Czym się różni farmakokinetyka od farmakodynamiki?
Jeśli chodzi o zrozumienie ulotki dołączonej do opakowania leku, a także jego właściwości i skutków, jakie wywołuje w organizmie, niezbędne jest zrozumienie, czym się różni farmakokinetyka od farmakodynamiki. Oba terminy mieszczą się w ramach szerszej nauki: farmakologii.
Farmakologia bada różne leki, rozumiejąc je jako substancje chemiczne, które w taki czy inny sposób mogą zmieniać biochemiczne i fizjologiczne procesy organizmu ludzkiego. Środki lecznicze mają zarówno cele terapeutyczne, jak i profilaktyczne.
Tak więc farmakokinetyka to badanie tego, w jaki sposób organizm wchłania, rozprowadza, metabolizuje i wydala dowolny lek. Z drugiej strony, farmakodynamika to badanie mechanizmów i efektów, jakie wywołuje lek po jego podaniu.
Przyjrzyjmy się teraz głównym cechom zarówno farmakokinetyki, jak i farmakodynamiki.
Czym się charakteryzuje farmakokinetyka?
Jak już wiemy, farmakokinetyka jest dziedziną farmakologii. W szczególności bada różne procesy, przez które przechodzi lek po podaniu. Innymi słowy, możemy powiedzieć, że bada zmiany, którym ulega lek po wejściu do organizmu.
Procesy, na których koncentruje się farmakokinetyka, znane są pod akronimem RADME:
- Uwalnianie (Release)
- Wchłanianie (Absorption)
- Dystrybucja (Distribution)
- Metabolizm (Metabolism)
- Wydalanie (Excretion)
Uwalnianie i wchłanianie
Składniki aktywne często stanowią część formuły leku razem z innymi składnikami, które sprzyjają pewnym właściwościom farmakokinetycznym. Dlatego też, aby składnik aktywny zadziałał, konieczne jest jego uwolnienie z tej formuły.
Po uwolnieniu rozpoczyna się proces wchłaniania. Dzięki temu procesowi składnik aktywny dociera do krwi, która rozprowadza go po całym ciele, aby dotrzeć do różnych narządów.
Przeczytaj też: Lekarstwa przeciwlękowe – przewodnik
Dystrybucja
Kiedy składnik aktywny dotrze do krwiobiegu, a serce pompuje krew, rozprzestrzenia się w całym układzie krążenia. Sposób, w jaki krew rozprowadza lek, może być dwojaki:
- Swobodny.
- W połączeniu z białkami osocza: Wiele leków wymaga wiązania się z białkami krwi w celu transportu. Po uwolnieniu się od nich, będą w stanie wywołać swój efekt.
W dystrybucji ważne jest, aby zrozumieć termin dostępności biologicznej, który odnosi się do ilości składnika aktywnego, która dociera do krwiobiegu po podaniu. Tak więc lek o biodostępności 20% pozostawia jedynie 20 dostępnych miligramów na każde 100 miligramów, które pacjent przyjmuje, aby wywołać efekt.
Metabolizm i wydalanie
Metabolizm to zespół reakcji chemicznych, które przechodzi lek w celu zwiększenia rozpuszczalności w wodzie i ułatwienia jego wydalania. Normalnie organem odpowiedzialnym za metabolizm leków jest wątroba.
Po zmetabolizowaniu i przejściu odpowiednich przemian chemicznych, różne drogi wydalania mogą wyeliminować substancję czynną. Główną drogą wydalania leku jest układ moczowy, czyli przez nerki w postaci moczu.
Czym się charakteryzuje farmakodynamika?
Istnieje wiele różnic między farmakokinetyką a farmakodynamiką. W przeciwieństwie do farmakokinetyki, farmakodynamika bada zmiany, które składnik aktywny wywołuje w organizmie, a nie odwrotnie.
Farmakodynamika bada wynik, intensywność i czas trwania działania składnika aktywnego na organizm. Ocenia również związek między lekiem a miejscem jego działania.
Aby składnik aktywny wywołał oczekiwane działanie, ważne jest, aby związał się z miejscem działania. Zwykle miejsce wiązania znajduje się tam, gdzie w błonach komórkowych znajdują się białka zwane receptorami. Po aktywacji uruchamiają ścieżkę sygnałową, która skutkuje odpowiedzią biologiczną.
Jednocześnie ważne jest również zrozumienie mechanizmu działania leku. Odnosi się do sposobu, w jaki lek wywołuje efekt w organizmie, gdy składnik aktywny wchodzi w kontakt z receptorami komórkowymi.
Farmakokinetyka i farmakodynamika: wniosek
Podsumowując, różnice między farmakokinetyką a farmakodynamiką są całkiem jasne, jeśli zrozumiemy kilka pojęć. Jeśli nie, możemy łatwo pomylić oba terminy, co utrudni nam zrozumienie wielu ulotek i opisów leków.
Jeśli masz jakiekolwiek pytania na ten temat, możesz poprosić swojego lekarza lub farmaceutę o wyjaśnienie różnych procesów. Połączenie farmakokinetyki i farmakodynamiki ostatecznie określa terapeutyczny lub zapobiegawczy aspekt leków.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Albelo, A. L. N., & Tallet, A. V. (2010). Farmacocinética y farmacodinámica, implicación en un uso más racional de los antimicrobianos. Revista Cubana de Farmacia.
- Lepe, J. A., Gil-Navarro, M. V., Santos-Rubio, M. D., Bautista, J., & Aznar, J. (2010). Evaluación farmacocinética y farmacodinámica del tratamiento con vancomicina en la bacteriemia por Staphylococcus aureus resistente a meticilina. Revista Espanola de Quimioterapia.
- Drusano, G. L., & Craig, W. A. (2000). Relevancia de la farmacocinética y farmacodinámica en la selección de antibióticos para infecciones del tracto respiratorio. Enfermedades Infecciosas y Microbiologia.