Badanie moczu: co może wykryć?

Badanie moczu może analizować różne zmienne. Jego główny cel to ustalenie obecności lub braku niektórych składników moczu. Te informacje są niezbędne do postawienia prawidłowej diagnozy.

Badanie moczu to test przeprowadzany w laboratorium w celu wykrycia różnych rodzajów zaburzeń zdrowotnych. Podczas tego badania profesjonalista sprawdza wygląd, stężenie i zawartość moczu. Wyniki mogą sugerować istnienie danego schorzenia. Następnie lekarz potwierdzi diagnozę stosując inne metody.

Należy również wspomnieć, że badanie moczu samo w sobie nie pozwala postawić jednoznacznej diagnozy. Lekarz musi zinterpretować implikacje, jakie wypływają z analizy wyników. Badania tego rodzaju są przeprowadzane z powodu występujących zaburzeń, jak również po to, aby im zapobiegać lub kontrolować.

Podczas badania moczu można wykryć substancje, których organizm nie jest w stanie zatrzymać lub które musi usunąć. Wystarczy zaledwie 10 mililitrów moczu, aby lekarz był w stanie pozyskać dowody potwierdzające występowanie wielu chorób. Zaliczamy do nich choćby cukrzycę, szpiczaka mnogiego czy niewydolność nerek.

Kiedy lekarze proszą o wykonanie badania moczu?

Zazwyczaj lekarze wymagają wykonania badania moczu w celu:

• Ocenienia działania nerek. Ciężar właściwy moczu może pomóc określić, czy nerki funkcjonują w sposób prawidłowy, czy też nie.
• Wykrycia obecności bakterii. Jeżeli istnieje podejrzenie występowania infekcji dróg moczowych, lekarz zaleci wykonanie badania moczu, aby wykryć obecność bakterii i/lub określonego rodzaju bakterii obecnych w danej próbce moczu.
• Wykrycia obecności niektórych substancji. U zdrowych osób w moczu nie powinny się znajdować określone składniki. Jeśli jednak są w nim obecne, mogą wskazywać na istnienie zaburzeń zdrowotnych.
• Ocenienia wpływu określonych chorób lub leków. Obecność lub poziom niektórych części składowych moczu może pomóc ocenić, czy stan chorego pogorszył się bądź poprawił. Wskazuje również, czy przyjmowane leki mają działania niepożądane.

Badanie moczu i jego rodzaje

Istnieją różne rodzaje badania moczu. Rozróżniamy je w zależności od sposobu ich wykonywania oraz ich celu. Zazwyczaj lekarz zaleca wykonanie:

• Uroskopii. Polega na ocenie wizualnej wyglądu moczu. Kolor, mętność i zapach to ważne, choć niejednoznaczne, dane.
• Badania paskowego. To badanie odbywa się poprzez wlanie niewielkiej ilości moczu na specjalny pasek, na którym umieszczono odpowiednie komponenty chemiczne. Takie paski reagują w przypadku obecności określonych substancji w moczu i zmieniają kolor.
• Badania osadu moczu. Przeprowadza się je w laboratorium i polega na oddzieleniu składników płynnych od składników stałych w moczu. Następnie substancje w stanie stałym są badane pod mikroskopem, aby ocenić, czy znajdują się w nich określone cząsteczki lub fragmenty komórek.
• Badań biochemicznych. Takie badania również przeprowadza się w laboratorium. Umożliwiają sprawdzenie, czy w moczu znajdują się określone substancje lub cząsteczki, które wskazują na występowanie danych chorób. Zapewniają bardziej dogłębną analizę, w której laboranci wykorzystują różne techniki biochemiczne.
• Badań mikrobilogicznych. Dzięki tym badaniom można ustalić, czy pojawiła się infekcja i dowiedzieć się, jakie bakterie ją wykonują.

Co można wykryć w badaniu moczu?

Zazwyczaj lekarz zaleca przeprowadzenie badania ogólnego moczu, aby wykryć nietypowe cechy. Zdrowy mocz jest przejrzysty i nie ma zbyt mocnego zapachu. Jeśli jest mętny lub ma bardzo ostry zapach, coś może być nie tak.

Następnie przeprowadza się badanie paskowe. Po naniesieniu niewielkiej ilości moczu na pasek, nie zmieni on koloru, jeśli mocz jest zdrowy. Jeżeli z kolei znajdują się w nim substancje, których nie powinno tam być, pasek zmieni kolor.

To narzędzie wykrywa:

• Kwasowość lub pH. Jeśli nie mieści się w normie, może wskazywać na problemy związane z funkcjonowaniem dróg moczowych lub nerek.
• Gęstość. Wysoka gęstość to jeden z objawów odwodnienia.
• Obecność białka. Podniesiony poziom białek wskazuje na schorzenia nerek.
• Poziom glukozy. Jeżeli w moczu znajduje się glukoza, może wskazywać na rozwój cukrzycy.
• Ciała ketonowe. Również sugerują rozwój cukrzycy, a zwłaszcza dekompensacje, które mogą być bardzo poważne.
• Bilirubinę. Jej obecność sugeruje możliwość wystąpienia uszkodzeń wątroby lub schorzeń wątroby.
• Obecność krwi. Może wskazywać na rozwój infekcji, uszkodzenie nerek, obecność kamieni w nerkach lub nowotwór nerek albo pęcherza moczowego. To objaw, który wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań, które pomogą postawić prawidłową diagnozę.
• Azotyny lub esterazę leukocytową. Sugerują rozwój infekcji.

Obecność  niektórych składników w moczu wymaga przeprowadzenia dalszych badań laboratoryjnych, na przykład badania osadu moczu, badań biochemicznych, czy też badań mikrobiologicznych. Lekarz zdecyduje, jakie kroki należy podjąć.

Kluczową rolę odgrywa przestrzeganie zaleceń lekarskich i nie pomijanie żadnych kroków. Pamiętaj, że musisz zasięgnąć porady lekarskiej, jeśli masz jakiekolwiek niepokojące objawy ze strony układu moczowego.