Leczenie kwasicy metabolicznej oraz przyczyny choroby

Leczenie kwasicy metabolicznej ma na celu wyeliminowanie przyczyny wyzwalającej zaburzenie. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek wymagają hemodializy, która czasami jest również stosowana u osób po zatruciu glikolem etylenowym, metanolem i salicylanem.
Leczenie kwasicy metabolicznej oraz przyczyny choroby

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 18 kwietnia, 2023

Leczenie kwasicy metabolicznej ma na celu odwrócenie skutków zaburzonych procesów metabolicznych. W kwasicy metabolicznej następuje zmniejszenie stężenia wodorowęglanu sodu, a zatem zakwaszenie pH krwi. Ta redukcja jest związana z kompensacyjnym spadkiem ciśnienia cząstkowego dwutlenku węgla.

Jest to zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Wpływa na prawidłową równowagę kwasowo-zasadową, a w konsekwencji powoduje nieprawidłowe odchylenie pH krwi. Istnieje kilka poziomów nasilenia choroby, a niektóre z nich mogą doprowadzić nawet do śmierci pacjenta.

Krótko mówiąc, kwasica metaboliczna jest zaburzeniem równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Charakteryzuje się ono obniżeniem pH krwi, obniżeniem poziomu dwutlenku węgla i hiperwentylacją jako mechanizmem kompensacyjnym. Zobaczmy teraz skąd się bierze to zaburzenie i jak wygląda leczenie kwasicy metabolicznej.

Przyczyny i leczenie kwasicy metabolicznej

Zwykle pojawienie się kwasicy metabolicznej występuje w wyniku więcej niż jednego mechanizmu zachodzącego w tym samym czasie. Może tu chodzić o następujące sytuacje:

Leczenie i diagnoza kwasicy metabolicznej
  • Nadmierna podaż lub nadmierna endogenna produkcja nielotnych kwasów. Na przykład, gdy występuje kwasica ketonowa, kwasica mleczanowa lub kwasica wytwarzana przez udział kwasowych prekursorów.
  • Zaburzona regeneracja wodorowęglanów przez nerki (kwasica w ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek) lub zmiana wydalania protonu w dystalnych kanalikach (dystalna kwasica kanalikowa).
  • Utrata podstawowych substancji: utrata ta może wystąpić na poziomie nerek lub przewodu pokarmowego.

Kwasica metaboliczna może być jednak kompensowana przez drogi oddechowe, to znaczy poprzez hiperwentylację. Dzięki temu ciśnienie cząstkowe dwutlenku węgla spada, a pH krwi jest częściowo lub całkowicie znormalizowane.

Jakie są objawy kwasicy metabolicznej?

Objawy kwasicy metabolicznej nie są specyficzne. Z tego powodu diagnoza może być skomplikowana, chyba że pacjent przedstawi wyraźne wskazania do pobrania próbek gazów z krwi tętniczej.

Objawy u tych pacjentów obejmują:

  • Ból w klatce piersiowej
  • Kołatanie serca
  • Ból głowy
  • Zmieniony stan psychiczny: obejmuje silny lęk spowodowany niedotlenieniem, zmniejszoną ostrość wzroku, nudności, wymioty, ból brzucha, zaburzenia apetytu a także utratę masy ciała.

Osoby, które wchodzą w stan kwasicy metabolicznej, zwykle mają też problemy z oddychaniem. Objaw ten znany jest jako oddech Kussmaula. Ten rodzaj oddychania charakteryzuje się głębokim, szybkim oddychaniem i występuję podczas klasycznej kwasicy ketonowej o osób chorych na cukrzycę.

Z drugiej strony, ekstremalna kwasica prowadzi do powikłań neurologicznych i sercowych, takich jak:

  • Powikłania neurologiczne: letarg, otępienie, śpiączka i drgawki.
  • Zmiany w pracy serca: mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca i zmniejszona odpowiedź na epinefrynę. Obie sytuacje prowadzą do niedociśnienia tętniczego.
  • Ciężka kwasica metaboliczna może prowadzić do szoku lub śmierci.

Diagnoza

Wymienione poniżej badania mogą pomóc w zdiagnozowaniu kwasicy. Mogą również ustalić, czy przyczyną jest problem z oddychaniem, czy problem metaboliczny. Badania mogą obejmować:

Pacjentka na hemodializie
  • Gazometria tętnicza
  • Podstawowy panel metaboliczny: jest to zestaw badań krwi, które mierzą poziom sodu i potasu, czynność nerek oraz inne składniki chemiczne i funkcje.
  • PH moczu
  • Centony w moczu i krwi.
  • Badanie kwasu mlekowego.
  • Inne

Jakie leczenie stosuje się w przypadku kwasicy metabolicznej?

Leczenie ma na celu wyleczenie przyczyny wyzwalającej zaburzenie. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek wymagają hemodializy, którą czasami stosuje się również u osób po zatruciu glikolem etylenowym, metanolem i salicylanem.

W bardzo ciężkich przypadkach zwykle podaje się wodorowęglan sodu, czyli sodę czyszczoną, ale należy to robić ostrożnie, ponieważ w niektórych okolicznościach może mieć szkodliwe działanie.

Gdy kwasica metaboliczna jest wtórna do utraty jonów wodorowęglanowych lub akumulacji kwasów nieorganicznych, leczenie wodorowęglanem jest zwykle bezpieczne i odpowiednie.

Jednak, gdy kwasica wynika z akumulacji kwasów organicznych, ten rodzaj terapii budzi kontrowersje, ponieważ śmiertelność w tych warunkach nie zmniejsza się znacząco i może wiązać się z pewnym ryzykiem.

Pomimo tych i innych kontrowersji większość ekspertów nadal zaleca dożylne podawanie wodorowęglanu w przypadkach ciężkiej kwasicy metabolicznej, kiedy dochodzi do wartości pH poniżej 7,1.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Vargas Flores, T. (2014). Acidosis metabólica. Revista de Actualización Clínica Investiga.
  • Scharnagl, H., März, W., Böhm, M., Luger, T. A., Fracassi, F., Diana, A., … Goffin, E. (2010). Acidosis, Metabolic. In Encyclopedia of Molecular Mechanisms of Disease. https://doi.org/10.1007/978-3-540-29676-8_16
  • Márquez-gonzález, C. H. (2012). gasometría durante la guardia. Rev Med Inst Mex Seguro Soc.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.