Cukrzyca młodzieńcza - charakterystyka choroby

Cukrzyca młodzieńcza jest coraz częstszą chorobą u dzieci poniżej piątego roku życia. Dowiedz się o niej więcej i poznaj sposoby leczenia.

Cukrzyca młodzieńcza występuje w dwóch postaciach. Najczęstszą z nich jest cukrzyca typu 1. Ten typ cukrzycy jest zależny od insuliny, co oznacza, że wymaga suplementacji insuliny do organizmu. Jest to najczęstszy typ choroby, ponieważ cukrzyca młodzieńcza typu 1 stanowi ponad 90% przypadków cukrzycy zdiagnozowanych u dzieci poniżej czternastego roku życia.

Cukrzyca jest zaburzeniem układu hormonalnego charakteryzującym się niskim wytwarzaniem insuliny w trzustce. Prowadzi to do kumulacji wysokich poziomów cukru (glukozy) we krwi.

Pochodzenie choroby jest zazwyczaj autoimmunologiczne, ponieważ organizm sam niszczy komórki trzustki, które nie pełnią już swojej roli. W innym typie choroby produkcja insuliny może być normalna, ale komórki nie są w stanie jej właściwie wykorzystać. Jest to główna cecha charakterystyczna cukrzycy typu 2.

Cukrzyca młodzieńcza – kryteria diagnostyczne

Diagnoza cukrzycy u młodych polega na pomiarze poziomu glukozy we krwi (glikemii) na czczo. Wynik nie powinien przekraczać 126 mg/dl. Jest to zgodne z kryteriami ADA-ISPAD 2014 Międzynarodowego Stowarzyszenia ds. Cukrzycy u Dzieci i Młodzieży (ang. International Association of Pediatric and Adolescent Diabetes).

Jeżeli glikemia na czczo jest wysoka, lekarz wykona również inne badania w celu potwierdzenia cukrzycy u młodych. Musi on bowiem określić typ schorzenia i wykluczyć inne choroby, które również powodują hiperglikemię. Jest to ważne, ponieważ leczenie różnych chorób jest inne, a rokowanie będzie gorsze, jeśli diagnoza nie zostanie postawiona na czas.

Po diagnozie pacjent musi natychmiast rozpocząć leczenie. Głównym celem leczenia jest kontrola poziomu glukozy we krwi. Pomaga to również zapobiegać kwasicy ketonowej, która jest komplikacją i pogarsza rokowanie.

Częstość występowania i wiek pojawienia się pierwszych objawów

Cukrzyca młodzieńcza typu 1 jest schorzeniem coraz bardziej powszechnym. Objawy mogą występować w okresie od 1 dnia do 14 roku życia. Lekarze diagnozują około 10 do 25 przypadków na każde 100 000 dzieci w tym przedziale wiekowym. Jednak obserwuje się znaczny wzrost liczby zachorowań u dzieci poniżej 5 roku życia.

Cukrzyca młodzieńcza typu 1 – wskaźniki i symptomy

Aby uniknąć błędów diagnostycznych, lekarze dokonują pomiaru poziom glukozy we krwi co najmniej dwa razy, w odstępie kilku dni. Jako wynik potwierdzający dla cukrzycy typu 1 u dzieci uważa się:

• Cukier we krwi: powyżej 200 mg/dl.
• Stężenie glukozy we krwi na czczo, osiem godzin po ostatnim posiłku: powyżej 126 mg/dl.
• Glikemia po dwóch godzinach od spożycia węglowodanów: powyżej 200 mg/dl.

Dziecięcy pacjenci z cukrzycą zwykle mają objawy zaliczane do schematu 3 P:

• Poliuria: czyli wielomocz, oznacza częste oddawanie moczu.
• Polidypsja: oznacza nadmierne pragnienie.
• Polifagia: nadmierne łaknienie, jednakże z zauważalną utratą masy ciała.

