Czynniki ryzyka osteoporozy - dowiedz się, jak się chronić

Osteoporoza może być chorobą ograniczającą, ale można jej częściowo zapobiec. Jakie czynniki ryzyka można zmodyfikować? Powiemy Ci o nich więcej w tym artykule.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Karina Valeria Atchian.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Czynniki ryzyka osteoporozy wyjaśniają jej występowanie w pewnych grupach populacji. Jest to powszechna choroba, która może dotykać zarówno mężczyzn, jak i kobiety.

Charakteryzuje się zmniejszoną masą kostną i zwiększoną łamliwością elementów szkieletu, co prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań. Stan ten osłabia kości i naraża je na urazy, które w innym przypadku by się nie pojawiły.

Najczęstszymi miejscami złamań ze względu na kruchość są kręgosłup (w postaci złamań kompresyjnych), biodro i nadgarstek. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych ponad 53 miliony ludzi już choruje na tę chorobę lub jest w grupie wysokiego ryzyka osteoporozy z powodu niskiej masy kostnej, według National Institutes of Health (NIH).

Jakie jednak są czynniki ryzyka osteoporozy?

Czynniki ryzyka osteoporozy

Upadek z pozycji stojącej, zderzenie się z czymś lub zwykły uraz są źródłem złamań przy zmniejszonej gęstości kości. Nie każdy osiąga skrajny stan tej choroby, ale istnieją czynniki ryzyka, które predysponują do osteoporozy. Przyjrzyjmy się trochę bliżej temu tematowi.

Dieta uboga w wapń

Zwyczaje żywieniowe mogą zwiększać ryzyko rozwoju osteoporozy. Dieta bez wystarczającej ilości wapnia i witaminy D przyczynia się do osłabienia kości. Wapń pomaga budować strukturę kości, a witamina D pomaga w utrzymaniu ich wytrzymałości.

Produkty mleczne są bogate w wapń, a niektóre produkty inne niż mleczne zawierają dodatek wapnia. Można go również uzyskać z suplementów, chociaż ideałem jest, aby jak najwięcej tego pierwiastka pozyskać w sposób naturalny, czyli z pożywienia.

Witamina D jest dostępna w tłustych rybach, takich jak łosoś i tuńczyk. Ponadto jest dodawana do wielu rodzajów mleka i zbóż. Nasza skóra również wytwarza witaminę D pod wpływem światła słonecznego. W tym przypadku należy jednak uważać, aby unikać zbyt długiej ekspozycji na słońce w ryzykownych godzinach.

Czynniki ryzyka osteoporozy obejmują siedzący tryb życia

Nieaktywny styl życia, lub wypełniony zbyt długimi okresami odpoczynku i bezczynności, skutkuje niestety wyraźnym osłabieniem kości. To samo dzieje się, gdy ktoś spędzać długie okresy w pozycji leżącej z powodu choroby lub po operacji.

Natomiast kości doskonale reagują na ćwiczenia i ruch, dzięki którym stają się silniejsze. Najlepsze są ćwiczenia z obciążeniem i użyciem siły, które obejmują chodzenie, bieganie, wchodzenie po schodach, tenis, taniec, podnoszenie ciężarów i używanie maszyn do treningu siłowego.

Palenie papierosów

Palenie jest szkodliwe dla kości, a także dla serca i płuc. Kobiety, które palą, mają niższy poziom estrogenu w porównaniu z niepalącymi i często wcześniej przechodzą menopauzę.

Osoby palące mogą również wchłonąć mniej wapnia z diety. Gdy niski poziom estrogenów łączy się z niedoborem wapnia, kości nie mogą odbudować tego, co zostało zniszczone przez starzenie. Dlatego palenie należy do najbardziej znanych czynników ryzyka osteoporozy.

Spożywanie alkoholu

Nadmierne spożycie alkoholu zwiększa ryzyko utraty gęstości kości i złamań już u młodych kobiet i mężczyzn. Ponadto może również prowadzić do złego odżywiania i zwiększonego ryzyka upadku.

Nie trzeba tu wspominać już o wszystkich innych szkodliwych skutkach dla zdrowia, jakie ma ta używka. U alkoholików może dojść do niewydolności wątroby, chorób układu krążenia oraz zaburzeń ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

Stosowanie pewnych leków

Długotrwałe stosowanie niektórych leków może również prowadzić do utraty gęstości kości i złamań. Do ryzykownych leków należą glukokortykoidy, leki zobojętniające zawierające glin, niektóre leki na raka, duże dawki leków z hormonami tarczycy i niektóre leki przeciwdrgawkowe.

Jednak nie wszystkie leki generują są czynniki ryzyka osteoporozy, ale ważne jest, aby były przepisywane przez lekarzy, którzy odpowiednio ocenią interakcje i stan pacjenta. Jeśli wśród działań niepożądanych jest możliwość utraty wapnia, należy je przyjmować ostrożnie szczególnie u kobiet w okresie menopauzy.

Inne powiązane czynniki ryzyka osteoporozy

Kobiety mają ponadto zwiększone ryzyko rozwoju osteoporozy tylko z powodu swojej płci. Mają proporcjonalnie mniej tkanki kostnej i tracą ją szybciej niż mężczyźni ze względu na zmiany zachodzące w okresie menopauzy.

Zdarza się również, że wraz z wiekiem rośnie jednocześnie ryzyko osteoporozy. Kości tracą gęstość w miarę starzenia się i stają się cieńsze i słabsze. Jest to bardziej zauważalne u osób o drobnej budowie ciała.

Podobnie, na czynniki ryzyka może wskazywać wywiad rodzinny dotyczący wczesnych lub niewyjaśnionych złamań. Chociaż nie można mówić tu o chorobie rodzinnej, istnieją powiązania genetyczne, które wyjaśniają pojawienie się osteoporozy u niektórych osób.

Zmień czynniki ryzyka, aby zapobiec osteoporozie

Osteoporoza to stan, który poważnie wpływa na jakość życia. Chociaż nie można przewidzieć przyszłego rozwoju choroby, można zidentyfikować czynniki ryzyka, aby jej zapobiec.

Niektórych cech nie można zmienić, takich jak płeć czy wiek, ale inne czynniki ryzyka osteoporozy wiążą się z nawykami, które można zmienić. Dieta, ćwiczenia, ekspozycja na słońce, palenie lub alkohol – to wszystko leży w zasięgu zmian.  Nie czekaj, że będzie za późno – wybierz zdrowie!