Grypa jelitowa: wszystkie możliwe przyczyny

Wiedząc jak rozprzestrzenia się ta choroba i jak można się nią zarazić, jesteśmy w stanie zmniejszyć ryzyko zakażenia

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz José Gerardo Rosciano Paganelli.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 16 czerwca, 2023

Grypa jelitowa (Gastroenteritis zwana także grypą żołądkową) powoduje zapalenie jelit, wywołując biegunkę i wymioty.

Co to jest grypa jelitowa?

Grypa jelitowa to zakażenie układu pokarmowego, które powoduje biegunkę i wymioty. Często towarzyszą im bóle brzucha i skurcze jelit, a niektóre przypadki grypy mogą doprowadzić do ciężkiego odwodnienia.

Najczęściej przyczyną grypy jelitowej u dzieci jest zakażenie wirusowe, natomiast dorosłych pojawia się w rezultacie zakażenia bakteryjnego.

Kto jest narażony?

Grypa jelitowa jest bardzo powszechną chorobą. Na całym świecie notuje się od 3 do 5 bilionów przypadków rocznie. Jest jednym z najczęstszych powodów wizyt u lekarza w krajach wysoko rozwiniętych, co pociąga za sobą wysokie koszty.

Ryzyko wystąpienie infekcji jest największe podczas deszczowych pór roku oraz w zimie, ze względu na niską jakość wody pitnej.

W krajach rozwijających się stwierdza się dużą ilość przypadków tej choroby. Często przyczyną są zarazki cholery ze względu na niedostateczną higienę oraz złą jakość wody pitnej w wielu rejonach, co pociąga za sobą wysokie ryzyko wystąpienia epidemii.

Przyczyny występowania grypy jelitowej

Jak wspomniano powyżej, głównym powodem choroby są wirusy i bakterie, choć zdarzają się przypadki zakażeń pasożytniczych. Niewielki procent przypadków pojawia się z przyczyn nieinfekcyjnych takich jak choroba Crohna czy nietolerancja laktozy.

Wirusy

• Rotawirusy.
• Norowirusy.
• Adenowirusy.
• Astrowirusy.

Rotawirusy są najczęstszą przyczyną infekcji u dzieci, ze względu na niedojrzały układ odpornościowy oraz nieodpowiednią higienę. U dorosłych  grypę jelitową najczęściej wywołują norowirusy.

Wirusy są odpowiedzialne za ponad 70% przypadków biegunki u dzieci, ponieważ ich układ odpornościowy nie potrafi ich skutecznie zwalczać.

Bakterie

• Pałeczki okrężnicy.
• Campylobacter jejuni.
• Salmonella.
• Clostridium difficile.
• Przecinkowiec cholery.

Bakterie chorobotwórcze w produktach spożywczych są często przyczyną grypy jelitowej. Jeżeli żywność jest przechowywana w temperaturze pokojowej, bakterie namnażają się bardzo szybko co pociąga za sobą wysokie ryzyko infekcji.

Bakterie Campylobacter jejuni często znajdują się w zakażonym surowym lub niedogotowanym mięsie.

Cholera to choroba spowodowana przez przecinkowca cholery, która rozprzestrzenia się w zakażonej żywności lub wodzie. Cholera to główna przyczyna zachorowań na grypę jelitową szczególnie w Afryce i Azji.

Nadmierne i niewłaściwe stosowanie antybiotyków to kolejna przyczyna dużej ilości przypadków tej choroby. U osób starszych i hospitalizowanych, grypa jelitowa pojawia się w rezultacie zakażenia bakteriami Clostridium difficile.

Jak rozprzestrzenia się grypa jelitowa?

Choroba ta może przenosić się na wiele sposobów ale najbardziej powszechnym z nich jest kontakt fizyczny, zakażona woda lub produkty spożywcze.

Najwięcej przypadków stwierdza się w miesiącach deszczowych i w zimie ze względu na niską jakość wody.

Grypa jelitowa przenosi się także z powodu nieodpowiedniej higieny i niedożywienia, co często zdarza się u dzieci. Jednak sposoby przenoszenia choroby są różne i często niemożliwe jest jednoznaczne stwierdzenie przyczyny zarażenia.

Okres inkubacji i zarażania

Objawy grypy jelitowej pojawiają się od 1 do 3 dni po zakażeniu. Biegunka i wymioty zazwyczaj ustępują po 3 do 8 dni od wystąpienia pierwszych objawów. Jednak nieleczona biegunka może przybrać formę ostrą lub przewlekłą.

Warto jednak wziąć pod uwagę, że dorośli mogą uodpornić się na tę chorobę ale być jej nosicielami. Innymi słowy, wiele osób po ustąpieniu objawów może zarażać innych, więc należy pamiętać o  przedsięwzięciu odpowiednich środków ostrożności.

Objawy grypy jelitowej

• Wymioty.
• Biegunka: W przypadku zakażenia bateryjnego w stolcu może pojawić się krew.
• Bóle brzucha.
• Skurcze jelit.

Komplikacje

Najczęstszą komplikacją grypy jelitowej to odwodnienie spowodowane biegunką. Odwodnienie klasyfikuje się jako łagodne (< 5%), umiarkowane (5 – 9%) lub ostre (>10%). W odwodnieniach umiarkowanych i ostrych można zaobserwować zmiany w wyglądzie chorego jak zapadnięte oczy, brak łzawienia i suchość w ustach.

Ponadto chorzy są mniej aktywni a ich skóra traci elastyczność.

Choroby o podobnych objawach

• Niedrożność jelit.
• Cukrzyca.
• Zapalenie wyrostka robaczkowego.
• Celiakia.
• Zatrucie pokarmowe.
• Nadużywanie środków przeczyszczających.
• Zapalenie jelit.

Grypę jelitową może zdiagnozować jedynie lekarz, aby wykluczyć wszelkie inne możliwe przyczyny objawów.

Leczenie

Leczenie grypy jelitowej koncentruje się głównie na utrzymaniu odpowiedniego nawodnienia oraz odpowiedniego odżywiania. Nie polecane są napoje słodzone, ponieważ mogą pogłębić objawy biegunki. Nawadnianie organizmu przeprowadza się stosując doustne sole nawadniające oraz czystą wodą.

Zaleca się utrzymanie normalnej diety, redukcję cukru oraz zwiększenie ilości produktów spożywczych zawierających naturalne probiotyki. W cięższych przypadkach lekarz może zalecić preparaty przeciwwymiotne, antybiotyki lub leki przeciwskurczowe, lecz nie jest to powszechną praktyką.

Zapobieganie i szczepionki

Głównym czynnikiem zapobiegawczym jest przestrzeganie odpowiednich zasad higieny oraz spożywanie niezanieczyszczonych produktów spożywczych oraz wody. Mycie rąk obniża ryzyko zakażenia grypą jelitową o 30% procent.

Obecnie szeroko dostępne są bardzo skuteczne szczepionki przeciwko rotawirusom.