Ortodoncja dziecięca

Ortodoncja dziecięca

Ostatnia aktualizacja: 15 sierpnia, 2021

Rozwiązanie problemów związanych ze zgryzem we wczesnym wieku to dobry pomysł, ponieważ kości nadal rosną. Właśnie dlatego ortodoncja dziecięca to bardziej skuteczne i szybkie rozwiązanie. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na ten temat!

W okresie dzieciństwa często pojawiają się zmiany w rozwoju kości oraz ustawieniu zębów, które mogą prowadzić do pojawienia się problemów ze zgryzem. Ortodoncja dziecięca polega na leczeniu, które pozwala poprawić takie zaburzenia w jak najmłodszym wieku.

Aby wspierać prawidłowy rozwój kości, stosuje się środki terapeutyczne, które mają korygować pozycję szczęki oraz zębów lub ustawiać zęby w łuku. Właściwa relacja między górnymi a dolnymi zębami pozwala dziecku używać jamy ustnej we właściwy sposób.

Podjęcie działań we wczesnych latach życia umożliwia jak najszybsze rozpoczęcie leczenia problemów, a tym samym nie pozwala im rozwijać się i pogarszać stanu dziecka. Leczenie jest nie tylko bardziej skuteczne, ale również bardziej komfortowe, krótsze, a nawet tańsze!

Przeczytaj dzisiejszy artykuł i dowiedz się więcej na temat ortodoncji dziecięcej.

Kiedy ortodoncja dziecięca staje się niezbędna?

Istnieje wiele różnych powodów, które sprawiają, że u danego dziecka trzeba uciec się do zastosowania technik z dziedziny ortodoncji. W tym wieku pojawia się znacząca zaleta: kości dziecka nadal rosną, a jego zęby nadal się do tego przyzwyczajają.

To pozwala stosować urządzenia, które są w stanie rozwiązać wiele sytuacji związanych z wadami zgryzu, na przykład:

  • Podniebienie gotyckie lub wąskie: Podniebienie jest węższe i wyżej sklepione na środku.
  • Klasa II lub retrognacja: Górna szczęka jest w znaczący sposób wysunięta w porównaniu do dolnej szczęki.
  • Klasa III lub prognatyzm: Szczęka jest bardzo wysunięta do przodu.
  • Zgryz otwarty: Górne i dolne zęby nie stykają się gdy usta są zamknięte.
  • Zgryz krzyżowy: Dolne zęby są umieszczone na zewnątrz górnych zębów podczas gryzienia.
  • Złe ustawienie zębów: Zęby znajdują się poza łukiem zębowym, są ściśnięte lub poprzechylane.

Dentysta stawia diagnozę nieprawidłowego zgryzu po zbadaniu jamy ustnej i wykonaniu dodatkowych badań. Jednak istnieje kilka objawów, które mogą zostać zaobserwowane przez rodziców i które mogą sugerować konieczność zastosowania ortodoncji dziecięcej:

  • Przedwczesna utrata zębów mlecznych.
  • Nawyki dysfunkcjonalne: Ssanie kciuka, obgryzanie paznokci, używanie butelki lub smoczka po ukończeniu 2. roku życia, oddychanie przez usta, nietypowe przełykanie.
  • Problemy z wypowiadaniem niektórych fonemów.
  • Ściśnięte, rozstrzelone, przechylone zęby lub nieharmonijna twarz.
  • Ból, odgłosy lub problemy z gryzieniem lub jedzeniem.

To bardzo ważne, aby obserwować proces wyrastania zębów oraz sposób, w jaki dziecko przeżuwa, przełyka i mówi, aby zauważyć sytuacje, którym trzeba poświęcić uwagę. Dzięki temu możesz jak najszybciej skontaktować się zeswoim dentystą, który będzie w stanie zdiagnozować wszelkie problemy.

Dziecko u dentysty
Dentysta ocenia czy istnieje konieczność zastosowania rozwiązań z dziedziny ortodoncji oraz dobiera najlepszą opcję.

Kiedy dziecko powinno po raz pierwszy udać się do dentysty?

Pierwsza wizyta u dentysty dla dzieci powinna mieć miejsce przed ukończeniem przez dziecko pierwszego roku życia. Wczesne i regularne wizyty co sześć miesięcy pozwolą profesjonaliście wykryć każde zaburzenie.

Poza badaniem jamy ustnej i śledzeniem procesu wzrostu kości i zębów dziecka, dentysta udzieli rodzicom rad dotyczących dbania o stan jamy ustnej. W przypadku wykrycia jakiejkolwiek choroby lub zaburzenia, wdroży odpowiednie leczenie. A jeśli wystąpi problem ze zgryzem, którego nie można łatwo rozwiązać, dentysta skieruje dziecko do ortodonty.

