Infekcje dróg moczowych i antybiotyki

Sytuacja się powtarza, ponieważ z jednej strony patologia ta jest jedną z najczęstszych w ogólnej praktyce ambulatoryjnej na świecie. Antybiotyki stały się najskuteczniejszym sposobem kontrolowania tego zaburzenia i unikania powikłań.

Infekcje dróg moczowych i ich kontekst

Częstość występowania tej choroby jest bardzo wysoka, zwłaszcza wśród kobiet. Szacuje się, że 20% populacji kobiet przynajmniej raz w życiu cierpi na infekcję dróg moczowych wymagającą leczenia antybiotykami.

Chociaż występuje rzadziej u mężczyzn, powikłaniem wynikającym z nieuwagi jest przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego. Wielu mężczyzn zaczyna od objawów ze strony układu moczowego, na które nie zwracają uwagi. W konsekwencji kolonizujące bakterie migrują do gruczołu krokowego i tam osiedlają się, aż do wywołania ciężkiego zapalenia.

Statystyki pokazują również, że infekcja dolnych dróg moczowych jest zdecydowanie bardziej powszechna. Pod pojęciem infekcji dolnych dróg moczowych rozumie się te, które występują w pęcherzu i cewce moczowej, podczas gdy górne pojawiają się w nerkach i moczowodach.

Jeśli chodzi o wiek to podeszły wiek jest czynnikiem ryzyka. Kobiety po menopauzie i starsi mężczyźni przyjęci do domów opieki mają duże prawdopodobieństwo zarażenia.

Co jest odpowiedzialne za chorobę i dlaczego antybiotyki działają?

Jak już wspominaliśmy najbardziej związane z infekcjami dróg moczowych są bakterie. Są odpowiedzialne za więcej przypadków niż grzyby i wirusy.

A wśród nich to odmiana Escherichia coli powoduje do 80% przypadków zapalenia pęcherza moczowego i cewki moczowej. Bakteria ta regularnie bytuje w układzie pokarmowym, w szczególności w ostatnim odcinku jelita.  ​Zarażenie nią jest zwykle endogenne, to znaczy to sam chory przenosi ją z jednej strony ciała na drugą.

U kobiet wyjaśnieniem infekcji może być krótsza cewka moczowa niż u mężczyzn. Oraz mniejszy odstęp między układem moczowym a pokarmowym. To sprzyja przemieszczaniu się Escherichia coli między odbytem a ujściem cewki moczowej, gdzie się kolonizuje.

Inne mikroorganizmy są generatorami infekcji dróg moczowych w mniejszym stopniu, wśród nich możemy wymienić:

• Proteus mirabilis
• Klebsiella pneumoniae
• Enterococcus faecalis

Wszystkie te bakterie są wrażliwe na jakiś rodzaj antybiotyków, dlatego przed rozpoczęciem leczenia może być wymagany antybiogram. Za pomocą tego testu mierzy się wrażliwość patogenów na leki, aby przepisać właściwy, zdolny do zabicia mikroorganizmu.

Najczęściej stosowane antybiotyki przy infekcjach dróg moczowych

Po zidentyfikowaniu czynnika sprawczego i ustaleniu antybiogramem, który antybiotyk jest najbardziej odpowiedni dla tej infekcji dróg moczowych rozpoczyna się protokół leczenia. Nie ma leku, który byłby idealny, ale recepta musi być dostosowana do każdego konkretnego przypadku.

W tym sensie konieczne jest uwzględnienie wieku pacjenta, ewentualnych chorób towarzyszących, alergii oraz rodzaju schorzenia układu nerkowego. Jakie są najczęściej stosowane antybiotyki? Opiszemy je szczegółowo poniżej.

Penicyliny i pochodne

Będąc jedną z najstarszych grup w walce z bakteriami, penicyliny ewoluowały z biegiem czasu. W tej rodzinie znajduje się amoksycylina i ampicylina, nadal skuteczne w walce z wieloma różnorodnymi mikroorganizmami. Znajdziemy również cefalosporyny, takie jak cefaleksyna, cefalotyna i ceftriakson.

Większość Escherichia coli jest wrażliwa na te antybiotyki, podobnie jak Proteus. Dla kobiet w ciąży są świetną opcją, gdyż w badaniach nie odnotowano wpływu na płód, dzięki czemu mają one wysokie bezpieczeństwo stosowania w tej sytuacji.

Aminoglikozydy

Ta rodzina, której przedstawicielem jest gentamycyna, działa bakteriobójczo na typy Gram-ujemne. Oznacza to, że nie wstrzymują wzrostu bakterii, a raczej zabijają drobnoustrój zaliczany do tej kategorii. Z tego powodu leczy się nimi enterokoki.

Mają szereg skutków ubocznych, które ograniczają ich stosowanie. Zaleca się ich unikać u kobiet w ciąży i niemowląt, które nadal rozwijają swoje tkanki ze względu na możliwość zakłócania procesów tworzenia się komórek.

Chinolony

Wraz z upływem czasu i odkryciem nowych leków niektóre antybiotyki zyskały popularność jako preferowane w leczeniu infekcji układu moczowego. Tak było w przypadku chinolonów, które stopniowo wypierały amoksycyliny i penicyliny.

Ta zmiana nie zawsze była oparta na dowodach naukowych, ale została narzucona. Możliwe, że ze względu na łatwość stosowania tych leków, ponieważ wymagają one mniejszych dawek przez krótsze okresy.

Ta rodzina antybiotyków ma wśród swoich związków norfloksacynę, cyprofloksacynę, pefloksacynę i gatifloksacynę. Dwie pierwsze to te najbardziej wskazane w tej chorobie ze względu na ich działanie bakteriobójcze. Zaletą tej grupy jest to, że chinolony są silnie skoncentrowane na tkankach, które muszą atakować.

Na przykład w przypadku mężczyzn zdolność penetracji prostaty sprawia, że ​​chinolony są pierwszym wyborem w walce z chorobami przewlekłymi. Z kolei norfloksacyna znajduje się w wysokich stężeniach w moczu po spożyciu.

Trimetoprim z sulfametoksazolem

Ta kombinacja leków jest sama w sobie uważana za antybiotyk. Nie zawsze można ją stosować, ponieważ jej zdolność działania ogranicza się do bakterii najczęściej wykrywanych w infekcjach dróg moczowych. Jeśli jednak antybiogram na to pozwala, nie jest to zła opcja.

Lek ten ma dobry wpływ na prostatę, co czyni go odpowiednim lekiem dla mężczyzn, zaraz po norfloksacynie. Ponadto, dzięki niewielkim działaniom niepożądanym ma profil bezpieczeństwa odpowiedni dla prawie każdego wieku i stanu.

Racjonalne stosowanie antybiotyków w infekcjach dróg moczowych

Jak zawsze w przypadku antybiotyków, niezależnie od rodzaju infekcji, racjonalne stosowanie to podstawa. Antybiotyki przyjmowane i przepisywane bezkrytycznie sprawiają, że szczepy bakterii stają się oporne, a ich leczenie staje się coraz trudniejsze.

Dlatego niezbędna jest konsultacja z lekarzem i wykonanie antybiogramu, jeśli pozwala na to dany przypadku. Dlatego wybór leku opiera się na dowodach jego skuteczności w zabijaniu bakterii i zmniejszaniu pojawiania się szczepów opornych.