Leptyna - hormon odpowiedzialny za uczucie sytości

Stres i nieodpowiednia dieta mogą zaburzać równowagę hormonalną. Paradoksalnie zbyt restrykcyjna dieta może zwiększać apetyt i nie przynosić oczekiwanych rezultatów.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Mario Benedetti Arzuza.

Napisany przez Valeria Sabater

Ostatnia aktualizacja: 11 października, 2022

Leptyna to hormon odpowiedzialny za uczucie sytości. Jak również, leptyna odpowiada za wysyłanie sygnałów do mózgu, które informują go, że już się najedliśmy i nie musimy jeść więcej.

Warto jednak już na wstępie wyjaśnić pewną kwestię – głód a apetyt to dwie różne sprawy. Apetyt to emocjonalna potrzeba, na którą nie zawsze mają wpływ czynniki fizjologiczne, takie jak poziom poszczególnych hormonów.

W przypadku apetytu mamy do czynienia z całą masą mechanizmów kognitywnych i emocjonalnych. Z kolei głód to potrzeba fizjologiczna, konieczność zaspokojenia niedoboru substancji odżywczych.

Co oczywiste – powinniśmy jeść zawsze, gdy dopadnie nas głód, ale już niekoniecznie zawsze wtedy, gdy mamy na coś apetyt.

Wszystko, co jemy, na celu ma także dostarczenie nam odpowiedniej dawki energii. Dopiero wtedy hormony takie jak leptyna działają odpowiednio i powstrzymują nas przed podjadaniem.

Poniżej zdradzimy Ci 5 najważniejszych faktów dotyczących hormonu uczucia sytości, jakim jest leptyna. Dzięki temu lepiej poznasz swoje ciało i zachodzące w nim procesy.

1. Leptyna i jej nadmiar a otyłość

Być może ten punkt brzmi dla Ciebie nieco absurdalnie – jak to możliwe, że skoro leptyna jest hormonem uczucia sytości, jej nadmiar może mieć cokolwiek wspólnego z otyłością.

Poniżej w punktach wyjaśnimy Ci, dlaczego tak właśnie się dzieje.

• Leptyna to hormon wytwarzany przez komórki tłuszczowe, tak zwane adipocyty. Substancja ta przesyła do mózgu komunikat o tym, kiedy jesteśmy już najedzeni.
• Kiedy leptyny jest w naszym organizmie zbyt dużo, wytwarza się coś na kształt odporności na jej działanie i wysyłane przez nią sygnały. Osoby otyłe bardzo często cierpią na leptynooporność, przez co ich problem tylko narasta.

Leptynooporność sprawia, że dopiero zjedzenie większej porcji niż zazwyczaj przynosi uczucie sytości. Problem może wynikać także z nieprawidłowego funkcjonowania podwzgórza, czyli części mózgu produkującej hormony.

Jak przeciwdziałać odporności na działanie leptyny?

• Unikaj produktów spożywczych prowadzących do rozwoju stanów zapalnych.
• Zwiększ spożycie produktów zawierających zdrowe kwasy tłuszczowe: sięgnij po oliwę z oliwek, łososia, awokado…
• Śpij między 7 a 9 godzin dziennie.
• Zadbaj o regularną aktywność fizyczną.

2. Leptyna i jej inne funkcje

Leptyna odpowiada nie tylko za wysyłanie do mózgu sygnałów o odpowiednim poziomie zapotrzebowania energetycznego, ale realizuje także inne istotne funkcje w organizmie.

• Ogranicza produkcję innych hormonów oraz peptydów, które zwiększają apetyt. Dzieje się tak na przykład w przypadku neuropeptydu Y.
• Leptyna zwiększa także zużycie energetyczne i metaboliczne. Innymi słowy – przyspiesza metabolizm i pomaga szybciej spalić nadmiar kalorii.

3. Restrykcyjna dieta ogranicza poziom leptyny

Warto zapamiętać jedną ważną kwestię: głodówki czy bardzo restrykcyjne diety zazwyczaj przynoszą więcej szkody niż pożytku.

Niedobór substancji odżywczych może bowiem znacznie ograniczać aktywność neurohormonów, także leptyny i innych substancji odpowiedzialnych za uczucie sytości.

• Diety oparte na bardzo niskiej liczbie kalorii to zagrożenie dla gospodarki hormonalnej oraz zdrowej masy ciała.
• Gdy poziom leptyny drastycznie spada, metabolizm zwalnia, a apetyt rośnie. W konsekwencji jemy coraz więcej i wpadamy w błędne koło.

4. Stres a hormon sytości

Są wśród nas osoby, które ze stresu znacznie tracą na wadze. W większości przypadków efekt jest jednak zupełnie odwrotny i przewlekły stres prowadzi do przybierania dodatkowych kilogramów.

Dlaczego tak się dzieje?

• Podwyższony poziom stresu wiąże się ze zwiększonym poziomem kortyzolu.
• Im wyższy poziom kortyzolu, tym mniejsza obecność leptyny.

W efekcie dochodzi do dość powszechnego zjawiska, jakim jest dosłowne ,,zajadanie stresu”. Znacznie zredukowane zostają za to wydatki energetyczne, przez co dana osoba wpada w błędne koło przybierania na wadze i zajadania smutków.

5. Leptyna sposobem na odchudzanie

Wielu osobom może się wydawać, że leptyna to swego rodzaju magiczna substancja pozwalająca zapanować na głodem i apetytem.

• Warto pamiętać, że za uczucie sytości nie odpowiada sama leptyna, ale także inne procesy zachodzące w mózgu.
• Właśnie dlatego nie istnieje coś takiego jak ostateczny sygnał, wobec którego powinniśmy przestać jeść.
• Postępując nierozważnie ze swoją dietą i nawykami możemy więc wyrządzić sobie więcej szkody niż pożytku.

Nie daj się więc zwieść producentom suplementów diety czy środków wspomagających odchudzanie, którzy twierdzą, że zawarta w nich leptyna pomoże Ci zapanować nad apetytem i schudnąć niemal bez wysiłku i wyrzeczeń.

Zadbaj o odpowiednie nawyki żywieniowe i aktywność fizyczną, a w razie konieczności skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem, który doradzi Ci, jak najlepiej zadbać o zdrową masę ciała.