Logo image

Metamizol - do czego nam służy?

4 min.
Metamizol to środek chemiczny, stosowany jako środek przeciwbólowy, wobec intensywnego, czy umiarkowanego bólu pooperacyjnego, bądź pourazowego. Może pomóc też na dolegliwości bólowe towarzyszące innym schorzeniom, np. przy nowotworach. 
Metamizol - do czego nam służy?
Napisany przez Equipo Editorial
Ostatnia aktualizacja: 16 czerwca, 2023

Metamizol jest organicznym, wielofunkcyjnym związkiem chemicznym. W swej budowie przypomina aminofenazon. Należy do grupy pirazolonów i tak jak wspomnieliśmy, ma działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Gdzie spotykamy metamizol i czy możemy go swobodnie stosować?

Co więcej, metamizol wyróżniają też właściwości przeciwzapalne i spazmolityczne, choć o mniejszej mocy. Jest niemal białym, krystalicznym proszkiem. Charakteryzuje się dobrą rozpuszczalnością w wodzie, czy też w alkoholu metylowym.

Przyjrzyjmy się niektórym cechom tego leku.

Metamizol – jaka działa?

Podobnie jak inne leki w grupie, metamizol działa hamując działanie cyklooksygenazy. Dlatego hamuje syntezę prostaglandyn, którym zawdzięcza swoje właściwości przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.

Jednak pomimo tego, że jego metabolity są aktywne i blokują syntezę prostaglandyn, przeciwzapalna aktywność tego związku nie jest tak istotna.

Z kolei warto pamiętać, że metamizol rozluźnia i zmniejsza aktywność mięśni gładkich przewodu pokarmowego i macicy.

Jeśli chodzi zaś o jego przyjmowanie: środki te stosować można doustnie, domięśniowo lub dożylnie.

Metamizol szybko metabolizuje się w wątrobie, gdzie przekształcany jest w aktywne metabolity wydalane z moczem.

Do czego służy nam metamizol?

Przede wszystkim powinniśmy pamiętać, że metamizol stosuje się przeciwbólowo. Zarówno w przypadku umiarkowanego jak i intensywnego bólu. Dotyczy to dolegliwości pooperacyjnych, a także pourazowych. 

Metamizol - budowa chemiczna

Lek ten jest stosowany w leczeniu bólu ostrego, umiarkowanego lub intensywnego pooperacyjnego lub pourazowego, kolki lub pochodzenia nowotworowego. Jest to lek wskazany również w przypadku wysokiej gorączki, która nie reaguje na inne środki i leki przeciwgorączkowe.

Co ciekawe, w Polsce metamizol znany jest głównie pod nazwą pyralginy.

Przeczytaj również:

Leki przeciwbólowe – jak je klasyfikujemy?

Dawkowanie i przeciwwskazania przy stosowaniu leku

Zalecana dawka zależy od odczekiwanego efektu, skali bólu i sytuacji pacjenta. W przypadku osób dorosłych zazwyczaj wskazuje się na dawkę doustną wynoszącą od 8 do 16 mg/kg masy ciała.

Podawanie pozajelitowe wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia reakcji anafilaktycznych. Do leczenia gorączki u dzieci, zazwyczaj wystarcza dawka 10 mg/kg masy ciała.

Działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe występuje w ciągu 30 i 60 minut po podaniu. Należy dokładnie przeanalizować dawki pozajelitowe powyżej 1 g dipyronu, pod kątem ryzyka wystąpienia niedociśnienia.

Innym zaleceniem, o którym należy pamiętać, jest stosowanie tabletek, czy kropli zamiast syropu, w przypadku pacjentów chorych na cukrzycę. Ponadto należy unikać wysokich dawek metamizolu u pacjentów z niewydolnością nerek lub wątroby.

Z drugiej strony, w odniesieniu do przeciwwskazań, metamizol nie powinien być stosowany w następujących sytuacjach:

  • Nadwrażliwość na pyrazolony.
  • Niewydolność nerek lub wątroby, zarówno ostra jak i przewlekła.
  • Dyskrazje krwi.
  • Aktywne wrzody dwunastnicy.
  • Niewydolność serca.
  • W czasie ciąży i laktacji.

Ponadto zaleca się ocenę hematologiczną przed i okresowo w trakcie leczenia.

Metamizol i niepożądane reakcje – o czym należy pamiętać?

Co ważne, w tym artykule mówimy o leku przeciwbólowym, który ze względu na swoje toksyczne działanie, zwłaszcza związek z agranulocytozą wycofano z rynku w wielu krajach.

Tabletki przeciwbólowe

Badacze potwierdzili, że stosowanie leku może powodować poważne reakcje w organizmie. Wśród nich, wyróżniają się następujące:

  • Agranulocytoza, stanowiąca poważną i nierzadko nieodwracalną reakcję. Jej pochodzenie nie jest do końca znane, ale uważana jest za reakcję immunologiczną.
  • Wstrząs. Objawia się świądem, zimnymi potami, utratą energii, osłabieniem, mdłościami, dusznością i przebarwieniami skóry.
    Agranulocytoza i wstrząs zagrażają życiu pacjenta i wymagają zawieszenia leczenia metamizol. W takich przypadkach należy zapewnić natychmiastową pomoc lekarską.