Typowy obraz dziecka z cukrzycą, które przybywa na pogotowie, zwykle wiąże się więc z następującymi objawami:

• Wielomocz, który czasami prowadzi do moczenia nocnego.
• Polidypsja.
• Utrata masy ciała, częściowo z powodu ketonemii (nagromadzenie rodników kwasowych z powodu niewłaściwego metabolizmu cukru), co z kolei prowadzi do skrajnej utraty wagi.
• Czasami występuje niespecyficzny ból brzucha, a nawet wymioty.
• Zazwyczaj nie ma gorączki.
• Słaby stan ogólny z sennością, utratą wagi i zapadniętymi oczami.
• Szybki i płytki oddech, który naturalnie następuje przez usta. To z kolei prowadzi do suchości języka.
• Ich oddech, z powodu ketonemii, ma “zapach zielonych jabłek”.
• Ciśnienie krwi i puls są zwykle w normie.

Diagnostyka różnicowa cukrzycy u dzieci

Mimo że najczęstszą przyczyną hiperglikemii jest cukrzyca, należy również wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia innych chorób, takich jak:

• Przypadki hiperglikemii i glikozurii (obecność glukozy w moczu)
• Udar mózgu
• Terapia dożylna
• Odwodnienie z wysokim poziomem sodu we krwi

Objawy istniejącej kwasicy ketonowej:

• Nagły i silny ból brzucha
• Zatrucie kwasem acetylosalicylowym (aspiryną)
• Nawracająca hipoglikemia ketotyczna

Objawy ciężkiej kwasicy ketonowej:

• Zatrucie kwasem acetylosalicylowym (aspiryną)
• Śpiączka hipoglikemiczna
• Śpiączka hiperosmolarna
• Udar mózgu
• Kwasica mleczanowa

Cukrzyca młodzieńcza – leczenie

Leczenie tej choroby ma zasadniczo na celu kontrolę poziomów metabolicznych różnych komponentów i unikanie powikłań, które mogą być zarówno ostre, jak i przewlekłe. Są to te objawy, które mogą wpływać na rozwój dzieci z cukrzycą.

W leczeniu cukrzycy u młodych bardzo ważna jest edukacja i odpowiednie przeszkolenie dziecka i rodziny. To pozwala im lepiej kontrolować chorobę i unikać powikłań.

Istnieją zatem trzy podstawowe filary leczenia cukrzycy:

• Po pierwsze, podawanie insuliny, zapewniając odpowiednie dawki tego hormonu. Organizm nie jest bowiem w stanie jej odpowiednio produkować lub wykorzystywać.
• Po drugie, odpowiednia dieta, która pozwoli uniknąć przeciążenia układu insulinowego. Polega ona na kontroli spożywanych węglowodanów.
• Po trzecie, ćwiczenia, aby zwiększyć pobór glukozy przez mięśnie i osiągnąć równowagę między tym, co osoba dostarcza do organizmu, a tym, co zużywa.

Postępy i oczekiwania dotyczące dostępnych metod leczenia

Podejmowane są na szczęście ogromne wysiłki na rzecz odpowiedniego szkolenia i edukacji dzieci w zakresie cukrzycy. Istnieje jednak wciąż wiele wyzwań, a dotyczą one:

• Uproszczenia urządzeń do podawania insuliny
• Edycji materiałów edukacyjnych w taki sposób, aby były bardziej interesujące dla dzieci
• Przeprowadzania kursów szkoleniowych, organizowania warsztatów i szkół letnich. Pomagają one dzieciom uświadomić sobie wiele spraw dotyczących choroby, a także ją znormalizować.

Trwają intensywne prace, których wynik może wkrótce ułatwić życie dzieciom z cukrzycą. Ogólnie rzecz biorąc, systemy i procedury prawdopodobnie pozwolą na zmniejszenie liczby nakłuć i zmniejszenie częstotliwości podawania insuliny.

Można również spodziewać się postępów w zakresie nowych terapii genowych i syntezy związków insuliny w celu poprawy życia pacjentów. Na świecie jest wiele dzieci z cukrzycą. Jednak nie trzeba się zamartwiać, ponieważ, z ciągłym postępem, kontrolowanie tej choroby staje się coraz łatwiejsze.