Wraz z rozpoczęciem wymiany zębów między 6. a 7. rokiem życia, warto udać się z dzieckiem do ortodonty w celu dokonania analizy zgryzu dziecka. Profesjonalista przeprowadzi dokładne badanie zębów, ust i zgryzu.

Poza tym może wystąpić konieczność wykonania kilku prześwietleń, zdjęć lub odcisków, aby stworzyć modele i zbadać przypadek. Ortodonta może stawiać pytania dotyczące sposobu jedzenia i mówienia dziecka, jego nawyków oraz obecności problemów z gryzieniem.

Zabranie dziecka na wczesną konsultację nie oznacza, że od razu trzeba będzie uciekać się do technik dentystycznych. Wczesna diagnoza pozwala profesjonaliście wybrać najlepszą alternatywę oraz idealny czas na jej wykorzystanie.

Stosowanie ortodoncji dziecięcej pozwala nam zmieniać ustawienie zębów oraz łatwiej kształtować rosnące kości niż w przypadku osób dorosłych. Poza tym nie pozwala ona zmianom się pogłębiać, a tym samym jeszcze bardziej komplikować całą sytuację.

Ortodoncja u dzieci: rodzaje i opcje

Ortodoncja dziecięca koryguje problemy ze zgryzem i ustawieniem zębów poprzez wywieranie stałego nacisku na określone obszary kości lub zębów. To sprawia, że tkanka kostna rośnie w określonym kierunku albo zęby przemieszczają się na właściwą pozycję.

Istnieją zróżnicowane opcje ortodontyczne dla dzieci. Dobór urządzenia zależy od potrzeb danego przypadku klinicznego oraz wieku pacjenta.

Urządzenia funkcjonalne

Ten rodzaj ortodoncji u dzieci jest przydatny, gdy mają zęby mleczne lub mieszane, czyli kiedy w ich ustach znajdują się zarówno zęby mleczne, jak i stałe. To zdejmowane urządzenia, które wywierają wpływ na położenie mięśni odpowiedzialnych za mobilizowanie szczęki.

Takie rozwiązanie pozwala sterować kierunkiem oraz intensywnością siły mięśni, co z czasem przekłada się również na zmiany strukturalne w ustach. W końcu to właśnie mięśnie poruszają zębami, a nawet modyfikują kości, które wspierają zęby.

Ortodoncja przechwytująca

To terapie z zastosowaniem zdejmowanych urządzeń, które ortodonci stosują w dzieciństwie, kiedy szkielet jeszcze się rozwija. Ten rodzaj ortodoncji dziecięcej przechwytuje nietypowy wzrost kości oraz prowadzi strukturę szczękowo-twarzową w taki sposób, aby osiągnąć jej właściwy rozwój.

W tego rodzaju technikach wykorzystuje się zdejmowane urządzenia, które pacjenci mogą samodzielnie zakładać i zdejmować do jedzenia i w celu utrzymania właściwej higieny. Jednak im częściej się ich używa, tym lepsze rezultaty można uzyskać.

Ogólnie rzecz biorąc, urządzenia tego rodzaju składają się z akrylowych płytek z innymi dodatkami, takimi jak łuki, sprężyny lub śruby. W ten sposób urządzenie wywołuje siłę mechaniczną na strukturę, która musi zostać zmieniona w celu prowadzenia rozrostu gości i rozszerzenia kości lub wywołania określonych ruchów zębów.

Do tej kategorii zaliczamy również maski do zewnętrznego użytku, które przydają się w na przykład w leczeniu nieprawidłowego zgryzu klasy III. Dziecko używa ich w nocy, podczas snu.

Urządzenia stałe

Urządzenia stałe stosowane u dzieci polegają na założeniu klamr na powierzchnię zębów, które są połączone metalowym łukiem. Jak sama nazwa wskazuje, klamry są przyczepione do zębów i pacjent nie jest w stanie ich usunąć.

Ten system ortodontyczny dla dzieci jest w stanie przesuwać każdy ząb indywidualnie i w każdym kierunku. Jest umieszczany w ustach w okresie nastoletnim, kiedy dokonała się już wymiana wszystkich zębów na stałe, ale kości nadal rosną.

Czasami pojawia się konieczność uzupełnienia takiej terapii ekstrakcją zębów, zwłaszcza jeśli nie ma miejsca, aby je przestawić. Takie podejście jest skuteczne w przypadku rozstępu zębów, ich stłoczenia, przekręconych zębów lub innych złych pozycji.

Chociaż kojarzymy ortodoncję stałą z klasycznym użyciem klamr i metalowych drutów, to w rzeczywistości istnieje wiele jej odmian, dzięki którym pacjenci mogą czuć się lepiej ze swoimi aparatami ortodontycznymi.

