Dysfunkcja owulacji: co to jest i jak sobie z nią radzić?

Dysfunkcja owulacji może być spowodowana wieloma przyczynami. Niektóre z nich można doskonale kontrolować np. nadwagę czy nadmierną aktywność fizyczną. W innych przypadkach wymagane jest leczenie, aby przezwyciężyć ten stan.

Dysfunkcja owulacji jest nieprawidłowością w tym naturalnym procesie u kobiety. W niektórych przypadkach owulacja w ogóle nie występuje, a w innych jest nieregularna, przerywana lub nienormalna.

W przypadku dysfunkcji owulacji, kobiety bardzo często cierpią na zaburzenia miesiączkowania. Zwykle kobieta nie będzie miała wcale miesiączki lub będzie miała bardzo nieregularne krwawienia. Wynika to ze zmian hormonalnych.

Dysfunkcja owulacji, zwłaszcza brak owulacji, jest jedną z głównych przyczyn niepłodności kobiet. Jednak czasami ten stan jest normalny, na przykład, gdy występuje w czasie ciąży i laktacji. W innych przypadkach ma związek z jakimiś zaburzeniami w organizmie.

Co to jest dysfunkcja owulacji?

Dysfunkcja owulacji to stan, w którym jajeczkowanie nie występuje lub występuje nieregularnie. Jeśli nie ma owulacji, nazywa się to „anowulacją”. Jeśli owulacja jest nieregularna, ale nie całkowicie nieobecna, nazywa się ją „oligoowulacją”.

Podczas normalnego cyklu kobiety uwalniane jest dojrzałe jajo. Może zostać zapłodnione przez plemnik, co prowadzi do poczęcia. Oczywiście, jeśli nie ma jaja lub jajo jest w złym stanie, zapłodnienie również nie może nastąpić.

Szacuje się, że do 40% przypadków niepłodności kobiet jest spowodowanych dysfunkcją owulacji. Ten stan może być przypadkowy lub przewlekły. W niektórych przypadkach ta nieprawidłowość może prowadzić do innych długotrwałych problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca typu 2.

Przyczyny zaburzeń owulacji

Dysfunkcja owulacji ma wiele różnych wyzwalaczy, od stresu po zespół policystycznych jajników. Jednak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podzieliła przyczyny na trzy główne grupy, jak zobaczymy poniżej.

Niewydolność podwzgórzowo-przysadkowa

W tym przypadku dysfunkcja owulacji jest spowodowana zaburzeniami wydzielania hormonalnego podwzgórza i przysadki mózgowej. W szczególności podwzgórze nie wytwarza wystarczającej ilości GnRH, a przysadka nie uwalnia wystarczającej ilości gonadotropin. Hormony te regulują cykl menstruacyjny. Odpowiada to 10% przypadków.

Przyczyny nieprawidłowości w działaniu podwzgórza lub przysadki są następujące:

• Zespół Kallmana
• Hipogonadyzm hipogonadotropowy
• Nadmierne ćwiczenia fizyczne
• Przyrost i utrata masy ciała, szczególnie z powodu anoreksji lub bulimii
• Przewlekła niewydolność nerek
• Przewlekła choroba wątroby
• Inne choroby ogólnoustrojowe

Zmiany hormonalne

W tej grupie mamy zespół policystycznych jajników, uważany za najczęstszą przyczynę zaburzeń owulacji. Jest to zaburzenie endokrynologiczne, które powoduje u kobiet brak miesiączki lub bardzo nieregularne cykle.

Kobiety z tym zaburzeniem mają powiększone jajniki i nie produkują dojrzałych jajeczek. U tych kobiet powszechnie występują są również objawy hiperandrogenizmu lub nasileniem cech męskich.

W tej grupie znajdują się również inne choroby, takie jak hiperprolaktynemia, czy bardzo wysoki poziom hormonu prolaktyny, a także zaburzenia tarczycy. Oba te czynniki powodują zaburzenia owulacji.

Niewydolność jajników

Inną przyczyną zaburzeń owulacji jest przedwczesna niewydolność jajników lub wczesna niewydolność jajników. Szacuje się, że ta przyczyna odpowiada za 4% do 5% przypadków. Niewydolność charakteryzuje się tym, że jajniki kobiety przestają funkcjonować przed 40 rokiem życia; to znaczy przed osiągnięciem średniego wieku menopauzy.

Tak więc hormonów są na wystarczającym poziomie, ale jajniki nie produkują dojrzałych jajeczek. Ponadto w niektórych przypadkach występuje niedobór estrogenu.

Objawy i diagnoza

Głównym objawem dysfunkcji owulacji jest brak lub przerywanie miesiączki. Podobnie, w tych przypadkach nie ma objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Nie ma też obfitego i elastycznego śluzu szyjkowego, charakterystycznego dla dni płodnych u kobiet.

W niektórych przypadkach kobiety z dysfunkcją owulacji mają miesiączkę, ale towarzysza jej pewne osobliwości:

• Cykle trwają krócej niż 21 dni lub dłużej niż 36 dni
• Długość cyklu bardzo się różni z miesiąca na miesiąc
• Krwawienie jest nieprawidłowe

Z drugiej strony niektóre kobiety z tym zaburzeniem nie mają żadnych objawów. Zdają sobie sprawę, że mają ten stan, dopiero kiedy próbują zajść w ciążę i nie mogą.

Diagnozę zwykle stawia się na podstawie jednego lub więcej następujących działań:

• Monitorowanie podstawowej temperatury ciała
• Badanie progesteronu z krwi
• USG

Leczenie dysfunkcji owulacji

Leczenie dysfunkcji owulacji zależy od tego, co ją powoduje. Czasem wystarczy zmiana stylu życia, w tym zmniejszenie stresu, uregulowanie diety, zrzucenie wagi czy ograniczenie aktywności fizycznej.

W przypadku braku równowagi hormonalnej najczęściej przepisywane są leki na płodność. Zwykle stosuje się Clomid. Szacuje się, że ten lek wywołuje jajeczkowanie nawet u 80% kobiet, które cierpią na anowulację.

Jeśli występuje zespół policystycznych jajników, można przepisać metforminę. Czasami stosuje się również mioinozytol, suplement dostępny bez recepty. Jeśli te substancje nie działają, można je łączyć z lekami na płodność. Zwiększa to szansę na sukces.

Jeśli przyczyną zaburzeń owulacji jest przedwczesna niewydolność jajników, leki najprawdopodobniej nie zadziałają. W tym i innych przypadkach, w których leczenie nie przynosi skutków, alternatywą jest wypróbowanie zapłodnienia in vitro (IVF).

Wykrycie anomalii oznacza poznanie własnego ciała

Należy podkreślić, że kobiety z tą dysfunkcją niekoniecznie przestają miesiączkować, częściowo, albo całkowicie. Dlatego ważne jest, aby zwracać uwagę na długość cykli i krwawienie, aby wykryć każdą możliwą nieprawidłowość.

Styl życia odgrywa w tym zakresie bardzo ważną rolę. W szczególności musisz dbać o swoją dietę i zachowywać spokój ducha. Stres również  może prowadzić do dysfunkcji owulacji.