Gorączka neutropeniczna: przyczyny i leczenie
By zrozumieć, czym jest gorączka neutropeniczna trzeba najpierw zdefiniować koncepcję gorączki i neutropenii. Kolejnym krokiem jest przedstawienie obrazu klinicznego.
By mówić o gorączce neutropenicznej, potrzebujemy definicji zarówno pojęcia gorączki jak i neutropenii. Po ich ustaleniu możemy przejść do cech klinicznych. Gorączkę powszechnie kojarzy się ze wzrostem temperatury ciała powyżej normalnej wartości. Lekarze uważają za gorączkę temperaturę przekraczającą 38 stopni.
Temperatura do 37 stopni to normalny stan. Pomiędzy tą wartością a 38 stopniami mówi się o stanie podgorączkowym. Neutropenia to z kolei spadek ilości białych krwinek nazywanych neutrofilami. Lekarze podają wartość poniżej 500 na mililitr krwi za stan neutropeniczny.
Wysoka temperatura w połączeniu z niskim poziomem neutrofilów prowadzi do gorączki neutropenicznej. To poważny stan, ponieważ niedobór białych krwinek utrudnia walkę z infekcją. Przypadki takie wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Zwykle stan ten dotyka pacjentów o obniżonej odporności i onkologicznych.
Grunt to zapobiec przekształceniu się gorączki neutropenicznej w sepsę. Sepsa to infekcja krwi atakująca wiele organów jednocześnie. To poważny stan kliniczny wymagający hospitalizacji i leczenia silnymi antybiotykami.
Gorączka neutropeniczna: występowanie
Często gorączka neutropeniczna dotyka osób o osłabionej odporności. Typowy przykład to pacjenci z nowotworami krwi lub szpiku kostnego. Choroby nowotworowe krwi takie jak białaczka powodują spadek poziomu neutrofilów w organizmie pacjenta. Infekcje pojawiają się wówczas częściej.
Czasami to nie choroba nowotworowa szpiku kostnego powoduje neutropenię, ale guz na innym organie. Jeśli guz ten produkuje toksyczne substancje mogą one wpływać na wytwarzanie białych krwinek w szpiku kostnym.
Leczenie raka także może powodować neutropenię. Chemioterapia lekami takimi jak cisplatyna czy docetaksel również negatywnie wpływa na szpik kostny. Podczas chemioterapii może zatem pojawić się gorączka neutropeniczna. To skomplikowany efekt uboczny, któremu trudno zapobiec.
Istnieją leki wspomagające stosowane przy chemioterapii w celu utrzymania produkcji białych krwinek.
Szczególna sytuacja dotyczy dzieci, które nie cierpią na nowotwory. W ich przypadku proces jest odwrotny, gdyż to to nie infekcja powoduje spadek poziomu neutrofilów, a niski poziom neutrofilów powoduje infekcję.
Czytaj dalej: Czy antybiotyki w czasie ciąży są niebezpieczne?
Klasyfikacja
Medycyna musiała rozwinąć mechanizmy klasyfikowania pacjentów z gorączką neutropeniczną, by móc szacować ryzyko z nią związane. Najczęściej stosuje się skalę MASCC.
Dzięki MASCC lekarz może przypisać punkty konkretnym parametrom i ocenić stopień ryzyka. W tabeli MASCC wartość powyżej 21 punktów oznacza niskie ryzyko i lepsze prognozy na przyszłość.
Zasadniczo pacjent z gorączką neutropeniczną jest zagrożony wtedy, gdy gorączka utrzymuje się przez ponad siedem dni, a poziom neutrofilów utrzymuje się poniżej 100 na mililitr krwi. Stan pogarsza się gdy dochodzą do niego:
- Zaburzenia w obrębie układu oddechowego takie jak zapalenie płuc
- Objawy neurologiczne
- Niskie ciśnienie tętnicze
Pacjent wysokiego ryzyka według skali MASCC powinien być hospitalizowany. Poddaje się go natychmiastowej kuracji antybiotykami.
Pacjenci niskiego ryzyka mogą być leczeni ambulatoryjnie. Nie trzeba ich zatem hospitalizować. Podaje im się antybiotyki doustnie, obserwuje, a w razie potrzeby przenosi na szpitalny oddział.
Czytaj teraz: Chlorheksydyna: antybiotyk o wielu zastosowaniach
Leczenie gorączki neutropenicznej
Leczenie gorączki neutropenicznej polega głównie na podawaniu antybiotyków. Zaczyna się od pewnych schematów farmakologicznych ustalonych zależnie od przyczyn infekcji.
Takie postępowanie nazywa się leczeniem empirycznym. To tryb o szerokim spektrum bez konieczności potwierdzania źródła infekcji. Możliwe jest podawanie jednego lub dwóch antybiotyków jednocześnie.
Leczenie antybiotykami osiąga punkt kulminacyjny, gdy gorączki nie ma przez czterdzieści osiem godzin, a białe krwinki wracają do normalnego poziomu. Regularnie przeprowadza się posiew w celu potwierdzenia działania antybiotyków.
Jeśli cierpisz na jakieś schorzenie obniżające odporność, pojawienie się gorączki powinno skłonić cię do pójścia do lekarza. Nie odkładaj wizyty u specjalisty ani rozpoczęcia leczenia. Gorączka neutropeniczna zagraża bowiem życiu.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Sanchez-Muñoz A, García-Carbonero R, Cortés-Funes H, Paz-Ares L. Envolving treatment of fever and neutropenia in cancer patients. Rev Oncol 2002; 4: 297-307.
- Alison G. Freifeld, Eric J. Bow, Kent A. Sepkowitz, Michael J. Boeckh,James I. Ito, Craig A. Mullen, Issam I. Raad,Kenneth V. Rolston, Jo-Anne H. Young, and John R. Wingard. Clinical Practice Guideline for the Use of Antimicrobial Agents in Neutropenic Patientswith Cancer: 2010 Update by the Infectious. Diseases Society of America. Clinical Infectious Diseases 2011;52(4):e56–e93.
