Metformina: zastosowania i środki ostrożności
Metformina jest lekiem należącym do rodziny leków hipoglikemicznych. Jej głównym wskazaniem jest leczenie cukrzycy typu 2 u dorosłych. Dlatego zalicza się ją do leków przeciwcukrzycowych.
Obecnie metforminę uważa się za leczenie z pierwszego wyboru na początku choroby u pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2. Jest ona stosowana zarówno u osób z przyrostem masy ciała, jak i u osób o prawidłowej masie ciała.
Ponadto metformina wykazała znaczną skuteczność w badaniach przeprowadzonych w celu zapobiegania cukrzycy. Znalazła także zastosowanie w innych wskazaniach związanych z opornością na insulinę.
Jak działa metformina – ogólna charakterystyka
Metformina, z chemicznego punktu widzenia, jest biguanidem. W szczególności jest to jedyny biguanid dostępny w Europie, a od 1995 roku w obu Amerykach.
Należy wspomnieć, że można ją stosować w monoterapii, ale nie tylko. Często stosuje się ją również w połączeniu z innymi rodzajami doustnych leków przeciwcukrzycowych lub z insuliną. W ten bowiem sposób oferuje unikalny profil efektów terapeutycznych.
Co ważne, jest to lek, który nie powoduje przybierania na wadze. Może się to natomiast zdarzyć w przypadku innych leków wskazanych w tej chorobie. Metformina ma również tendencję do zmniejszania hiperinsulinizmu. Służy zatem przeciwdziałaniu oporności na insulinę i jej następstwom klinicznym.
Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat? Koniecznie przeczytaj artykuł: Dziesięć rodzajów żywności, które zaburzają poziom cukru we krwi
Cukrzyca typu 2 – co warto wiedzieć?
Cukrzyca typu 2 jest obecnie jedną z najczęstszych chorób wśród populacji krajów rozwiniętych. Zaburza gospodarkę glukozową, która jest główną substancją cukrową w organizmie.
U osób chorych na cukrzycę typu 2, insulina nie działa prawidłowo. Insulina jest substancją odpowiedzialną za obniżanie poziomu glukozy we krwi poprzez umożliwienie jej przedostania się do komórek ciała.
W konsekwencji, pacjenci z cukrzycą typu 2 mają hiperglikemię, czy podwyższony poziom cukru we krwi. Ten z stan z kolei może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zawał mięśnia sercowego.
Ważne jest, aby poznać podstawowe różnice między cukrzycą typu 1 a cukrzycą typu 2:
- W cukrzycy typu 1 układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki trzustki odpowiedzialne za syntezę insuliny.
- W cukrzycy typu 2 to organizm nie reaguje prawidłowo na insulinę. Jednak nasze ciało doskonale syntetyzuje ten hormon, a układ odpornościowy w ogóle nie bierze udziału w chorobie.
Na koniec wspomnijmy jeszcze, że przyczyny tej choroby są związane z wieloma czynnikami ryzyka, takimi jak otyłość. Powód wiąże się z faktem, że nadmiar tłuszczu utrudnia komórkom prawidłową odpowiedź na insulinę.
Jak metformina modyfikuje funkcjonowanie organizmu?
Obecnie molekularne aspekty mechanizmu działania metforminy nie są jeszcze w pełni znane.
Wiadomo jednak, że jej działanie opiera się przede wszystkim na zwiększeniu wrażliwości wątroby na insulinę. Metformina ułatwia też transport glukozy w sytuacjach, w których jej poziomy są bardzo wysokie. Wspomaga również organizm, gdy występuje insulinooporność.
Uważa się, że aby osiągnąć te cele, lek ten zmniejsza glukoneogenezę w wątrobie czyli, innymi słowy redukuje syntezę glukozy. Ponadto poprawia wykorzystanie jej w mięśniach szkieletowych i tkance tłuszczowej.
W ten sposób udaje się zwiększyć transport glukozy w błonie komórkowej, a tym samym zwiększyć obwodowe zużycie glukozy. Może to być konsekwencją lepszego wiązania insuliny z jej receptorami. Metformina nie jest bowiem skuteczna u diabetyków, u których nie występuje choćby resztkowe wydzielanie insuliny.
Sprawdź również ciekawe informacje w tym artykule: Indeks glikemiczny – dowiedz się, czym on jest i jak się go oblicza
Jakie środki ostrożności należy podjąć podczas leczenia metforminą?
Ważne jest, aby wiedzieć, że metformina jest lekiem przeciwwskazanym u pacjentów z niewydolnością wątroby, a także u pacjentów z klinicznym obrazem niewydolności nerek.
Również kobiety w ciąży nie powinny być leczone metforminą. Obecnie bowiem informacje o działaniu tego leku w okresie ciąży są nadal ograniczone i dlatego istnieje możliwość, że móglby zaszkodzić dziecku.
Z drugiej strony należy również zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdu. Metformina w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi może powodować hipoglikemię, która wpływa na spadek koncentracji i senność.
Wniosek
Metformina jest lekiem przeciwcukrzycowym stosowanym jako lek z pierwszego wyboru przeciwko cukrzycy typu 2. Jest szczególnie przydatna u pacjentów z nadwagą, którzy nie mogą kontrolować poziomu glukozy jedynie za pomocą diety i ćwiczeń fizycznych.
Ważne jest, aby znać możliwe powikłania, które może wywołać stosowanie tego leku. Dzięki temu można uniknąć przykrych niespodzianek, takich jak stan hipoglikemiczny podczas jazdy samochodem.
Dlatego radzimy skonsultować się z lekarzem sposób podawania metforminy. On też najlepiej dobierze dawkowanie i godziny podawania.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Comité de Medicamentos de la Asociación Española de Pediatría. (2015). Metformina. Pediamecum.
- Santomauro, A. C., Ugolini, M. R., Santomauro, A. T., & Do Souto, R. P. (2008). Metformina e AMPK: Um antigo fármaco e uma nova enzima no contexto da síndrome metabólica. Arquivos Brasileiros de Endocrinologia e Metabologia.
- AEMPS, C. (2016). Ficha técnica metformina. CIMA AEMPS. https://doi.org/10.1007/s13398-014-0173-7.2
- Wang, Y. W., He, S. J., Feng, X., Cheng, J., Luo, Y. T., Tian, L., & Huang, Q. (2017). Metformin: a review of its potential indications. Drug design, development and therapy, 11, 2421–2429. https://doi.org/10.2147/DDDT.S141675