Hiperglikemia - czym jest i jak do niej dochodzi?

Hiperglikemia to wzrost wartości cukru we krwi. Cukrzyca nie jest jedyną przyczyną, ale stanowi główny powód powstawania hiperglikemii. W tym artykule dowiemy się, na czym polega ten stan i jak można go wykryć.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Kiedy mówimy o hiperglikemii, mówimy o wysokim poziomie glukozy we krwi. Hiperglikemia to termin medyczny odnoszący się do wzrostu wartości cukru we krwi.

Jedząc różnego rodzaju żywność, spożywamy glukozę, nawet w przypadku wielu produktów, które niekoniecznie identyfikujemy jako słodycze. Następnie, spożyta przez nas glukoza, która dostaje się do organizmu, musi dostać się do komórek, aby mogły prawidłowo funkcjonować.

Jeśli występuje problem z przedostaniem się cukru do komórek, krąży on we krwi. W taki sposób powstaje hiperglikemia. Prawie zawsze hormonem, który wpływa na ten rodzaj zaburzenia równowagi jest insulina, jej podstawową funkcją jest bowiem wprowadzenie glukozy do komórek narządów.

Poziom cukru we krwi a hiperglikemia

Wartość cukru we krwi uważana za normalną dla osoby na czczo wynosi od 70 do 110 mg / dl. Jeśli wykryta zostanie wartość większa niż 110 mg / dl, ale mniejsza niż 140 mg / dl, może to oznaczać, że mamy nietolerancję glukozy. Jest to stan pośredni, który poprzedza cukrzycę.

Wreszcie, jeśli wartości glikemii wielokrotnie badane na czczo są wyższe niż 140 mg / dl lub przekraczają nawet 200 mg / dl w jednym pomiarze o dowolnej porze dnia, diagnozowana jest cukrzyca. Cukrzyca jest chorobą par excellence polegającą na hiperglikemii.

Przyczyny hiperglikemii

Jak przewidywaliśmy, podstawową przyczyną, która stoi za większością przypadków hiperglikemii, jest choroba, którą znamy jako cukrzycę. Wiele osób dowiaduje się, że cierpi na tę chorobę po wykonaniu rutynowego badania krwi. Inni z kolei idą na konsultację ze względu na pewne rzadkie objawy, które zaczynają u siebie obserwować.

W cukrzycy może wystąpić niska reakcja komórek na hormon insuliny (cukrzyca typu 2) lub bezpośrednia niska produkcja insuliny w ludzkiej trzustce (cukrzyca typu 1). Drugi przypadek to sytuacja, która nieuchronnie wymaga przyjmowania insuliny w postaci leków.

Ale nie tylko cukrzyca jest przyczyną hiperglikemii. Ten stan mogą również generować następujące sytuacje:

• Przyjmowanie kortykosteroidów. Gdy z powodu innej choroby przyjmujemy kortykosteroidy, takie jak deksametazon, betametazon lub prednizon, możemy zwiększyć poziom cukru we krwi. Jednak gdy przestajemy przyjmować lek, na ogół wartości glukozy wracają do normy.
• Infekcje. Stan zakażenia organizmu przez mikroorganizmy zewnętrzne powoduje chwilową hiperglikemię. W tym przypadku również po usunięciu infekcji wartości się normalizują.
• Ciąża. Istnieje stan zwany cukrzycą ciążową, polegający na podwyższeniu poziomu glukozy we krwi u kobiet w ciąży. Ta hiperglikemia może utrzymywać się nawet do dwunastu tygodni po porodzie i wymaga ścisłej kontroli.
• Karmienie pozajelitowe. Jeśli pacjent otrzymuje pożywienie przez żyły, ponieważ nie może się odżywiać doustnie, może to spowodować rozregulowanie mechanizmu insulinowego. W takim przypadku mogą wystąpić epizody hiperglikemii, które należy wyregulować, modyfikując formułę otrzymywanego dożylnie pokarmu.

Jak się objawia hiperglikemia?

Objawy hiperglikemii zwykle objawiają się powoli i stopniowo. Jak powiedzieliśmy wcześniej, niektóre osoby dowiadują się, że chorują na cukrzycę dopiero podczas rutynowych badań krwi. Hiperglikemii nie zawsze towarzyszą bowiem typowe objawy. Natomiast trzy klasyczne objawy podwyższenia cukru we krwi to:

• Polidypsja: zwiększone pragnienie
• Polyuria: wzrost ilości moczu
• Polifagia: zwiększony apetyt

Jeśli hiperglikemia utrzymuje się w czasie, mogą się pojawić poważne problemy. Jednym z objawów są infekcje, które nie ustępują szybko, a także rany, które nie goją się tak, jak powinny. Obydwie oznaki wykazują wysoki poziom cukru, który utrzymywał się przez dłuższy czas.

Jednak najbardziej niebezpieczne objawy to te, które pojawiają się jeszcze później. Zazwyczaj zakłócają funkcjonowanie określonych układów organizmu człowieka, takich jak układ nerwowy, układ krążenia i narządy wzroku.

Konsekwencje hiperglikemii

Dłuższe utrzymywanie się objawów hiperglikemii jest bardzo niebezpieczne. Konsekwencje utrzymywania wysokiego poziomu cukru we krwi mogą być śmiertelne. Wśród chorób wynikających z tej sytuacji możemy wymienić:

• Niewydolność nerek
• Retinopatia: zmiany w siatkówce oka z utratą wzroku
• Choroby serca
• Choroby układu krążenia: ogólnie problemy z krążeniem, szczególnie w mniejszych naczyniach ciała
• Neuropatia: zmiany w przewodzeniu włókien nerwowych rąk i stóp

Najbardziej niebezpieczną i ostrą konsekwencją hiperglikemii jest kwasica ketonowa. Dochodzi do niej, gdy organizm ma tak mało insuliny w organizmie, że musi korzystać z tłuszczu, aby wytworzyć energię.

Ludzie mogą naturalnie czerpać energię z tłuszczu, ale jeśli dzieje się to na dużą skalę i w bardzo krótkim czasie, metabolizm lipidów wytwarza ketony. Ketony natomiast mają działanie toksyczne, jeśli gromadzą się w nadmiernej ilości.

Cukrzycowa kwasica ketonowa wymaga natychmiastowego leczenia w ramach nagłego przypadku. Środkami, które stosuje się w pierwszej kolejności jest uzupełnienie płynów i zastosowanie dożylnej insuliny, aby zatrzymać produkcję ketonów. Wykonanie tego na czas ratuje życie pacjentów.