Epinefryna: czy wiesz, kiedy i jak ją należy stosować?

Epinefryna, nazywana również adrenaliną, to lek podawany na różne sposoby, w zależności od objawów danego pacjenta i sytuacji, w jakiej się znajduje. Używa się jej głównie w leczeniu zawału oraz wstrząsu anafilaktycznego.

Epinefryna, znana powszechnie jako adrenalina, to hormon i neurotransmiter używany w sytuacjach zagrożenia życia, gdy pacjent cierpi na zawał serca. Na początku stosowano ją do leczenia skurczy oskrzeli i hipoglikemii. Jednak w dzisiejszych czasach istnieje o wiele więcej leków, które sprawdzają się lepiej w takich przypadkach.

Adrenalina to substancja, która prowadzi do zwiększenia tętna, skurczu naczyń krwionośnych oraz rozszerzenia dróg oddechowych. Poza tym bierze udział w reakcji walki lub ucieczki wytwarzanej przez układ nerwowy w sytuacji zagrożenia.

Zagłębiając się na chwilę w szczegóły techniczne należy dodać, że adrenalina to katecholamina. To aminokwas produkowany przez rdzeń nadnerczy, wytwarzany z fenyloalaniny i tyrozyny.

Epinefryna: jak można ją podawać ?

Epinefryna jest dostępna pod postacią roztworu do wstrzykiwania. Można ją podawać stosując różne rodzaje iniekcji:

• Domięśniowe (IM)
• Podskórne
• Dożylne (IV)
• Dosercowe: jedynie w ekstremalnych przypadkach, jeśli nie można podać jej dożylnie.

  

Dwa ostatnie sposoby wstrzykiwania muszą być wykonywane w szpitalu, przy jednoczesnym monitorowaniu akcji serca. Poza tym roztwór epinerfryny należy rozcieńczyć przed podaniem w następujących środkach:

• Roztwór chlorku sodu o stężeniu 0,9%,
• Glukoza o stężeniu 5%,
• Glukoza 5% w roztworze chlorku sodu 0,9%.

Zarówno dawka, jak i metoda podania, zależą od postawionej diagnozy i konkretnego przypadku. Jednak w stanach zagrożenia życia należy wybrać jak najszybszy sposób podania (na przykład w kroplówce lub dożylnie).

Wykorzystanie epinefryny

Widzisz już, że epinefryna to roztwór dostępny w różnych stężeniach. Najczęściej stosuje się go w przypadku następujących schorzeń:

Zawał serca

Adrenalina znajduje zastosowanie nie tylko w leczeniu zawału serca, ale także innych chorób mięśnia sercowego, takich jak arytmia, która wynika ze zmniejszonej pojemności minutowej serca lub jej braku.

Epinefrynę podaje się, aby wywołać zwężenie naczyń krwionośnych i zwiększyć pojemność minutową serca. Innymi słowy, doprowadza ona do skurczu serca i zwiększa tętno, aby je “ożywić”.

Anafilaksja

Epinefryna to podstawowy środek w leczeniu anafilaksji. Anafilaksja może pojawić w wyniku poważnej reakcji alergicznej. Może nawet prowadzić do śmierci, jeśli dojdzie do dużego zwężenia oskrzeli. W takim przypadku lekarz lub ratownik poda ten lek, aby rozszerzyć drogi oddechowe i pomóc pacjentowi oddychać.

Wstrzyknięcie do stawów pod znieczuleniem miejscowym

Epinefrynę dodaje się również do wielu różnych środków znieczulających miejscowo, podawanych w postaci zastrzyków. Taka mieszanka dzięki działaniu zwężającemu naczynia krwionośne, które cechuje epinefrynę, spowalnia przyswajanie, a tym samym wydłuża działanie środka znieczulającego.

Jednak mimo wszelkich korzyści, mieszanka środka znieczulającego z epinefryną może wywoływać skutki uboczne związane z działaniem adrenaliny, w tym:

• Lęk/niepewność,
• Częstoskurcz serca,
• Drgawki.

Epinefryna i możliwe skutki uboczne

Stosowanie epinefryny może nieść ze sobą ewentualne skutki uboczne i komplikacje, zwłaszcza jeśli podaje się ją dożylnie i dosercowo. Najczęstsze z nich to:

• Palpitacje i drgawki,
• Częstoskurcz,
• Zaburzenia rytmu serca,
• Niepokój i nadciśnienie,
• Bóle głowy,
• Obrzęk płuc.

Istnieje również kilka przeciwwskazań, które mogą wykluczyć stosowanie epinefryny. W takim przypadku nie stanowi ona odpowiedniego środka leczniczego. Przykładowo, pacjenci przyjmujący beta-blokery nieselektywne nie powinni przyjmować epinefryny.

W przeciwnym wypadku leki mogą wejść w bardzo niebezpieczne interakcje, wywołując nadciśnienie, a nawet krwotok mózgowy.

Chociaż wiele osób uważa, że podanie adrenaliny może prowadzić do niewydolności serca z powodu silnego działania kurczącego naczynia, to wcale tak nie jest. W tętnicach wieńcowych znajduje się tylko jeden rodzaj receptorów, które pod wpływem adrenaliny wywołują jedynie rozszerzanie naczyń krwionośnych, a nie ich skurcz.

Podsumowanie

Epinefryna, czy też adrenalina, to lek podawany na różne sposoby, w zależności od stanu pacjenta i sytuacji, w jakiej się znajduje. Poza tym to dobry sposób leczenia zawału serca i reakcji anafilaktycznych.

Niektóre rodzaje epinefryny można wstrzyknąć samodzielnie, jeśli zachodzi ryzyko wystąpienia szoku anafilaktycznego. Adrenalina, podobnie jak inne leki, ma skutki uboczne, które powinno się brać pod uwagę w momencie podejmowania decyzji o jej podaniu.