Atetoza: jedno z powszechnych zaburzeń ruchowych

Atetoza to jedno z rzadkich zaburzeń ruchowych, które mogą wywoływać różne choroby neurologiczne, zwłaszcza takie, które wiążą się z anatomicznym lub funkcjonalnym uszkodzeniem jądra podstawnego.

Atetoza to zbiór mimowolnych, powolnych i płynnych kontorsji. To jedno z najczęściej występujących zaburzeń ruchowych, które dotyka dłonie i stopy. W ten sposób objawiają się niektóre z chorób neurologicznych, zwłaszcza te związane z anatomicznym lub funkcjonalnym uszkodzeniem jądra podstawnego.

Ateoza, czyli czym jest jądro podstawne?

Jądra podstawne to struktury tworzone przez substancję szarą. Znajdują się w centralnej części mózgu. Ich główna cecha to duża liczba połączeń z innymi strukturami w mózgu. Poza tym składają się z jądra ogoniastego, skorupy i gałki białej.

Ten rodzaj jąder bierze udział w wykonywaniu i utrzymywaniu czynności ruchowych. Dlatego też wszelkie zmiany natury anatomicznej i funkcjonalnej wynikające ze zbyt małej ilości lub nadmiaru określonych neuroprzekaźników mogą prowadzić do występowania nietypowych ruchów.

Zaburzenia ruchowe jądra podstawnego

Większość zaburzeń jądra podstawnego wiąże się z zaburzeniami czynnościowymi. Dochodzi do nich z powodu niedoboru lub nadmiaru określonych neuroprzekaźników, co przekłada się na nadaktywność w dotkniętym obszarze. To z kolei prowadzi do zmian w zakresie czynności ruchowych osób cierpiących na takie schorzenia.

Istnieją różne rodzaje nietypowych ruchów, na przykład pląsawica, dystonia, dreszcze czy atetoza. Pląsawica to powtarzające się, krótkie i nieregularne bezwolne ruchy. Są do pewnego stopnia nagłe i zaczynają się w jednej części ciała, a następnie przenoszą się nagle i niespodziewanie na inną. Potrafią trwać dość długo. Pląsawica dotyka zazwyczaj twarz, usta, tułów i kończyny. Hemibalizm to odmiana pląsawicy, w której dochodzi do nagłych, bezwolnych ruchów spastycznych ramion lub nóg. Ruchy mają większy zakres i intensywność niż w przypadku pląsawicy.

Na czym polega atetoza?

Wyróżniamy dwa rodzaje zaburzeń ruchowych. Wiążą się one z syndromem hipokinetycznym lub hiperkinetycznym, w zależności od czynności ruchowych, które obejmują.

1. Syndrom hipokinetyczny: wiąże się z chorobą Parkinsona, zwyrodnieniami układu nerwowego i parkinsonizmem wtórnym. Każda z tych chorób ma swoje określone objawy, które wiążą się z przyjmowaniem leków lub innymi przyczynami natury organicznej. Mogą wywoływać je leki, choroby zakaźne, urazy lub wodogłowie.
2. Syndrom hiperkinetyczny: związany z wieloma oznakami wyraźnymi dla osoby przeprowadzającej badanie. Zaliczamy do nich drgawki, pląsawicę, dystonię, tiki i mioklonię. Atetozę odróżnia od innych zaburzeń fakt, że osoby na nią cierpiące nie są w stanie utrzymać niektórych części swojego ciała w określonej pozycji.

Atetoza objawia się powolnymi, ciągłymi i nieuchronnymi ruchami. Zazwyczaj występuje w obwodowych częściach kończyn, języku i krtani, chociaż może pojawić się także w każdej innej części ciała. Powolne ruchy charakterystyczne dla tego zaburzenia umożliwiają odróżnienie go od innych przypadłości, takich jak pląsawica. Jednak istnieją inne, podobne formy kliniczne, które lekarze nazywają “choreoatetozą”. Termin “choreoatetoza” odnosi się do różnych chorób neurodegeneracyjnych, na przykład choroby Huntingtona.

Zaburzenia ruchowe: inne przyczyny atetozy

Atetoza może pojawiać się również z innych powodów, na przykład w wyniku infekcji ośrodkowego układu nerwowego, takich jak zapalenie mózgu. Wiążą się one z rozległymi i poważnymi urazami tkanki mózgowej. Właśnie dlatego wraz z nimi często pojawiają się objawy typowe dla zaburzeń ruchowych. Poza tym zmian neurologiczne tego typu mogą wiązać się z występowaniem chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń rumieniowaty układowy. Jednak takie objawy są dość nietypowe.

Mimo tego pacjenci, u których wystąpią, powinni stosować długotrwałą kurację z wykorzystaniem środków immunosupresyjnych, na przykład sterydów. Tym samym może pojawić się tendencja do występowania infekcji układu nerwowego. Takie leczenie może również wywoływać zaburzenia ruchu, podobne do takich, które występują w przypadku zapalenia mózgu.