nowotworów mózgu.

Szacunki medyczne wskazują, że od 10 do 40% pacjentów z rakiem dowolnego rodzaju cierpi także ma przerzuty do mózgu. Wynika to z faktu, że częstość ich występowania wzrasta, biorąc pod uwagę wyższy średni czas przeżycia chorych na raka dzięki nowoczesnym terapiom onkologicznym.

Guzy o cechach nowotworowych mają różną zdolność do wywoływania przerzutów w mózgu i penetracji bariery krew-mózg. Szczególnie jeśli się weźmie pod uwagę, że bariera ta wykorzystywana jest przez ludzki organizm do osłony i ochrony mózgu.

Przerzuty do mózgu i innych organów ciała są cechą charakterystyczną wszystkich komórek rakowych. Polegają one na zdolności do inwazji na zarówno sąsiednie, jak i odległe tkanki względem guza pierwotnego. Oznacza to, że komórki rakowe mogą swobodnie migrować do innych części ciała i powodować w nich nowotwory innego rodzaju.

Przerzuty do mózgu i jego przyczyny

Przerzuty do mózgu zwykle występują w wyniku rozprzestrzeniania krwiotwórczego. Dzieje się tak dlatego, że komórki nowotworowe guza pierwotnego przedostają się do krwi, za jej pośrednictwem docierają do mózgu i rozprzestrzeniają się w nim bez przeszkód.

W związku z tym warto zauważyć, że rozkład cechujący przerzuty do mózgu jest wprost proporcjonalny do przepływu krwi w danym obszarze tego organu. Ogólnie rzecz biorąc przerzuty do mózgu cechują się następującymi wartościami procentowymi dotyczącymi ich występowania:

• 80% zmian nowotworowych zachodzi w mózgu
• 15% zmian zachodzi w móżdżku
• 5% zmian zachodzi w pniu mózgu

Pierwszym krokiem komórek do rozprzestrzenienia się w mózgu jest inwazja ściany tętnicy na poziomie pierwszego guza pierwotnego. W ten sposób niektóre komórki rakowe mogą się przez nią przedostać i w efekcie wniknąć do krwioobiegu.

Następnie komórka lub komórki, które dostały się do krwi, muszą być w stanie przylgnąć do naczyń mózgu poprzez przekroczenie naturalnej bariery krew-mózg.

Bariera krew-mózg i brak układu limfatycznego zapewniają mózgowi skuteczną ochronę przed przedostaniem się do niego wielu leków i mikroorganizmów. Jednak ostatecznie nie są one w stanie zapobiec przedostawaniu się niektórych rodzajów komórek nowotworowych.

W jaki sposób komórki nowotworowe przenikają przez barierę krew-mózg?

Specjaliści twierdzą, że mechanizmy wykorzystywane przez komórki nowotworowe do przekraczania bariery krew-mózg są naprawdę warte bliższego zbadania i poznania. Jednak już do dnia dzisiejszego zdołali oni wykazać, że istnieją co najmniej dwa mechanizmy sprzyjające temu niepożądanemu procesowi:

• Poziom parakomórkowy. Oznacza to tworzenie „przejścia” między komórkami, które tworzą część bariery krew-mózg. Aby tak się stało, komórki nowotworowe muszą zniszczyć istniejące połączenia między komórkami wchodzącymi w skład bariery krew-mózg. To z kolei pociąga za sobą konieczność posiadania określonych rodzajów białek i mediatorów stanów zapalnych.
• Poziom przezkomórkowy. Ten mechanizm powoduje po prostu bezpośrednią śmierć komórek barierowych. W efekcie tego komórki nowotworowe mogą łatwiej przeniknąć przez barierę krew-mózg.

Co dzieje się w naszym organizmie po przekroczeniu bariery krew-mózg?

Gdy komórki nowotworowe znajdą się już w naszym mózgu, przechodzą one następnie do układu mikrokrążenia w tym organie. A stamtąd zostają następnie wynaczynione, czyli po prostu kierują się bezpośrednio w stronę tkanek.

Przeżycie i proliferacja komórek karkowych od tego momentu zależą wyłącznie od zdolności do utrzymania odpowiedniego zapasu tlenu i składników odżywczych. A to wyjaśnia, dlaczego te złośliwe komórki pozostają przez cały czas bardzo blisko naczyń krwionośnych.

Przerzuty do mózgu – jakie są dostępne metody ich leczenia?

W przypadku typowego leczenia, jeśli pacjent odczuwa ból głowy, należy rozpocząć proces diagnozy od wykonania obrazowania metodą rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. Badanie to ma na celu wykluczenie potencjalnych powikłań wymagających interwencji chirurgicznej.

Jeśli chodzi o konkretne leczenie przerzutów do mózgu, możemy wymienić tutaj następujące opcje:

• Resekcja segmentowa. Metoda polega na usunięciu guza za pomocą małych, precyzyjnych nacięć. Proces odbywa się poprzez witrektomię i ma szereg zalet, takich jak możliwość usunięcia efektu masy, wyeliminowania źródła obrzęku i poprawy ogólnego prawdopodobieństwa przeżycia w porównaniu z samą radioterapią wewnątrzczaszkową.
• Radioterapia wewnątrzczaszkowa. Z historycznego punktu widzenia metoda ta była uważana za najlepszą terapię, gdy guz ma dużą objętość. Jest również przydatna jako uzupełnienie leczenia chirurgicznego, znacznie zmniejszając częstość nawrotów po resekcji.
• Radiochirurgia stereotaktyczna. Metoda ta polega na ukierunkowanym naświetlaniu guza promieniami. Wykazano że cechuje się ona lepszym wskaźnikiem przeżywalności i mniejszym prawdopodobieństwem nawrotów u pacjentów z urazami. Można ją również lepiej kontrolować, ale nie ma znaczącej różnicy w przeżywalności u osób z 2 lub 3 zmianami nowotworowymi.
• Chemioterapia. Przerzuty do mózgu są zwykle dość odporne na chemioterapię. Jednak integracja nowych alternatyw terapeutycznych, takich jak środki docelowe i inhibitory punktów kontroli immunologicznej, zintensyfikowała badania w tej dziedzinie.

Kilka słów tytułem podsumowania naszego dzisiejszego artykułu

Przerzuty do mózgu stanowią około 90% wszystkich przypadków raka tego organu. Dlatego tez konieczne jest jak najwcześniejsze postawienie diagnozy, aby spróbować zatrzymać postęp choroby.

Obecnie istnieje wiele różnych metod leczenia, a ich rokowanie stale się poprawia. Jednak przerzuty do mózgu są bardzo agresywnym rodzajem nowotworu i wciąż pozostaje wiele do zbadania i odkrycia w tej konkretnej dziedzinie.

Dziękujemy za poświęcenie kilku minut na przeczytanie naszego dzisiejszego artykułu!