Badanie mocznika i kreatyniny w moczu: interpretacja wyników
Badanie mocznika i kreatyniny w moczu służy do określenia, jak dobrze funkcjonują nerki, w odniesieniu do ich zdolności do filtrowania produktów przemiany materii z krwi. Ten test wykonuje się, gdy występują objawy związane z chorobą nerek.
Zleca się go również, gdy pacjent przechodzi leczenie problemów z nerkami lub cierpi na jakikolwiek stan, który może wpływać na funkcjonowanie tych narządów. W tym kontekście warto wspomnieć o cukrzycy i nadciśnieniu tętniczym.
Jeśli chodzi o wyniki, to wartości kreatyniny w moczu u dorosłych, uznane za prawidłowe, wahają się od 15 do 25 mg/kg mc./24 godziny. Natomiast normy dotyczące mocznika osiągają od 12 do 20 gramów w ciągu 24 godzin.
Mocznik i kreatynina: czym są i jaka jest ich funkcja?
Mocznik jest substancją odpadową wytwarzaną przez wątrobę podczas procesu, w którym białka zawarte w spożywanym przez nas pożywieniu rozkładają się do aminokwasów. Powoduje to wytwarzanie amoniaku, który następnie przekształca się w mocznik.
Należy pamiętać, że azot mocznikowy stanowi środek transportu wykorzystywany przez organizm do usuwania nadmiaru azotu. W rzeczywistości pomiar laboratoryjny dokładniej określa się jako azot mocznikowy we krwi lub BUN.
Wątroba uwalnia mocznik, który następnie przechodzi do krwi. Potem dociera do nerek, gdzie jest filtrowany i ostatecznie wydalany z moczem.
Z kolei kreatynina to kolejna substancja odpadowa, produkt uboczny kreatyny. Jest produkowana przez mięśnie jako naturalna konsekwencja ich normalnej aktywności. Układ wydalniczy filtruje również kreatyninę z krwi, aby wydalić ją z organizmu wraz z moczem.
Gdy występują problemy z nerkami, wartości obu substancji mają tendencję do wzrostu.
Może cię także zainteresować: Niski poziom kreatyniny i sposoby leczenia
Dlaczego wykonuje się badanie mocznika i kreatyniny?
Badanie mocznika i kreatyniny zleca się w przypadku objawów mocznicy lub dysfunkcji nerek w celu monitorowania skuteczności leczenia lub reakcji organizmu. Dotyczy to nawet pacjentów dializowanych.
Może je również zlecić, gdy pacjent cierpi na stan, który może wpływać na wystąpienie lub nasilenie choroby nerek. Ponadto służy ono do oceny czynności nerek u pacjentów z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, wysokie ciśnienie krwi i zastoinowa niewydolność serca.
Wykonuje się je również, jeśli w rodzinie występowały problemy z nerkami lub jeśli występują pewne objawy, w tym:
- Mętny mocz
- Utrata apetytu
- Zatrzymanie płynów
- Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu
- Zmiana koloru moczu
- Częste oddawanie moczu ze zmniejszeniem wydalanej ilości
Z drugiej strony większość chorób dotykających wątrobę może mieć wpływ na poziom kreatyniny. Tak więc w przypadku uszkodzenia lub choroby wątroby stężenie tej substancji w moczu może się zmniejszyć lub zwiększyć.
Przeczytaj więcej: Przyczyny spieniania moczu i kiedy szukać pomocy
Jak przebiega test?
Badanie mocznika i kreatyniny można zlecić w ramach tzw. profilu nerkowego. Stanowi również część kompletnego panelu metabolicznego, w którym mierzy się elektrolity, minerały, białko i glukozę w moczu.
Kreatynina i mocznik są badane zarówno we krwi, jak i w moczu. W tym drugim przypadku pacjent powinien zebrać do pojemnika cały płyn wydalony przez okres 24 godzin, przechowując próbkę w lodówce.
Nie wymaga się żadnego specjalnego przygotowania, jeśli chodzi o mocznik. Jednak w przypadku kreatyniny osoba może zostać poproszona o niespożywanie czerwonego mięsa do 1 dnia przed badaniem.
Na co wskazują wyniki?
Wartości uważane za normalne dla mocznika i kreatyniny w moczu mogą różnić się w zależności od standardów w danym kraju lub nawet w zależności od laboratorium, czy techniki stosowanej do oznaczania ilościowego.
Prawidłowa kreatynina wynosi od 15 do 25 mg na kilogram masy ciała pacjenta w moczu dobowym. Natomiast normy azotu mocznikowego wynoszą od 12 do 20 gramów, wydalanego w ciągu 24 godzin.
