Filozofia przyrody i jej znaczenie dla współczesnego świata

Refleksje nad światem przyrody sięgają początków myśli i wchodziły w zakres jednej z gałęzi filozofii, która najbardziej przyczyniła się do rozwoju współczesnego świata. Dowiedz się więcej tutaj.

Napisane i zweryfikowane przez filozof Maria Alejandra Morgado Cusati.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2022

Filozofia przyrody, odnosi się do filozoficznej refleksji nad naturalnym i fizycznym światem, w którym jesteśmy zanurzeni. Tak więc przedmiotem jej badań są byty nieożywione (planety, gwiazdy, zjawiska naturalne, fizykochemiczne składniki materii itp.) oraz istoty żywe.

Jej początki sięgają zarania dziejów myśli, kiedy to człowiek prymitywny dążył do zrozumienia natury. W tym czasie człowieka zadziwiała wielkość i harmonia wszechświata. Podziwiał ciągłe powtarzanie się naturalnych cykli i bał się niekontrolowanej siły zjawisk naturalnych.

Stąd w całej historii powstało wiele teorii i wyjaśnień dotyczących świata fizycznego. Przyczyniły się one do jego zrozumienia i opanowania przez ludzi. Poniżej szczegółowo opisujemy, co obejmuje ta gałąź filozofii i co wniosła do ewolucji współczesnego społeczeństwa.

Geneza filozofii przyrody

Jak powiedzieliśmy, początki filozofii przyrody sięgają pierwszych refleksji i wyjaśnień dotyczących świata fizycznego. Pierwsze wzmianki na ten temat sięgają starożytności. Mamy na przykład wyjaśniające teorie Talesa z Miletu – pierwszego filozofa przyrody. Inni znani myśliciele w tej dziedzinie to Anaksymander, Anaksymenes, Pitagoras, Platon i Arystoteles.

Filozofia przyrody charakteryzowała się ustalaniem pochodzenia i budowy bytów naturalnych. W tym sensie opracowano spontaniczną i naiwną dialektyczną interpretację natury. Według niej wszystko, co składa się na świat fizyczny, jest połączone i żywe.

W tej epoce przyrodę rozumiano jako stałą i pierwotną substancję, która utrzymuje się dzięki nieustannym zmianom istot naturalnych. Podobnie pochodzenie świata wyjaśniano zwykle na podstawie konkretnych obiektów (takich jak woda), które nazywano arche (zasadą).

Jak ewoluowała filozofia przyrody?

Później, w średniowieczu, filozofia przyrody opierała się na adaptacji pewnych arystotelesowskich zasad kosmologicznych do geocentrycznego obrazu świata. Na przykład natura została pomyślana jako uniwersalny, samowystarczalny organizm, zunifikowany system wszechobecnych sił ożywianych przez kosmiczną duszę, w którym rozróżnienie między żywym (duchem) a nieożywionym (materią) traci sens.

Zakładano więc, że wszystko żyje, a więc rzeczy w organizmie nie dzieją się dlatego, że ingeruje w nie jakaś nienaturalna istota.

Następnie, w epoce nowożytnej, ówcześni filozofowie rozpoczęli walkę ze scholastycznym poglądem na przyrodę i bronili bardziej naukowego poglądu. Opracowali różnorodne i głębokie racjonalistyczne, empiryczne, materialistyczne i dialektyczne wyjaśnienia.

W tym sensie współcześni filozofowie przyrody nie są ani naukowcami, ani humanistami, ale są gdzieś pośrodku, korzystając ze wszystkiego po trochu. Oznacza to, że w tym okresie możemy zauważyć idee, które faworyzują spekulacje, ale znajdujemy również myśli, które bronią doświadczenia.

Wreszcie w czasach współczesnych filozofia przyrody nie została zastąpiona ani przez nauki przyrodnicze, ani przez teologię naturalną. Nadal rozwija swoją specyficzne podejście w różnych sektorach, które dystansują się zarówno od scjentyzmu, jak i doktryn nadprzyrodzonych.

Jednym z przykładów jest Koło Filozofii Przyrody, założone w 2008 roku przez Miguela Espinozę z Uniwersytetu w Strasburgu. Poruszane problemy obejmują ciągłość od nauki do metafizyki, związek między matematyką a światem zmysłowym, różne aspekty przyczynowości w nauce i jej związek z determinizmem i wolnością.

Główni przedstawiciele

Wymienienie wszystkich filozofów, którzy skupili się na zrozumieniu natury, jest żmudnym zadaniem. Dlatego ograniczymy się tylko do przedstawienia niektórych autorów, którzy mieli wkład w powstanie filozofii przyrody:

• Tales z Miletu (624 p.n.e. – 546 p.n.e.). Jako pierwszy stwierdził, że ziemia jest okrągła i stwierdził, że woda jest zasadą życia wszechświata. To on również podzielił rok na pory roku i 365 dni.
• Anaksymander (610 p.n.e. – 546 p.n.e.). Twierdził, że wszechświat i natura składają się z apeironu lub małych cząstek nieokreślonej materii, które są nieskończone. Był także pierwszym, który postulował, że życie powstaje w wodzie, a organizmy regenerują się i ewoluują, dostosowując się do środowiska.
• Anaksymenes (urodzony między 615 p.n.e. a 590 p.n.e. – 525 p.n.e.). Jako pierwszy wprowadził do kosmologii ideę okresowości, która nawiązuje do nieustannego ruchu kosmosu. Ponadto mówił o dylatacji i kondensacji materii pod wpływem ciepła i zimna powietrza.
• Arystoteles (384 p.n.e. – 322 p.n.e.). Zebrał wszystkie powyższe idee, dając odpowiedzi na wielkie pytania stawiane przez przedsokratejskich filozofów, zwłaszcza dotyczące problemu ruchu. Pisał także obszernie o roślinach, gwiazdach i zwierzętach.

Wpływ filozofii przyrody na ewolucję społeczeństwa

Powstanie i rozwój filozofii przyrody było niewątpliwie jednym z fundamentalnych aspektów rozumienia świata, w którym żyjemy. Dzięki niej człowiek uzyskał względną władzę i obiektywną wiedzę o fizyce.

To pozwoliło mu zapobiegać chorobom i je leczyć, zmniejszać skutki klęsk żywiołowych, produkować więcej żywności dla ludności oraz rozwijać mechanizmy i technologie podnoszące jakość życia.

Ponadto filozofia przyrody pomogła nam zrozumieć siebie jako gatunek i dostarczyła teorii na temat pochodzenia całego wszechświata. Te odpowiedzi, choć nie ostateczne, nadają sens i cel istnieniu.