Niski poziom TSH: jakie są przyczyny?

4 minuty

TSH to hormon odpowiedzialny za regulację produkcji hormonów tarczycy. Brak równowagi tego hormonu przejawia się zarówno w niedoczynności tarczycy, jak i w nadczynności tarczycy.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Leonardo Biolatto.

Napisany przez Leonardo Biolatto

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

TSH czyli hormon tyreotropowy to cząsteczka, która bierze udział w możliwych dysfunkcjach gruczołu tarczycy. Dlatego, gdy mamy pewne objawy związane z tym narządem, lekarz zleca badanie, gdyż podejrzewa niski poziom TSH we krwi.

Niski poziom TSH wskazuje na zmianę, która wymaga dalszych badań. To badanie często rozpoczyna serie kolejnych badań, zanim lekarz wystawi diagnozę.

Co to jest TSH?

TSH jest również nazywany hormonem stymulującym tarczycę a jego techniczna nazwa to tyreotropina. Jest uwalniany przez przysadkę mózgową pod wpływem bodźca, który otrzymuje z podwzgórza przez inny hormon znany jako hormon uwalniający tyreotropinę lub TRH.

Gdy TSH znajdzie się we krwi, komunikuje się z komórkami tarczycy, aby wytworzyć jeszcze dwa hormony:

T3 czyli trijodotyronina: ma ona dużo większą aktywność niż T4 i to ona oddziałuje na tkanki, czyli reguluje ich metabolizm.
T4 lub tyroksyna: ma minimalną aktywność w tkankach. Stanowi raczej rezerwuar T3, ponieważ gdy T4 dociera do tkanek, może się przekształcić w T3 i to właśnie ten hormon wywiera ostateczne działanie.

T3 i T4 trafiają do tkanek, aby kontrolować metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów. Ponadto u niemowląt hormony te są mają bardzo duże znaczenie, ponieważ pomagają w normalnym rozwoju tkanki mózgowej noworodka.

Może ci się spodobać również ten artykuł: Niedoczynność tarczycy w czasie ciąży – jak ją zminimalizować?

Co może spowodować niski poziom TSH we krwi?

Według badania opublikowanego w 2017 roku, które obejmowało około 4554 osób w wieku od 18 do 93 lat, częstość niedoczynności tarczycy w populacji hiszpańskiej wynosiła 9,1%. Z drugiej strony częstość nadczynności tarczycy wynosiła 0,8%.

W Polsce te statystyki niestety wyglądają gorzej: na nadczynność tarczycy choruje około 1-2% dorosłych osób. Natomiast na niedoczynność tarczycy cierpi aż 20% dorosłej populacji według danych z 2018 roku.

Razem te dwa zaburzenia dotykają więc ponad jedna piątą populacji i u wszystkich tych pacjentów można byłoby znaleźć nieprawidłowy wynik TSH. Ten hormon podlega regulacji na 3 sposoby:

Zależy od ilości TRH, którą uwalnia podwzgórze
Regulują go sama przysadka mózgowa, która jest odpowiedzialna za przechowywanie i uwalnianie TSH, gdy jest to konieczne
Na jego poziom wpływa też negatywne sprzężenie zwrotne hormonów tarczycy

Co to jest negatywne sprzężenie zwrotne hormonów tarczycy?

Kiedy dochodzi do wytworzenia dużej ilości hormonów tarczycy, zwiększają one swoja ilość we krwi. Podwzgórze i przysadka mózgowa wykrywają ten wzrost i zmniejszają produkcję TRH i TSH. Ten mechanizm nazywamy właśnie negatywnym, lub ujemnym sprzężeniem zwrotnym.

Oznacza to, że same hormony mają swój system autoregulacji, aby ich poziom we krwi był stabilny i nie osiągał zbyt wysokich wartości. Gdyby ten mechanizm nie wystąpił, stale wchodzilibyśmy w nadczynność lub niedoczynność tarczycy.

Poziomy TSH we krwi

Normalny poziom TSH we krwi wynosi od 0,4 do 4 mIU / l. Jeśli te wartości zostaną przekroczone lub są niższe, oznacza to, że występuje dysfunkcja tarczycy.

W szczególności niski poziom TSH oznacza, że we krwi jest tak dużo T3 i T4, że wywołują one negatywne sprzężenie zwrotne na przysadkę mózgową, uniemożliwiając produkcję TSH. Zwykle w tym scenariuszu mamy do czynienia z nadczynnością tarczycy.

Niski poziom TSH występuje również w wyniku wtórnej niedoczynności tarczycy. Dzieje się tak, gdy dochodzi do dysfunkcji przysadki mózgowej, albo dlatego, że jej część uległa zniszczeniu lub coś uniemożliwia jej prawidłowe działanie, na przykład guz mózgu.

Ponadto przyczyną może być też trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy. Oznacza to, że podwzgórze nie działa i przestaje wytwarzać TRH, dlatego nie wysyła sygnałów do przysadki mózgowej w celu wytworzenia TSH.

W pierwszym przypadku, gdy dochodzi do nadprodukcji obwodowych hormonów tarczycy, we krwi znajdziemy bardzo wysokie T3 i T4, co wskazuje na zbyt przyspieszony metabolizm. Ciało zaczyna spalać wszystkie tłuszcze i cukry w organizmie i przetwarzać je na energię. W konsekwencji, taka osoba gwałtownie traci na wadze.

Leczenie zaburzeń równowagi TSH

Niski poziom TSH a nadczynność tarczycy

Objawy nadczynności tarczycy to nerwowość, kołatanie serca, nadpobudliwość i zwiększona potliwość. Występuje również nadwrażliwość na ciepło, zwiększony apetyt i utrata masy ciała.

Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć nadczynność tarczycy, skontaktuj się z lekarzem. Specjalista przeprowadzi odpowiednie badania krwi TSH, T3 i T4. Jeśli poziom TSH jest niski, a hormony tarczycy są wysokie, zostanie potwierdzone rozpoznanie nadczynności tarczycy.

Przyczyny mogą być różne, od guza tarczycy po chorobę autoimmunologiczną, w której wytworzone przeciwciała nadmiernie pobudzając komórki tarczycy. Istnieją jednak leki, które zmniejszają i kontrolują te objawy.

Badanie u lekarza — Nadczynność tarczycy przyspiesza bicie serca i ogólnie metabolizm, powodując utratę wagi

Dowiedz się więcej również na ten powiązany temat: Tarczyca – poznaj typowe symptomy zaburzenia jej pracy

Niski poziom TSH w niedoczynności tarczycy

Objawy odwrotne do wyżej wymienionych, a zatem zmęczenie, przyrost masy ciała, nietolerancja zimna i hipotermia, wskazują na niedoczynność tarczycy. Możliwe, że mamy guzy w mózgu, które niszczą przysadkę lub ją uciskają, uniemożliwiając jej uwolnienie TSH. Może to być również wynikać z niskiej produkcji T3 i T4 w samym gruczole.

Niski poziom TSH w kontekście niedoczynności tarczycy ujawnia poważniejszy problem związany ze zniszczeniem przysadki mózgowej. Natomiast, jeśli w tej sytuacji TSH jest normalne lub wysokie, podejrzenie jest kierowane na samą tarczycę.