Jak kształtuje się nasz obraz samego siebie?

Obraz samego siebie to nasze wyobrażenie. nas samych. Chodzi o nasze przekonania i myśli na własny temat. Jak się one kształtują?

Napisane i zweryfikowane przez filozof Isbelia Esther Farías López.

Ostatnia aktualizacja: 26 maja, 2022

Nasz obraz samego siebie ma związek z samooceną i podejmowaniem asertywnych decyzji w życiu. Mowa zatem o tym, jak postrzegamy samych siebie.

Obraz ten nie powstaje sam z siebie, ale jest skutkiem interakcji z otoczeniem i innych czynników. Obraz samego siebie obejmuje także naszą percepcję naszych kompetencji. Z czasem staje się on coraz lepiej ustrukturyzowany.

W psychologii społecznej termin ten jest ważny, podobnie jak we współczesnej humanistyce. Eksperci wskazują na to, że obraz samego siebie ma duże znaczenie dla rozwoju osobowości.

Pozytywny obraz siebie pozwala nam na lepsze funkcjonowanie w społeczeństwie, w pracy i prywatnie. Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj dalej.

Czym jest obraz samego siebie?

Obraz samego siebie to zbiór uczuć, wyobrażeń i myśli na nasz własny temat. Zachodzi podział na komponent ewaluacyjny (uczucia) i poznawczy (myśli). Myśli odnoszą się do przekonań jakie mamy na własny temat, obrazu własnego ciała, wartości, tożsamości społecznej, kompetencji i cech.

Komponent ewaluacyjny nazywa się czasami samooceną. Składa się on z przekonań pozytywnych i negatywnych.

Główne szkoły

Podobnie jak w przypadku wielu innych terminów, wiele szkół zajmuje się koncepcją  obrazu samego siebie. Henri Tajfel na przykład uważa, że chodzi o tożsamość osobistą i społeczną, jak podaje jego teoria.

Tożsamość społeczna powiązana jest z grupami, których część tworzymy takimi jak wspólnoty religijne, rodzinne czy akademickie. Tożsamość osobista zarezerwowana jest dla własnych cech osobowościowych, które odróżniają nas od innych.

Autorzy reprezentujące różne szkoły podchodzą do tematu na kilka sposobów:

• Interakcjonizm symboliczny: przywiązuje dużą wagę do wymiaru społecznego, czyli zakłada, że obraz samego siebie powstaje na bazie relacji z innymi.
• Uczenie się na podstawie interakcji społecznych: kładzie nacisk na możliwe do zaobserwowania zachowanie.
• Behawioryzm: przywiązuje wagę do otoczenia i obserwowania.
• Kognitywizm: zakłada, że obraz samego siebie to część struktury napędzającej jednostkę do osiągania celów.
• Psychoanaliza: bada obraz samego siebie w odniesienie do ego, id i superego.
• Fenomenologia: bada procesy percepcyjne internalizowane przez jednostkę.

Istnieją też inne podejścia do badania obrazu samego siebie. W uproszczeniu można powiedzieć, że jest to złożona kwestia.

Obraz samego siebie

Czynniki decydujące o obrazie samego siebie bywają różne. Jak twierdzi psycholog Carlo Rogers, znaczenie mają trzy aspekty:

1. Wyobrażenie o sobie samym

Zasadniczo chodzi o odpowiedź na pytanie “kim jestem?”. Zależy ona od roli społecznej i od cech osobistych. Obraz samego siebie jest kształtowany przez przyjaźnie, rodzinę i inne wspólnoty. Wpływ na niego mają także media.

Warto pamiętać, że nasze wyobrażenie o nas samych nie zawsze odzwierciedla rzeczywistość. Niektórym na przykład wydaje się, że są lepsi od innych. Jednak jeszcze częściej zdarzają się osoby o zaniżonej samoocenie, które przesadnie wyolbrzymiają swoje wady i słabości.