Istnieją bardziej estetyczne opcje, polegające na zakładaniu klamr ceramicznych, szafirowych, a nawet takie, które wchodzą do środka zęba, dzięki czemu są niewidoczne.

Gumki na klamrach są dostępne w różnych kolorach, dzięki czemu dziecko może zmieniać je i łączyć tak, jak mu się żywnie podoba.

Niewidoczna ortodoncja rodzaju Invisalign

Ta opcja ortodontyczna dla dzieci polega na wykorzystywaniu przejrzystych nakładek, które pacjent może samodzielnie nakładać i zdejmować. Przypomina to stosowanie aparatu ortodontycznego, ale może być wygodniejsze i łatwiejsze w użyciu.

Dentysta wykonuje serię specjalnych, przejrzystych, plastikowych nakładek na zęby. Są one regularnie wymieniane, aby stosować siły niezbędne do mobilizowania zębów.

Pacjent musi je zdejmować do jedzenia, czyścić je i odkażać swoją jamę ustną. Jednak aby ten rodzaj terapii był skuteczny, nakładki muszą być noszone przez większość dnia, co najmniej 22 godziny dziennie.

Opieka i rekomendacje dotyczące aparatów ortodontycznych

Ortodoncja dziecięca wiąże się ze zwracaniem uwagi na całą serię detali, które sprawiają, że terapia przyniesie sukces, a pozostała część jamy ustnej będzie zdrowa. Oto kilka kwestii, które powinni wziąć pod uwagę rodzice dzieci stosujących urządzenia ortodontyczne.

Higiena jamy ustnej

Trzeba koniecznie zwracać uwagę na stopień czystości jamy ustnej. Takie urządzenia prowadzą do gromadzenia się płytki bakteryjnej, zwiększając tym samym ryzyko wystąpienia takich problemów jak próchnica czy stan zapalny dziąseł.

Zęby należy myć każdego dnia, po każdym posiłku, starannie czyszcząc wszystkie powierzchnie zębów. W tym celu należy stosować szczoteczkę z miękkim włosiem oraz pastę z fluorem. Co więcej, dziecko powinno używać raz dziennie nitki dentystycznej oraz płynów do płukania jamy ustnej, jeśli zaleci to dentysta.

Pacjenci noszący urządzenia, które można wyjmować, powinni wyjmować je, aby je czyścić i normalnie myć zęby. Przejrzyste nakładki na zęby powinny być czyszczone za pomocą rozpuszczalnych tabletek  raz w tygodniu, aby usunąć wszelkie nieczystości.

Z kolei dzieci, które noszą aparaty stałe, czyszczenie jest trudniejsze, ale trzeba zadbać o to, by było przeprowadzone w prawidłowy sposób. Używanie specjalnych szczoteczek dentystycznych, zarówno międzyzębowych, jak i elektrycznych, może okazać się niezwykle pomocne w dotarciu do wszystkich obszarów. Irygatory jamy ustnej także są bardzo przydatne.

Troska o dietę

Podczas stosowania ruchomego aparatu na zęby, można go zdejmować na czas posiłku i dziecko może jeść normalnie. Ale w przypadku dzieci ze stałym aparatem na zęby trzeba zwrócić uwagę na spożywanie niektórych produktów spożywczych.

Bardzo twarde lub lepiące się produkty mogą złamać lub odkleić klamry, czego trzeba unikać. Zaliczamy do nich między innymi cukierki, orzechy, czekoladę, jabłka i produkty, które są ciągnące.

Stały aparat na żeby
Urządzenia ortodontyczne mogą być stałe lub ruchome. Jednak te drugie trzeba używać przez 22 godziny na dobę.

Radzenie sobie z dyskomfortem

Ortodoncja dziecięca może być na początku bardzo nieprzyjemna dla naszej pociechy. Nie tylko w jego ustach znajduje się ciało obce, do którego musi się przyzwyczaić, ale również siły, które urządzenie wywiera, również wywołują ból.

Takie wrażenia są zazwyczaj przejściowe, a dziecko się do nich przyzwyczaja. Dentysta zawsze może przepisać leki, które można stosować w krytycznych momentach.

Stosowanie pasty z fluorem odgrywa znaczącą rolę, ponieważ pomaga uchronić się przed nadwrażliwością zębów. Często zdarzają się również uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej wywołane przez tarcie lub urazy ze strony urządzenia.

Zazwyczaj zanikają same z siebie, ale może przed nimi uchronić zastosowanie wosku dentystycznego w miejscach, w których znajdują się ostre krawędzie.

