Czy mózg może odczuwać ból?

Kiedy boli nas głowa, zastanawiamy się, co tak naprawdę nas boli. Czy, w tym przypadku, nasz mózg może odczuwać ból, czy nie? Czytaj dalej i dowiedz się!

Cephalgia to techniczna nazwa bólów głowy. Jednak głowa zawiera wiele struktur, w tym mózg. Czy więc mózg może odczuwać ból? Krótko mówiąc, jaka część naszego ciała rzeczywiście boli, gdy boli nas głowa?

Głowa obejmuje kości czaszki, pokrywającą ją skórę i mięśnie, cały mózg oraz krążące w nim struktury żylne i nerwowe. Mózg jest narządem wewnątrz jamy czaszki, a więc tylko częścią głowy.

Cephalgia może pochodzić z wielu źródeł. Czasami odrobina zmęczenia lub stresu może wywołać banalny ból głowy. Innym razem ból głowy jest oznaką poważnej choroby, takiej jak udar.

Aby wiedzieć, czy mózg może odczuwać ból, najpierw musimy zastanowić się, czy w tkance mózgowej znajdują się receptory bólu. Obszary ciała pozbawione tych receptorów nie są w stanie odczuwać bólu.

Mózg nie ma receptorów bólu

Receptory bólu nazywane są nocyceptorami. Są to struktury czuciowe, które są związane z możliwością odczuwania czegoś. Kiedy bodziec aktywuje nocyceptor, możesz odczuwać ból.

Nocyceptory są obecne w różnych tkankach, ale nie w mózgu. Kiedy te receptory podlegają stymulacji, na przykład gdy dotykasz gorącej powierzchni, przekazują sygnał bólu do mózgu przez rdzeń kręgowy.

Nocyceptory znajdują się w zewnętrznej części naszego ciała, w skórze, a niektóre narządy mają je również wewnątrz. Istnieją również błony śluzowe z tymi receptorami i tkanki, takie jak mięśnie zawierające wewnętrzne nocyceptory.

Mózg ich nie posiada, nie może zatem odczuwać bólu. Otrzymuje informacje, które wysyłają nocyceptory w całym ciele i interpretuje je. Nie będzie to jednak ból mózgu. Nawet sąsiednie struktury mają nocyceptory, takie jak opony mózgowe.

Nie mając receptorów bólu, mózg można wiec operować w znieczuleniu miejscowym, jak to ma miejsce w wielu operacjach neurochirurgicznych. Czaszka jest otwierana, a mózg jest poddawany interwencji, gdy pacjent nie śpi, ponieważ interwencje chirurga nie powodują bólu.

Mózg nie czuje bólu, ale go interpretuje

Jak widzieliśmy, mózg nie może odczuwać bólu, ale odpowiada za interpretację sygnałów, które otrzymuje od nocyceptorów w całym ciele. Dla niektórych neurologów słuszne jest stwierdzenie, że mózg generuje ból, ponieważ ostatecznie to ten narząd mówi nam, że coś nas boli.

Gdy nocyceptor wykryje zmianę fizyczną, termiczną, ciśnieniową lub chemiczną, która może być szkodliwa, alarmuje mózg. Informacja przechodzi przez rdzeń kręgowy od receptora i szuka interpretacji w tkance mózgowej.

Mózg zbiera dane i wysyła odpowiedź, która zależy od tego, kim jesteśmy, czyli tego, co przeżyliśmy i czego się nauczyliśmy. W konsekwencji zostanie sporządzony i zrealizowany rodzaj komendy. Jeśli mózg wykryje niebezpieczny ból, polecenie może polegać na usunięciu ręki z miejsca lub poruszeniu się, skakaniu, bieganiu, a może nawet przytrzymaniu trochę dłużej danego miejsca.

Są ludzie, którzy trenują ból, jak to bywa w przypadku bokserów. Uderzenia, które otrzymują, są rejestrowane przez mózg w celu zdobycia doświadczenia. Po kolejnych ciosach reakcja nie jest już taka sama, ponieważ mózg był w stanie zgromadzić informacje, które pozwalają mu podejmować lepsze decyzje.

Niemniej jednak istnieją granice bólu, które wykraczają poza doświadczenie. Ból jest przecież mechanizmem obronnym, który musi ostrzegać organizm przed zagrożeniami dla zdrowia. Dobry system rozpoznawania bólu utrzymuje nas przy życiu jako gatunek.

Więc co oznacza ból głowy?

Wiemy już, że mózg nie może odczuwać bólu. Warto więc zapytać, dlaczego czasami boli nas głowa. Cóż, odpowiedź leży w innych strukturach czaszki.

Ból głowy może pochodzić ze skóry głowy, opon mózgowych lub tętnic czaszki. Mięśnie szyi z przykurczem szyjnym również mogą go powodować. Mózg zinterpretuje sygnały z tych struktur i zdecyduje, czy to ból, czy nie.

Przepływ krwi jest częstym źródłem migren. Kiedy dochodzi do zaburzeń krążenia w tętnicach lub żyłach głowy, nocyceptory w naczyniach sygnalizują to mózgowi. Z tego powodu niektóre leki na migrenę opierają się na modyfikacji skurczu naczyń.

Mózg nie czuje bólu, ale my możemy

Fakt, że mózg nie czuje bólu, nie oznacza, że my nie jesteśmy w stanie go dostrzec. Wręcz przeciwnie, nasza tkanka mózgowa łączy nas z otoczeniem poprzez odczuwanie bólu i jednocześnie interpretuje nasze środowisko wewnętrzne poprzez nocyceptory. Ostatecznie mózg nie może odczuwać bólu, ale my jako człowiek możemy.