Kodeina: poznaj jej działanie i sposoby użycia

Kodeina: poznaj jej działanie i sposoby użycia
Mariel Mendoza

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Mariel Mendoza.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 13 kwietnia, 2023

W dzisiejszym artykule wytłumaczymy na czym polega użycie kodeiny i płynące z jego skutki. Kodeina to lek, który należy do rodziny opiatów. Jeśli masz jakiekolwiek pytania na temat działania tego leku, koniecznie udaj się do lekarza.

Kodeina to lek, który należy do rodziny opiatów. Jego struktura przypomina morfinę, co oznacza, że jego właściwości są dość podobne. Jednak kodeinę cechuje mniejsze działanie przeciwbólowe, a zarazem mniej skutków ubocznych niż pojawiają się w przypadku morfiny. Czytając poniższy tekst dowiesz się więcej na temat wykorzystywania i działania kodeiny.

Kodeina: kiedy można jej używać?

Tabletki wysypane na dłoń
Lekarze przepisują kodeinę w celu leczenia suchego i męczącego kaszlu oraz zmniejszenia bólu.

Pacjenci mogą przyjmować ten lek doustnie, podskórnie lub domięśniowo. Właściwa droga podania zależy od sytuacji pacjenta.

Kodeina została wynaleziona już w 1832 r. przez francuskiego chemika i farmaceutę Pierre-Jeana Robiqueta. Dokonał on również innych odkryć w dziedzinie farmakologii.

Ten lek to opioid, który jest przydatny w leczeniu zarówno suchego i męczącego kaszlu, jak i bólu o natężeniu od łagodnego do średniego. Na rynku jest uznawana za środek przeciwkaszlowy.

Jednak niektóre leki łączą w różnych proporcjach kodeiną z paracetamolem, aby leczyć ból o natężeniu od łagodnego do średniego. Poza tym przeprowadzono badania, aby poznać jej skuteczność w terapii onkologicznej.

Mechanizm działania: w jaki sposób kodeina wpływa na organizm?

Kodeina zawdzięcza swoje działanie przeciwbólowe i przeciwkaszlowe agonistycznej aktywności swoich receptorów ośrodkowego układu nerwowego. Jednak ten agonistyka jest słaba w porównaniu z innymi lekami opioidowymi.

Aby odnieść działanie przeciwbólowe, kodeina musi zamienić się w morfinę. Dojdzie do tego, gdy organizm ją przetworzy, jak przekonamy się poniżej.

Istnieją trzy główne rodzaje receptorów opioidowych: μ, κ i δ. Wszystkie z nich są sprzężone z białkami G jako zarówno pozytywne, jak i negatywne modulatory synaptycznej transmisji przez białka G.

Kodeina, podobnie jak wszystkie inne leki opioidowe, nie zmienia progu bólu ani nie wpływa na konduktancję impulsów nerwowych. Zmienia za to postrzeganie bólu.

Z kolei działanie przeciwkaszlowe wywoływane przez ten lek pojawia się w wyniku jego bezpośredniego wpływu na receptory kaszlu w środku rdzenia. Kodeina jest również w stanie prowadzić do wysuszenia wydzielin z dróg oddechowych i zwiększania lepkości wydzielin z oskrzeli.

Poza tym kolejna zaleta tego leku wiąże się z faktem, że dawka niezbędna do osiągnięcia działania przeciwkaszlowego nie wywołuje działania przeciwbólowego.

Farmakokinetyka: co dzieje się z kodeiną w ciele?

Tabletki na dłoni
Pacjenci mogą przyjmować kodeinę zarówno doustnie, jak i dożylnie.

Farmakokinetyka opisuje procesy absorpcji, dystrybucji, metabolizmu oraz eliminacji leku. Pod tym względem kodeina to aktywna substancja, którą pacjenci mogą przyjmować zarówno doustnie, jak i pozajelitowo.

Kiedy pacjent otrzymuje kodeinę, organizm absorbuje ją dość sprawnie, a jej działanie rozpoczyna się od 10 do 30 minut po podaniu domięśniowym. W przypadku podawania doustnego działanie rozpoczyna się od 30 do 60 minut po spożyciu.

Jednak maksymalne działanie przeciwbólowe pojawia się dopiero około 60 minut po podaniu domięśniowym lub około 90 minut po podaniu doustnym. Maksymalne działanie trwa około 5 godzin.

Z kolei właściwości przeciwkaszlowe tego leku osiągają swoją maksymalną skuteczność od 1 do 2 godzin po podaniu doustnym. Mogą utrzymywać się do 6 godzin.

Jeśli chodzi o dystrybucję, to praktycznie nie wiąże się z białkami plazmy. I w końcu po metabolizacji kodeiny przez wątrobę następuje jej przemiana w morfinę, co wywołuje jej działanie. Tym samym kodeina jest produktem przemiany materii morfiny.

Pacjenci z problemami z cytochromem CYP2D6 mogą być odporni na leczenie tym lekiem.

Kiedy wątroba zmetabolizowała kodeinę i osiągnęła ona swoje właściwe działanie, organizm wydziela zarówno kodeinę, jak i jej główne produkty przemiany materii (morfinę oraz norkodeinę) w moczu. Jednak jej niewielkie ilości mogą być wydalane w kale.

Podsumowanie

Kodeina to przedlek, które po podaniu zamienia się w morfinę poprzez przemiany materii zachodzące w wątrobie. Często jest reklamowana jako lek stosowany do leczenia kaszlu. Jednak w większych dawkach ma również działanie przeciwbólowe.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku możesz zasięgnąć porady swojego lekarza oraz swojego farmaceuty. Poza tym skontaktuj się z nimi, aby skonsultować wszelkie symptomy, które pojawiły się ord rozpoczęcia terapii kodeiną. Dzięki temu unikniesz komplikacji.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Bowery, N. G. (2007). Codeine. In xPharm: The Comprehensive Pharmacology Reference. https://doi.org/10.1016/B978-008055232-3.61504-1
  • Crews, K. R., Gaedigk, A., Dunnenberger, H. M., Klein, T. E., Shen, D. D., Callaghan, J. T., … Skaar, T. C. (2012). Clinical pharmacogenetics implementation consortium (CPIC) guidelines for codeine therapy in the context of cytochrome P450 2D6 (CYP2D6) genotype. Clinical Pharmacology and Therapeutics. https://doi.org/10.1038/clpt.2011.287
  • Koren, G., Cairns, J., Chitayat, D., Gaedigk, A., & Leeder, S. J. (2006). Pharmacogenetics of morphine poisoning in a breastfed neonate of a codeine-prescribed mother. Lancet. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(06)69255-6

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.