Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): jak działają?

Przejrzane i zatwierdzone przez: biotechnolog Alejandro Duarte.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 16 czerwca, 2023

Niesteroidowe leki przeciwzapalne, nazywane w skrócie NLPZ, to jedne z najczęściej używanych leków ze względu na ich silne działanie przeciwbólowe oraz możliwość zakupienia ich bez recepty.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne to inaczej NLPZ. To leki, które ze względy na swoje działanie mają kilka zastosowań. Mogą na przykład wywoływać niewrażliwość na ból, obniżać gorączkę i stan zapalny oraz mają działanie przeciwpłytkowe.

NLPZ to jedne z najczęściej przepisywanych leków na całym świecie. Ze względu na działanie przeciwbólowe lekarze przepisują je w celu leczenia bólu reumatoidalnego oraz chorób zapalnych i degeneracyjnych. Co więcej, są również zalecane w przypadku migren, bólu zębów i wszelkich procesów zapalnych.

Są używane niezwykle często, nawet w celu leczenia się na własną rękę. Dzieje się tak, ponieważ są sprzedawane bez recepty i bez nadzoru lekarskiego. Zwiększa to ryzyko rozwoju potencjalnych skutków ubocznych.

Poza tym warto zauważyć, że nie ma ani jednego niesteroidowego leku przeciwzapalnego, który byłby lepszy lub bezpieczniejszy od innych. Mając to na uwadze, nie powinnaś ich przyjmować jeśli bierzesz już inne leki na receptę, ponieważ różne leki mogą wchodzić ze sobą w interakcje i wywoływać problemy.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne i ich mechanizm działania

Kiedy organizm przyswoi już niesteroidowe leki przeciwzapalne i przejdą one przez wątrobę, wiążą się z białkami osocza nazywanymi albuminami.

To bardzo ważne, ponieważ jeśli pacjent cierpi na hipoalbuminemię, należy odpowiednio dopasować dawkę leków. Wszystko dlatego, że we krwi znajdzie się więcej leku, który nie jest związany z białkiem. Tym samym jego działanie będzie silniejsze.

Wynika z tego, że swobodne cząsteczki leku wywołują działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Ale w jaki sposób?

Sposób działania tych leków nie jest wyjątkowy. Bodźce do ich działania mogą stanowić:

• Hamowanie enzymu cyklooksygenazy (COX). To główny mechanizm działania. Hamowanie tego enzymu hamuje również syntezę prostaglandyn, substancji, które działają jako przekaźniki stanu zapalnego.
• Działanie bez pośrednictwa prostaglandyn, takie jak hamowanie neutrofili w procesie zapalnym lub hamowanie przekaźników prozapalnych, takich jak tlenek azotu wywoływany przez cytokiny.
• Apoptozę. Prostaglandyny hamują apoptozę, co może tłumaczyć, przynajmniej częściowo, dlaczego niektóre NLPZ wiążą się ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju niektórych odmian nowotworów.

Klasyfikacja NLPZ

Niesteroidowe leki przeciwzapalne można sklasyfikować w zależności od tego, czy hamują COX-2 czy też nie. Tym samym istnieją zarówno nieselektywne, jak i  selektywne inhibitory COX-2.

Oto niektóre z niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które należą do grupy nieselektywnej:

• Kwasy salicylowe. Kwas acetylosalicylowy lub aspiryna.
• Pirazolony. Metamizol.
• Aminofenole. Paracetamol.
• Pochodne kwasu propionowego. Ibuprofen.
• Pochodne kwasu octowego. Indometacyna.
• Również pochodne kwasu enolowego (oksykam). Piroksykam.
• Pochodne kwasu antranilowego (fenamaty). Kwas meklofenamowy.

Pośród selektywnych inhibitorów COX-2 znajdują się między innymi meloxicam, nimesulid, etodolak i koksyby, takie jak celekoksyb.

Farkamokinetyka NLPZ

Leki tego rodzaju są gwałtownie absorbowane przez organizm. Podaje się je głównie drogą doustną. Jednak można je również stosować miejscowo, dożylnie i doodbytniczo. Osiągają maksymalne stężenie we krwi po dwóch lub trzech godzinach od ich absorpcji.

Warto podkreślić, że lekarze zalecają przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych z jedzeniem. Wszystko dlatego, że mogą uszkadzać błonę śluzową, która wyściela jelita.

Ten rodzaj leków wykazuje wysoką zdolność do wiązania z białkami osocza nazywanymi albuminami (wynoszącą 95-99%). To ważne, ponieważ takie silne powiązanie z albuminą może wywoływać interakcje z innymi lekami, które również mają taką cechę.

NLPZ są metabolizowane w wątrobie, a niektóre z nich mają aktywne produkty przemiany materii. Co więcej, praktycznie wszystkie z nich charakteryzuje do pewnego stopnia krążenie jelitowo-wątrobowe.

Kiedy zostają zmetabolizowane, są wydalane przez nerki. Dlatego też lekarze muszą zachować ostrożność przepisując je pacjentom z niewydolnością nerek i odpowiednio dopasować dawkę.

Skutki uboczne

Wszystkie leki mogą wywoływać działania niepożądane nawet po przyjęciu zaledwie jednej dawki. Z tego powodu należy poznać i zrozumieć ryzyka i korzyści związane z przyjmowaniem danego leku jeszcze przed rozpoczęciem jego stosowania.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne wywołują skutki uboczne związane z układem żołądkowo-jelitowym. To może stanowić przeszkodę w stosowaniu tych przeciwzapalnych środków przeciwbólowych. Poza tym są również trujące dla nerek. Oznacza to, że mogą wywoływać choroby nerek.

Inne powszechnie występujące skutki uboczne takich leków to:

• Nadciśnienie,
• Schorzenia serca,
• Wysypki,
• Zatrzymywanie płynów.

Na sam koniec pragniemy podkreślić, że powinnaś skontaktować się ze swoim lekarzem zanim zdecydujesz się zacząć przyjmować jakiekolwiek NLPZ. Poznanie ich skutków ubocznych i przyjmowanie ich we właściwy sposób to najlepsza droga prowadząca do osiągnięcia upragnionego działania terapeutycznego.