Hormony płciowe: jaka jest ich funkcja?

Przejrzane i zatwierdzone przez: biotechnolog Alejandro Duarte.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 13 kwietnia, 2023

Hormony płciowe nie tylko kontrolują rozwój drugorzędowych cech płciowych, ale również biorą udział w licznych funkcjach w całym organizmie, takich jak wzrost kości lub produkcja czerwonych krwinek.

Hormony płciowe to substancje chemiczne, które są wytwarzane w organach płciowych. W przypadku kobiet odbywa się to w jajnikach, zaś u mężczyzn – w jądrach.

Ich wytwarzanie jest związane w sposób bezpośredni z działaniem innego hormonu, GnRH, w przysadce mózgowej, który jednocześnie wydziela gonadotropiny. To one koniec końców odpowiadają za stymulowanie jąder lub jajników.

Prekursorem hormonów płciowych jest cholesterol, który ma specjalistyczną formę w męskich i żeńskich hormonach płciowych. Takie hormony mogą być tworzone w celu poprawienia jakości życia pacjentów z różnymi schorzeniami, jak choćby nowotwór piersi czy prostaty, jak również problemami z płodnością czy układem moczowym.

Do żeńskich hormonów płciowych zaliczamy estrogeny i progesterony, które są produkowane w jajnikach. Z kolei męskie hormony płciowe to androgeny, które są wytwarzane w jądrach.

Żeńskie hormony płciowe

Estrogen

Estrogeny odpowiadają za rozwój żeńskich drugorzędowych cech płciowych. Poza tym kontrolują także cykl menstruacyjny oraz wspierają wzrost kości u kobiet.

Kiedy są oddzielone, zwiększa się wytwarzanie receptorów progesteronu w macicy. To wspiera serię procesów, które opiszemy później.

Estrogeny biorą również udział w procesach związanych z przemianą materii oraz krążenia, ponieważ zatrzymują sód, sól i wodę. Zatrzymywanie sodu ma znaczące konsekwencje dla kobiet w okresie menopauzy, ponieważ może prowadzić do utraty masy kostnej. Z tego powodu wiele kobiet musi stosować terapię hormonalną.

Kiedy dana osoba zaczyna stosować terapię z dużą dawką estrogenów, te hormony płciowe mogą mieć działanie  antykoncepcyjne. Poza tym również:

• Obniżają tolerancję glukozy,
• Zwiększają produkcję czynników krzepliwości krwi i plazminogenów oraz zmniejszają produkcję protrombiny III, co zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepów,
• Zwiększają produkcję reniny oraz angiotensyny, jak również wspomagają uwalnianie aldosteronu. Powinnaś pilnować swojego ciśnienia krwi, ponieważ zmiany wartości tych czynników mogą doprowadzić do jego wahania.

Progesteron lub gestagen

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, uwalnianie estrogenów wywołuje natychmiastowe zwiększenie liczby receptorów progesteronu, co ułatwia interakcje między tymi dwoma hormonami.

Kiedy progesteron dociera do tych receptorów, zmniejsza liczbę połączeń między estrogenem a jego receptorami. Takie działanie jest uznawane za korzystne, ponieważ progesteron pomaga uniknąć przerostu błony śluzowej macicy.

Jak już wyjaśniliśmy, estrogeny to hormony płciowe odpowiadające za drugorzędowe cechy płciowe u kobiet, takie jak macica. Dlatego też jeśli estrogeny będą utrzymywały swoją aktywność na tym samym poziomie lub ją zwiększały, może pojawić się przerost błony śluzowej macicy.

Podczas tego procesu gestageny przekształcają estronowe endometrium w drugorzędne endometrium.

Z kolei progesteron to hormon płciowy, który przygotowuje macicę na ciążę. Tym samym kiedy poziom progesteronu spada, rozpoczyna się menstruacja. Wspomaga również produkcję mleka w piersiach.

W przeciwieństwie do estrogenów ten hormon blokuje receptory aldosteronu. Poza tym w trakcie owulacji podnosi temperaturę ciała o około 0,5ºC (około 0,9ºF).

Męskie hormony płciowe

Androgeny

Androgeny mają działanie  maskulinizujące. Wspierają rozwój męskich genitaliów oraz drugorzędowych cech płciowych. Z kolei syntetyczne androgeny można wykorzystywać w celu leczenia takich schorzeń jak:

• Męski hipogonadyzm,
• Anemia: zwiększają produkcję erytropoetyny w nerkach ze względu na swoje działanie anaboliczne,
• Rak sutka: w przypadkach opornych na leczenie i jako dodatek do innych terapii,
• Anoreksja.

Działanie anaboliczne pojawia się, ponieważ androgeny zwiększają produkcję białek, które zwiększają masę mięśniową.

Hormony płciowe pełnią liczne funkcje, jak choćby stymulacji produkcji spermy w kanalikach nasiennych. Poza tym wspierają dojrzewanie spermatydów w spermie.

Co więcej, wspierają rozwój penisa, moszny i płciowych gruczołów wydzielniczych, jak również jąder. Oprócz tego zwiększają porost włosów łonowych i libido, czyli uczucie pożądania.