Ponadto mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości skóry, szczególnie w błonach śluzowych oka i w okolicy nosowo-gardłowej. Inne reakcje, które może wywołać podanie metamizolu to: leukopenia, trombocytopenia i niedokrwistość hemolityczna.

Do bardzo rzadkich reakcji niepożądanych należą: napady astmy, zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka, małopłytkowość, nagłe pogorszenie czynności nerek, białkomocz, skąpomocz, bezmocz, ostra niewydolność nerek czy śródmiąższowe zapalenie nerek.

Według danych przedstawianych w biluetynie WHO z 2002 roku – zapadalność na agranulocytozę, wywołaną przez dany lek, wynosi od 0,2 do 2 przypadków na milion. 7 % z nich jest śmiertelne.

Zobacz też:

Czy wiesz, kiedy stosuje się opioidowe leki przeciwbólowe?

Zalecenia Europejskiej Agencji Zdrowia dla pracowników służby zdrowia

Europejska Agencja Zdrowa dokonała przeglądu sytuacji w zakresie metamizolu, w związku ze zgłoszeniem przypadków agranulocytozy. Pamiętajmy więc, że nie bez powodu leki te przepisujemy na receptę.

Metamizol - mnóstwo tabletek

Ponadto wskazuje się następujące zalecenia dla pracowników służby zdrowia:

  • Metamizol należy stosować tylko w przypadku zabiegów krótkoterminowych, maksymalnie trwających do 7 dni.
  • Zaleca się jego stosowanie tylko w przypadkach zgodnych z zatwierdzonymi wskazaniami i minimalnymi dawkami skutecznymi.
  • Jednakże, jeśli konieczne jest dłuższe leczenie, należy przeprowadzać okresowe kontrole hematologiczne, w tym formułę leukocytów.
  • Nie powinniśmy stosować metamizolu u pacjentów, którzy nie zostali przebadani pod tym kątem.

Podsumowanie i wnioski

Zaleca się, aby przed przepisaniem metamizolu przeprowadzić szczegółowy wywiad medyczny. W ten sposób możemy uniknąć jego stosowania u pacjentów z nadwrażliwością lub reakcjami hematologicznymi na ten lek.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • AEMPS. Ficha Técnica (Metamizol) [Internet]. 2021 [Consultado: 28-12-2021]. URL disponible en: https://cima.aemps.es/cima/pdfs/es/ft/63430/63430_ft.pdf.
  • Escobar, W., Ramirez, K., Avila, C., Limongi, R., Vanegas, H., & Vazquez, E. (2012). Metamizol, a non-opioid analgesic, acts via endocannabinoids in the PAG-RVM axis during inflammation in rats. European Journal of Pain. https://doi.org/10.1002/j.1532-2149.2011.00057.x.
  • Grossman, R., Ram, Z., Perel, A., Yusim, Y., Zaslansky, R., & Berkenstadt, H. (2007). Control of postopertive pain after awake craniotomy with local intradermal analgesia and metamizol. Israel Medical Association Journal.
  • Güttler, K. (2015). Metamizol. Schmerz. https://doi.org/10.1007/s00482-015-1520-0.
  • Davrieux Mylene, Gutiérrez Stella, Marín Daniel, Pier Daniel, Pais Tito. Agranulocitosis por dipirona: a propósito de un caso clínico. Arch. Pediatr. Urug.  [Internet]. 2007  Mar [citado  2022  Nov  02] ;  78( 1 ): 35-40. Disponible en: http://www.scielo.edu.uy/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1688-12492007000100007&lng=es.
  • Machado-Alba J, et al. Reacción de anafilaxia grave por dipirona sin antecedente de hipersensibilidad. Informe de caso. Revista Colombiana de Anestesiología 2017;45(S1):8-11. Disponible en: https://www.elsevier.es/es-revista-revista-colombiana-anestesiologia-341-articulo-reaccion-anafilaxia-grave-por-dipirona-S012033471600006X.
  • Gaviria, J. Insuficiencia cardíaca. Clínica Universidad de Navarra. Disponible en: https://www.cun.es/enfermedades-tratamientos/enfermedades/insuficiencia-cardiaca
  • Agencia Española de Medicamentos y Productos Sanitarios (AEMPS). METAMIZOL Y RIESGO DE AGRANULOCITOSIS (2018). Disponible en:https://www.aemps.gob.es/informa/notasInformativas/medicamentosUsoHumano/seguridad/2018/docs/NI_MUH_FV-15-2018-metamizol-agranulocitosis.pdf
  • Gallardo, M. (2013). LA PRESCRIPCIÓN DE MEDICAMENTOS CON REGISTRO DE SU INDICACIÓN TERAPÉUTICA. Boletín Farmacoterapéutico de Castilla-La Mancha. Disponible en: https://sanidad.castillalamancha.es/sites/sescam.castillalamancha.es/files/documentos/farmacia/3.boletin_prescripcion_de_medicamentos.pdf

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.