Chodzenie na wizyty kontrolne

Należy dołożyć wszelkich starań, aby chodzić na wszystkie umówione wizyty do dentysty oraz stosować się do jego wytycznych. Dentysta będzie nadzorował i regulował leczenie, aby uzyskać postępy. Konieczne zasięgnij porady specjalisty, jeśli cokolwiek Cię niepokoi, doszło do wypadku lub uszkodzenia urządzenia.

Zdejmowane urządzenia i elastyczne gumki powinny być noszone tak długo, jak zostało zasugerowane przez dentystę i nie należy ich gubić. Trzeba szanować okres retencji, podczas którego w ustach umieszcza się specjalne urządzenia, aby utrzymać zęby na właściwej pozycji. To chroni je przed powrotem do pozycji wyjściowej.

Jak długo trzeba będzie stosować terapie ortodontyczne?

Czas trwania leczenia ortodontycznego u dziecka zależy od problemu, który należy rozwiązać oraz urządzenia, które jest stosowane. Ogólnie rzecz biorąc, okres ten waha się od 18 do 36 miesięcy, również w zależności od współpracy pacjenta.

W trakcie leczenia dziecko powinno regularnie odwiedzać ortodontę, raz na miesiąc. W trakcie takich wizyt kontrolnych dokonuje się regulacji i monitoruje się postępy.

Ortodoncja dziecięca pomaga chronić przed komplikacjami w przyszłości

Stosowanie leczenia ortodontycznego u dziecka pomaga rozwiązać wiele problemów, które mogą pojawiać się w jego jamie ustnej. Terapia pozwoli mu gryźć, jeść i mówić w normalny sposób, a nawet sprawi, że jego uśmiech stanie się jeszcze piękniejszy.

Jednak należy przede wszystkim pamiętać, że wczesne podjęcie działania może uchronić dziecko przed wystąpieniem wielu problemów w przyszłości. Wszystko dlatego, że w okresie dzieciństwa terapie działają szybciej, są wygodniejsze, bardziej skuteczne i tańsze.

Rozwiązanie zaburzeń zgryzu w dzieciństwie pomoże dziecku cieszyć się zdrową jamą ustną, gdy już dorośnie.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Castillo Merchán, Fernando Marcelo. Succión digital y maloclusión dentaria. BS thesis. Universidad de Guayaquil. Facultad Piloto de Odontología, 2020.
  • Beatriz, Carmen, et al. “HÁBITOS DE INTERPOSICIÓN. FACTORES DE RIESGO ASOCIADOS A LA MORDIDA ABIERTA.” Estomatologia2020. 2020.
  • Carrasco-Sierra, Miguel, Alba M. Mendoza-Castro, and Freya M. Andrade-Vera. “Implementación de la ortodoncia interceptiva.” Dominio de las Ciencias 4.1 (2018): 332-340.
  • Astegiano, Carolina, et al. “Ortopedia funcional: Alternativa de tratamiento para la mordida abierta anterior.” IV Jornadas de Actualización en Prácticas Odontológicas Integradas PPS-SEPOI (La Plata, 7 de julio de 2020). 2020.
  • Botero Mariaca, Paola María, et al. “Manual de ortodoncia interceptiva: teoría y práctica.” (2020).
  • Mella, Dayanne, et al. “Ortodoncia Preventiva e Interceptiva: Manejo de Mordida Abierta Anterior y Pérdida Dental Prematura. Reporte de enfoque de tratamiento.” Applied Sciences in Dentistry 1 (2021).
  • PEOPLE, ORTHODONTICS IN YOUNG. “REVISIÓN SISTEMÁTICA SOBRE LOS TIPOS DE TRATAMIENTOS RELACIONADOS CON LA ORTODONCIA INTERCEPTIVA EN JÓVENES Y NIÑOS.”
  • Parra-Iraola, Sandra Susana, and Andrea Gissela Zambrano-Mendoza. “Hábitos deformantes orales en preescolares y escolares: Revisión sistemática.” International journal of odontostomatology 12.2 (2018): 188-193.
  • Arévalo Rojas, Margarita, and Francesc Steve Michael Huamán Panduro. “Lesiones frecuentes de tejidos blandos por uso de brackets en alumnos de la escuela de Estomatología de la UCP, Iquitos–2018.” (2018).
  • Yenchong, Jaime Javier Mendoza, et al. “Avances de la odontopediatria y su relación con la ortodoncia presente y futura.” Polo del Conocimiento: Revista científico-profesional 5.5 (2020): 79-94.
  • Cedeño Mejía, Arianna Tamara. Instructivo para mejorar el control de higiene oral en pacientes con ortodoncia de la Facultad de Odontología de la UDLA. BS thesis. Quito: Universidad de las Américas, 2018, 2018.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.