Kreatynina może mieć niższe wartości u kobiet.
Podwyższone stężenia mogą oznaczać pogorszenie czynności nerek. Należy jednak wziąć pod uwagę inne czynniki wpływające, takie jak wiek.
Stężenie u dorosłych w wieku powyżej 60 lat jest nieco wyższe.
Podwyższony mocznik w moczu
W niektórych sytuacjach poziom azotu mocznikowego w moczu może być podwyższony. Może to wskazywać, że w wątroba metabolizuje dużą ilość azotu mocznikowego lub że nerki nie pracują prawidłowo , aby odfiltrować toksyny.
Natomiast spadek tych poziomów zwykle nie jest powodem do niepokoju. W rzeczywistości jest to rzadkie i może wynikać z braku białka w diecie, złego wchłaniania lub przewodnienia. Istnieją też jednak inne przyczyny, takie jak ciąża i niewydolność wątroby.
Wśród warunków, które mogą prowadzić do wzrostu mocznika w moczu, są:
- Odwodnienie
- Niewydolność nerek
- Dieta wysokobiałkowa
- Ostry zawał mięśnia sercowego
- Zastoinowa niewydolność serca
Gdy poziom mocznika wzrasta, może wystąpić toksyczność, prowadząca do zespołu mocznicowego lub mocznicy.
Wysoki poziom kreatyniny w moczu
Wysoki poziom kreatyniny w moczu może być stanem przejściowym, takim jak ciąża, wysokie spożycie białka, intensywna aktywność fizyczna i reakcja na niektóre leki. Może to być również oznaką choroby wpływającej na czynność nerek, na przykład:
- Infekcje bakteryjne
- Choroby autoimmunologiczne (takie jak toczeń)
- Niewydolność serca
- Cukrzyca
Co zrobić, gdy badanie wskazuje nieprawidłowe wartości mocznika i kreatyniny?
Po wykonaniu badania mocznika i kreatyniny i poznaniu wyników, lekarz określi sposób leczenia. To oczywiście będzie zależeć od przyczyny.
Jeśli jest to sytuacja związana z ćwiczeniami, dietą lub lekami, osoba powinna postępować zgodnie z zaleceniami lekarza. Z drugiej strony niewydolność nerek jest bardziej złożona i wymaga interdyscyplinarnej oceny medycznej.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Casamen Anasi A. Prevalencia de alteraciones séricas de urea y creatinina en adultos mayores con síndrome metabólico, atendidos en el Centro de Salud “A” Amaguaña durante el periodo enero-diciembre 2017. Quito: Universidad Central del Ecuador, 2018.
- Estévez del Toro M, Chico Capote A, Jiménez Paneque R, et al. Supervivencia en pacientes cubanos con lupus eritematoso sistémico: influencia de las características iniciales de la enfermedad. Rev cubana med. 2008; 47(3). Disponible en: http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0034-75232008000300003&lng=es.
- Iglesias P, Heras M, Díez J. Diabetes mellitus y enfermedad renal en el anciano. Nefrología (Madr.). 2014; 34(3): 285-292.
- Lagos A. Determinación de cistatina C e identificación de la relación con la creatinina sérica en el diagnóstico de insuficiencia renal en pacientes con diabetes mellitus tipo 2. Ambato – Ecuador: Universidad Técnica, 2017.
- Lou Arnal L, Campos Gutiérrez B, Cuberes Izquierdo M, et al. Prevalencia de enfermedad renal crónica en pacientes con diabetes mellitus tipo 2 atendidos en atención primaria. Nefrología (Madr.). 2010; 30(5): 552-556.
- Meyer T, Hostetter T. Uremia. N Engl J Med. 2007; 357: 1316-1325. DOI: 10.1056/NEJMra071313
- Ordóñez Sánchez J, Gallardo León J, Patiño Zambrano V, Alvarado Álvarez A. Nivel de creatinina en pacientes diabéticos hospitalizados en el área de clínica. RECIMUNDO: Revista Científica de la Investigación y el Conocimiento. 2017; 4(1): 610-617.
- Rivas Liza L, Zavala Blas C. Niveles séricos de urea y creatinina en los pobladores adultos de 18-60 años de edad del Asentamiento Humano Virgen del Socorro – Parque Industrial – distrito La Esperanza – Trujillo. marzo del 2010”. Trujillo (Perú): Universidad Nacional, 2010.
- Rosado Barzola E, Ramos Villalobos M. Relación de valores de la urea y creatinina en los adultos mayores de la Casa Hogar San Martin de Porres. Lima: Universidad Norbert Wiener, 2019.