Łysienie plackowate - przyczyny, objawy i leczenie

Łysienie plackowate (łac. alopecja areata) jest chorobą skóry główny, która charakteryzuje się występowaniem przejściowych, bądź trwałych ognisk łysienia. 

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Łysienie plackowate nie stanowi zagrożenia dla życia ani zdrowia, ale wpływa na jakość naszych włosów. W tym artykule przedstawimy Ci najważniejsze informacje dotyczącej tej choroby.

Nie jest to patologia oczywista, ale znana w zakamarkach medycyny. Niestety wciąż nie ustalono etiopatogenezy jego problemu. Mówi się o nim w ramach specjalności dermatologicznej. Inne konsultacje dotyczące tej dolegliwości nie są tak powszechne.

Łysienie plackowate – najważniejsze informacje

Choroba polega na utracie włosów w określonej części ciała. Najbardziej dotkniętym obszarem jest skóra głowy, ale dolegliwość może się przejawiać również np. na brodzie lub we włosach kończyn górnych i dolnych.

Może dotknąć też dzieci, szczególnie jeśli podobne zaburzenia występują u bliskich członków rodziny (np. rodziców).

Co istotne, istnieje też związek z sytuacjami stresowymi. U niektórych pacjentów łysienie plackowate rozwinęło się po przejściu przez trudny okres w życiu i traumę, taką jak śmierć członka rodziny, przewlekła choroba lub wypadek. Jednakże nie są to najczęstsze przyczyny.

Rodzaje dolegliwości

W medycynie istnieje kilka rodzajów łysienia plackowatego. Poniżej przedstawiamy więc klasyfikację tych najczęściej występujących odmian:

• Łysienie plackowate ogniskowe: jest to najczęściej spotykana forma, w której włosy wypadają tylko w jednym obszarze ciała.
• Wieloogniskowe łysienie plackowate: dotyczy więcej niż jednego obszaru ciała.
• Łysienie plackowate uogólnione: obejmuje wszystkie lub prawie wszystkie włosy na głowie, powodując ogólne łysienie.
• Całkowite : oprócz objawów na skórze głowy, dolegliwość rozciąga się też na brwi, rzęsy i pachy.
• Rozproszone: jest to wypadanie włosów, które nie znajduje się w określonym regionie, ale atakuje w sposób rozproszony.

Przy włosach ciemnych schorzenie nabiera szczególnego wymiaru. Wypadanie włosów przypomina wtedy trochę siwiznę, dając wrażenie, że osoba gwałtownie osiwiała – z dnia na dzień.

Łysienie plackowate – przyczyny

Niestety naukowcy wciąż nie dostarczyli nam dokładnych informacji na temat pochodzenia łysienia plackowatego. Przyjmuje się, że jest to choroba autoimmunologiczna, to znaczy, że organizm omyłkowo atakuje części własnego ciała.

Kiedy mieszek włosowy zostaje zaatakowany, włosy wypadają i tracą swoje wsparcie i źródło pożywienia. Badania histopatologiczne osób dotkniętych chorobą ujawniły istotny proces zapalny w obszarach dotkniętych chorobą.

Białe krwinki gromadzą się wokół cebulek włosowych, zatrzymując ich rozwój. Utrata włosów jest oczekiwaną konsekwencją tego zapalenia.

Pacjenci walczący z łysieniem plackowatym bardzo często obarczeni są też innymi chorobami autoimmunologicznymi. Wymienić możemy choroby takie jak reumatoidalne zapalenie stawów lub celiakia.

Czasami wypadanie włosów jest pierwszym symptomem innych chorób. Jakiś czas później choroba, która była w tle, staje się w pełni widoczna. Dlatego nie powinniśmy bagatelizować tego problemu. Tak jak wspomnieliśmy, badacze przypuszczają, że łysienie to ma charakter autoimmunologiczny.

Najczęstsze objawy towarzyszące łysieniu

Łysienie plackowate nie powinno i raczej nie powoduje bólu, pieczenia czy swędzenia. Utrata włosów jest jedynym objawem w typowych dla tej choroby formach. Nie powinno również wystąpić zaczerwienienie obszaru dotkniętego chorobą ani złuszczanie się skóry.

Warto zapamiętać, że jedynym objawem jest właśnie wypadanie włosów. Pozwoli to odróżnić chorobę od innych schorzeń. Istnieją różne formy łysienia, niektórym nich towarzyszy ból, czy widoczne stany zapalne i zaczerwienienia.

Inne obszary, które mogą być dotknięte schorzeniem to: broda, brwi, rzęsy, włosy na kończynach dolnych i górnych oraz włosy łonowe. Ponieważ paznokcie mają wspólne pochodzenie embrionalne z włosami, czasami jako objaw dodaje się kruchość paznokci, z pęknięciami i złamaniami.

W formie całkowitej, która prowadzi do wypadania włosów na całej skórze głowy, ewolucja jest stosunkowo szybka. Od pierwszych płatów do kompletnego wyłysienia upływa czasami wyłącznie 6 miesięcy. 

Łysienie plackowate – możliwe leczenie

Pacjenci wykazują tendencję do obniżenia swojej samooceny. Z zażenowania i wstydu bardzo często redukują swoje interakcje społeczne, zaszywają się w swoich samotniach.

W wielu przypadkach regeneracja następuje automatycznie. Nawet bez kuracji, w ciągu kilku miesięcy mieszek włosowy znów funkcjonuje właściwie, a łysy obszar odradza się. Szacuje się, że połowa pacjentów odzyskuje wszystkie zaatakowane schorzeniem włosy w ciągu roku, a nawet trochę szybciej.

Jednak gdy forma łysienia jest szczególnie intensywna – zaleca się konsultację u specjalisty i kurację pod okiem lekarza. U około 10% choroba może mieć cięższy przebieg i doprowadza do łysienia całkowitego lub uogólnionego. Gorsze rokowanie dotyczy pacjentów, u których współistnieją choroby o podłożu autoimmunologicznym.

Nie jest powiedziane, jak długo powinno trwać takie leczenie. Potrzeba jest natomiast kuracja do czasu odwrócenia skutków. Decyzja będzie należeć do prowadzącego lekarza.

Obecnie dostępne są poniżej opisane formy kuracji:

• Leki miejscowe: produkty zawierające substancje takie jak: minoksydyl, antralina lub kortykosteroidy. Najczęściej występują w postaci kremów.
• Zastrzyki z kortykoidu: stosuje się je bezpośrednio na zaatakowaną problemem skórę.
• Naświetlanie ultrafioletowe.
• Szacuje się, że najskuteczniejsze jest leczenie przy pomocy DCP oraz innych alergenów kontaktowych.